Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti

(3), (8) va (9) formulalar suyuq jismlar uchun ham to‘g‘ri bo‘ladi, faqat suyuqliklarda hajmiy kengayish koeffitsiyenti qattiq jismlarnikidan kattaroq bo‘ladi: uning qiymati grad^-1 tartibida.

Temperatura ko‘tarilishi bilan zichlikning kamayishi tufayli pastidan qizdirilayotgan suyuqlikda (gazda) konveksiya yuzaga keladi. Suyuqlikning (gazning) zichligi kamroq bo‘lgan pastki qatlamlari yuqoriga ko‘tarila boshlaydi, yuqori qatlamlari pastga tushadi, bu bilan hajmning isishi ancha tezlashadi. Konveksiya atmosfera va suv havzalarida issiqlik almashinishida muhim rol o‘ynaydi.

Qattiq jismning zarrasi muvozanat vaziyati yaqinida tebrangani uchun uning energiyasi issiqlik harakatining kinetik energiyasi va muvozanatidan siljish potensial energiyasining yig‘indisiga teng bo‘ladi. O‘rtacha olganda yetarlicha yuqori temperaturalarda bu energiyalarni bir-biriga teng deb olish mumkin.

Shuning uchun bir zarraning to‘liq energiyasi o‘rtacha quyidagiga teng bo‘ladi:

. (10)

Ma’lumki,

. (11)

Shuning uchun