Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi kolloid kimy

4. KOLLOIDLARNING QAYTA ZARYADLANISHI

Kolloid eritmalarning elektrolitlar ta‘siridan koagulyatsiyalanishini o’rganish natijasida kolloidlarning qayta zaryadlanishi deb atalgan hodisa ro’y beradi. Bu hodisani platina zolining temir(III)-xlo­rid ta‘siridan koagulyatsiyalanishi misolida ko’rib chiqamiz.

Platina gidrozoli manfiy zaryadli, uning tuzilishi quyidagicha tasvirlanadi:
{(mPt) 3nOH^-, 3(n-x) H⁺}^-, 3xH⁺
Ana shu zolga temir (III) - xlorid eritmasidan qo’shib boriladi. Agar qo’shilgan elektrolitning kondentratsiyasi 0,0833 mmol/l dan kam bulsa, zolda koagulyatsiya bo’lmaydi, u manfiy zaryadligicha qoladi bir litr eritmada necha millimol FeCl₃ borligini ko’rsatadi). Agar qo’ushilgan elektrolitning kontsentratsiyasi ga yetsa va bundan bir necha marta oshiq bo’lsa (masalan, 0,2222 mmol/l bo’lsa), platina zoli batamom koagulyatsiyalanadi.

Agar qo’shilgan elektrolitning kontsentratsiyasi undan ham oshiq masalan, 0,3333 mmol/l va 6,667 mol/l bo’lsa, zolda voagulitsiya tamomila sodir bo’lmaydi. Bunda zol musbat zaryadli bo’llb qoladi, chunki koagulyatsiya chegarasidan ortiq miqdorda qo’shilgan musbat zaryadli Fe³⁺ ionlari kolloid zarracha sirtida adsorbilanadi.

Temir ionlari uch valentli bo’lganligi uchup adsorbtsiya juda tez sodir- bo’ladi. Natijada platina zolinng zarrachalari musbat zaryadga ega bo’lib qoladi. Endi zol zarrachasiniyag tuzilishini quyidagi for­mula bilan ifodalash mumkin:
{(mPt), nFe(OH)₃, gFe³⁺}⁺
bu yerda m, n va g ma‘lum sonlar. Agar qo’shilgan FeCl₃ ning kontsentratsiyasi 16,3300 mmol/l ga yetsa, zol ana koagulyatsiyalanadi va elektr maydonining hech qaysi qutbiga tomon harakat qilmaydi: endi koagulyatsiya manfiy zaryadli Cl^- ionlar tasiridan vujudga keladi.