Qarshi davlat universiteti fizika fakulteti

Zaryad tashuvchilar harakatchanligi. Zaryad tashuvchilarning harakatchanligi  - bu elektr maydon kuchlanganligi  =1 V/sm bo‘lgandagi yarim o‘tkazgichdagi zaryad tashuvchilarning o‘rtacha yo‘naltirilgan tezligi. Elektronlar hrakatchanligi  doim kovaklar harakatchaligi  dan yuqori bo‘ladi. Bundan tashqari zaryadlar harakatchanligi yarim o‘tkazgich turiga ham bog‘liq bo‘ladi. Shunday qilib, kremniydagi elektronlar harakatchanligi =1500 sm²/(Vs), germaniyda  = sm²/(Vs), galliy arsenidida  = sm²/(Vs).
Agar yarim o‘tkazgichda elektr maydoni hosil qilinsa, u holda erkin zaryad tashuvchilar siljishi yuzaga keladi. Bunday siljish dreyf harakati deb ataladi. Dreyf tezligi  elektr maydon kuchlanganligi  ga proporsional bo‘ladi
(1.39)
Elektron va kovaklar dreyf tokining natijaviy zichligi
(1.40)
Diffuziya koeffisienti. Yarim o‘tkazgichda elektr toki hosil bo‘lishiga faqat elektr maydoni emas, balki harakatchan zaryad tashuvchilar gradienti ham sabab bo‘ladi. Yarim o‘tkazgich hajmida teng taqsimlanmagan erkin zaryad tashuvchilar harakatining yo‘nalishi diffuziya harakati deb ataladi.
Elektron va kovak diffuziya toklarining zichligi quyidagiga teng
(1.41)
bu yerda q – elektron (kovak) zaryadi, D_n i D_p – mos ravishda elektron va kovak diffuziya koeffisientlari, dn/dx i dp/dx – mos ravishda elektron va kovak konsentratsiya grandientlari.
Dreyf va diffuziya harakati parametrlari o‘zaro Eynshteyn nisbati bilan bog‘langan
(1.42)
(1.43)
(1.4) ifodadagi proporsionallik koeffisientlari potensial o‘lcham birligiga teng (volt) va issiqlik potensiali deb ataladi. Xona temperaturasida (T=300 K)  = 0,026 V = 26mV.
Yashash vaqti  . Zaryad tashuvchining yashash vaqti deganda uning generatsiyasidan rekombinatsiyasigacha bo‘lgan vaqt tushuniladi. Yarim o‘tkazgichning bu parametri yarim o‘tkazgichli asboblarni (bipolyar tranzistorlardagi baza kengligi, maydoniy tranzistorlarda kanal uzunligi) konstruksiyalashda katta ahamiyatga ega. Yashash vaqtida zaryad tashuvchining diffuziya harakati natijasida diffuziya uzunligi deb ataluvchi, o‘rtacha masofasi ma’lum Lga teng bo‘lgan masofani bosib o‘tadi.

XULOSA
Xulosa qilib aytganda atomdagi har qanday elektron holatida asosiy raqamlar to'plamidan foydalanib tasvirlanishi mumkin. Uning tuzilishi xususiyatlariga qarab ma'lum bir energiya fondi haqida gapirish mumkin. Hund, Kliselovskiy, mendeleev stoliga kiritilgan har qanday element uchun Pauli, Pauli, siz neytral atomni konfiguratsiyani amalga oshirishingiz mumkin.
Birinchi bosqichda joylashgan elektronlar eng munosib energiya zaxirasi bor. Neytral atom qizdirilganda, elektronlarning o'tishi, har doim bepul elektronlar sonining o'zgarishi bilan birga, elementlarning komolifikasi darajasi, uning kimyoviy tarkibidagi sezilarli o'zgarishlarga olib keladi Faoliyat.
O'shandan beri kimyoviy reaktsiyalar reaktiv atomlarning yadrosi o'zgarishsiz qoladi, keyin kimyoviy xususiyatlari Atomlar birinchi navbatda atomlarning elektron qobiq tarkibidan bog'liq. Shuning uchun, atomdagi elektronlarning va asosan atomlarning kimyoviy xususiyatlarini keltirib chiqaradigan elektronlarning (valentlar elektron xususiyatlari) va ularning kimyoviy xususiyatlariga olib keladigan tafsilotlarni muhokama qilamiz, shuning uchun atomlarning xususiyatlari va ularning birikmalarining chastotasi. Biz allaqachon elektronlarning holati to'rt kvant sonini tasvirlash mumkin, ammo atomlarning elektron chig'anoqlari tarkibini tushuntirish uchun quyidagi asosiy qoidalardan biri kerak: 1) Paulining printsipi, 2 ) eng past energiya va 3) fitna gund. Paulining tamoyili. 1925 yilda Shveytsariya fizikasi V. Pauli Pavi (yoki Pavlusning taqiqlanishi) qoidasini tuzdi: atomda xuddi shu kasallik va mi bo'lishi mumkin. Elektronlarning xususiyatlari kvant raqamlari bilan tavsiflanganligini bilish, Paulining printsipi shakllanishi mumkin va shu sababli: atomda ikkita elektron bo'lishi mumkin emas, unda barcha to'rtta kvant soni bir xil bo'ladi.