Qarsffl muhandislik iqtisodiyotinstituti r. X. Ergashev qishloq xo‘ jaligi iqtisodiy oti

rasm. MDH davlatlarida qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining yillik o‘rtacha o‘sish darajasi, (2000 2009 yy.), %

Qishloq xo‘jaligi aholi uchun oziq ovqat mahsulotlari yetkazib berish bilan bir qatorda, sanoat tarmoqlari (oziq ovqat, omuxta em, to‘qima chilik, dori darmon, atir upa sanoati va boshqalar)ni xom ashyo, ot ulov (yilqichilik, tuyachilik va hokazo) bilan ta’minlaydi. Dehqonchilik tarmoqlari (g‘allachilik, paxtachilik, sabzavotchilik, mevachilik, uzumchilik va boshqalar) hamda chorvachilik tarmoqlari (qoramolchilik, cho‘chqachilik, qo‘ychilik, parrandachilik, pillachilik, baliqchilik kabilar) ni o‘z ichiga oladi. Bu tarmoqlami birgalikda rivojlantirish moddiy va mehnat resurslaridan to‘g‘ri foydalanish imkonini beradi.

2005 yilga kelib jahon aholisi 6 milliarddan oshib ketdi. Bu ko‘rsatkich yil sayin ortib borishi kutilmoqda. Ulami oziq ovqat bilan to‘hq ta’minlash uchun har yili oziq ovqat mahsulotlari yetishtirish hajmini 3 4 foiz oshirib borish kerak. Har bir mamlakatda qishloq xo‘jaligining rivojlanishi o‘ziga xos ichki xususiyatlar e’tiborga olinishini talab qiladi. Bu esa tabiiy, ijtimoiy ixtisoslashuvni taqozo etadi.
Mustaqillikka erishganimizdan boshlab O‘zbekiston Respublikasi qishloq xo‘jalik mahsulotlarining eksport potentsialini kengaytirib bormoqda.
Meva va sabzavot mahsulotlari eksportiga qaraganimizda, YalM eksport salmog‘i 1994 yilda 16,8% ni tashkil etgan bo‘lsa, 2010 yilga kelib 38 % ga yetgan. 0‘zbekistonda yetishtirilgan meva-sabzavot mahsulotlari tashqi ko‘rimshi, mazasiga ko‘ra jahon bozorida eng xaridorgir hisoblanadi. Darvoqe, 0‘zbekistonda yetishtirilgan uzumdagi qand miqdori 18-30%, pomidordagi quruq modda miqdori 5,5% ni tashkil etadi. Bu Evropa mamlakatlarida yetishtirilgan shu turdagi mahsulotlar tarkibidagi shunday moddalar miqdoridan ancha ko‘pdir.
Dehqonchihk tarmog‘ida 2000 yilda 0‘zbekiston bo‘yicha 839,8 mlrd. so‘mlik mahsulot yetishtirilgan bo‘lsa, shundan 65 foizi dehqon, 29,8 foizi shirkat va 5,2 foizi fermer xo‘jaliklari ulushidir (1.1 -jadval).