Qaraqalpaqstan Respublikası Shomanay rayonı Xalıq Bilimlendiriw Bólimine qaraslı

Qaraqalpaqstan Respublikası
Shomanay rayonı Xalıq Bilimlendiriw Bólimine qaraslı
12-sanlı ulıwma bilim beriw mektebi


Matematika páni oqıtıwshısı
Kosbergenova Akmaral Jumabaevna


9-klass. Algebra.


Tema: Arifmetikaliq progressiya


Oqıwshılar sanı: 21
12-sanli mekteptin’ matematika pa’ni mug’allimi Kosbergenova Akmaraldin’ sabaq islenbesi.


Sa’ne: 16-mart 2018-jil
Klass: 8^b
Pa’n ati: Geometriya


Sabaqtin’ ati: Trapeciyanin’ orta sizig’i.
Sabaqti’n’ maqseti:

1. 
   Bilim beriwshi maqseti: “Trapeciyanin’ orta sizig’I” temasin tu’sindiriw ha’m shinig’iwlar, ma’seleler sheshiwdi u’yreniw.
   
2. 
   Ta’rbiyaliq maqseti: Oqiwshilardin’ pa’nge bolg’an qizig’iwshiliqlarin arttiriw. Oqiwshilardi do’retiwshilikke, shaqqanliqqa, bilimli insan boliwg’a ta’rbiyalaw.
   
3. 
   Rawajlandiriwshi maqseti: Oqiwshilardin’ temag’a baylanisli shinig’iwlardi orinlawda optimal sheshimlerdi taba aliw, tapsirmani shaqqan, puxta ha’m duris orinlap bariw paziyletlerin rawajlandirip bariw.
   

Sabaqti qurallandiriw: Oqiwshilardın’ sabaqliqlar, oqiw qurallari menen ta’miyinleniwi. Videoproektordan paydalaniw.
Sabaqta qollanilatug’in metodlar: Da’stu’riy, zamanago’y.
Sabaqtin’ tu’ri: jan’a tu’sinik, ko’nlikpe ha’m uqipliqlarin rawajlandiriwshi.


Sabaqtin’ barisi:
Sho’lkemlestiriw (2 min): Klass tazalig’in tekseriw, na’wbetshi ja’rdeminde oqiwshilardin’ sabaqqa qatnasin belgilew, sabaqti qurallandiriw.


Taza temani’ tu’sindiriw: “Trapeciyanin’ orta sizig’i.”
Anıqlama: Trapeciyanıń qaptal táreplerin tutastiırıwshı kesindi trapeciyanıń orta sızıǵı dep ataladı.
_{ } trapeciyası berilgen bolıp, ondaǵı _{ }hám _{ }ultanları, _{ }hám _{ }qaptal tárepleri, _{ }hám _{ }noqatları qaptal táreplerdiń ortaları bolsa, onda _{ }orta sızıǵı boladı.
Teorema: Trapeciyanıń orta sızıǵı onıń ultanlarına parallel hám onıń uzınlıǵı ultanlarınıń uzınlıqlarınıń qosındısınıń yarımına teń
boladı.




Dálillew:

1. 
   _{ }tárepiniń ortası hám _{ }noqatı arqalı _{ }hám _{ }kesindilerine
   

parallel etip EF tuwrı sızıǵın júrgizemiz. Bul tuwrı sızıq _{ 
 }kesindisiniń ortası, yaǵnıy _{ }noqatı arqalı ótedi, _{ }tuwrı sızıǵı
menen betpe- bet tutasadı. Demek, _{ }orta sızıǵı ultanlarına parallel
boladı.

2. 
   _{ }diagonalın júrgizemiz hám onıń _{ }penen tutasatuǵın noqatın _{ }dep belgileymiz. Fales teoreması boyınsha _{ }noqatı _{ }kesindisiniń ortası boladı. _{ }hám _{ }kesindileri _{ }hám _{ }nıń orta sızıǵı. _{   }Demek, _{ } hám _{ } Teorema dálillendi.