Qarshi davlat universiteti
Download 207.75 Kb. Pdf ko'rish
|
zevarda tuz konidagi magniy sulfat hamda magniy xlorid tuz miqdorini aniqlash
|
Magniy sulfat.
Ingliz tuzi. Achchiq tuz (Magnii suljas. Magnesium sulfuricum. Magnium sulfucum Sa amarum) MgSO4x7H2O M.O.=246,50. Magniy sulfat tabiatda dengiz suvlari tarkibida uchraydi: MgSO4xH2O kizerit holida ham ko’p tarqalgan. Meditsinada qo’llaniladigan preparatni, odatda magnezit MgCO3xMgO mineraliga sulfat kislota ta’sir ettirib olinadi. MgC04x7H20 rangsiz kristall bo'lib spektorining yutilish sohalari quyidagilardan iborat. A=l,187 nm, b=l,200 nm, c=0,688 nm, Z=x, fazoviy gruppasi P=2,2,2, zichligi 1,68 gr\sm kub, suvda yaxshi eriydi. Giksogidrat MgS04x6H20 monoklinik kristall panjaraga ega. Spektorning yutilish sohalari quyidagicha:
27
A=l,011 nm, b=0,721nm, c=2,44 nm, B=98,57. C. Z=8 fazoviy gruppa raqami C2\s zichligi 1,70 gr\sm3 Magniy sulfat bir qator ishqoriy metallarning tuzlari, ularning ko'pchiligi tabiatda uchraydi. - Kaiznet KclxMgS04, 3H20* astrainit Na2S04xMgS04x4H20 poligalit K2S04x MgS04 x2CaS04x2H20 langbiynet 2MgS04x K2S04 Magniy sulfat dengiz sho'r suvlaridan tuz konlaridan ajratib olinadi. Bundan tashqari AsB03 kislotasini olish uchun sharoitini 2MgOxB203xH20 sulfat kislotasi bilan ishlov berish jarayonida qo'shimcha modda sifatida hosil bo'lgan dalometni qizdiridh yo'li bilan olinadi. Magniy sulfat magniziyali sement ishlab chiqarishda xom ashyo sifatida ishlatiladigan MgO olishda, matolarini bo'yashda tibbiyotda esa dori-darmon ishlab chiqarishda keng qo'llaniladi. Magniy sulfat bir necha gidratlar hosil qiladi, ularning ikkitasi tabiatda uchraydi, 1.
Monogidrat MgS04xH20 kezirit minerali 2.
Giptagidrat MgS04x7H20 taxir tuz mineralidir. Kezirit tosh tuz NaCl tarkibida uchraydi, bu tuz dengiz suvida ham taxir maza beradi. 100 gram suvda 15 gradusda 33,8 gr magniy sulfat eriydi. 150-200 gradusdagina suvsiz MgS04 hosil bo'ladi. Magniy sulfat kaliy sulfat hamda kaliy xlorid va boshqa tuzlar bilan bir qancha qo'shaloq tuzlar hosil qiladi. Magniy nitrat Mg(N03)2 x6H20 juda gikroskopik suvda yaxhsi eriydigan tuz (25 gradusda 100 gramm suvda 70 gram eriydi.) Magniyning ammiaklari - MgS02 x6NH3 va Mg(C104)4 x6NH3 suv ta'sirida parcahlanadi. Faqat kristal holdagina ma'lum. Magniy karbit MgC2 (magniy assitelit) olish uchun kalsiy tarkibda magniy xlorid ta'sir ettirish kerak. MgC2 ga suv ta'sir ettirilganda assitelin ajralib chiqadi. Magniy nitrit Mg3N2 -magniyni azot atmosferasidan qizdirish natijasida olinadi. Magniy havoda yordamida MgO bilan birga ozroq Mg3N2 ham hosil bo'ladi. Magniy nitridni suv ta'sir ettirilsa, u ammiak hosil qilib parchalanadi. Magniyning suvda yomon* eriydigan tuzlari qatoriga Mg3(P04)2, Mg3(As04)2 MgC03, MgF2 va boshqalar kiradi. > Magniy s-elementlar jumlasiga uning xossalari berilliyning xossalaridan ancha farq qiladi, chunki magniy atomida bo'sh valent orbitalari mavjud. Mg Is 2s 2p 3s 3p 3d
28
Magniyda metallik xossalari Be va Al lardagiga qaraganda ancha keskin nomoyon bo'ladi. Magniy o'z birikmalarida hamma vaqt ikki valentli bo'ladi. Magniy kumushdek oq va yengil metal. Uning solishtirma og'irligi 1,74 suyuqlanish tempiraturasi 651 gradus. Qaynash tempiraturasi 11 20 gradus . Magniy havoda oksidlanganda xifalashadi. Uning normal potensiali 2,34 ga teng. Magniy sovuq suv bilan reaksiyaga juda sust kirishib Mg(OH)2 hosil qiladi. Magniy kislotalarda eriydi, lekin yomon eruvchan mahsulotlar (MgF Mg3(P04)2 hosil qiladigan kislotalarda magniy kam eriydi. Ishqorlar magniyga ta'sir etmaydi. Magniy ko'pchillik metallar bilan o'zaro ta'sirlashib turli 'qotishmalar hosil qiladi. Ulardan biri "Elketron" nomli yengil qotishma bo'lib, uning tarkibida 3-10 % Al, 0,02 -3% ZN va 87-94 Mg bor. Shunga ko'ra metalll magnbiy asosan yengil qotishlmalar ishlab chiqarishda qo'llaniladi.
Magniy sulfat rangsiz kristallardan iborat bo'lib kristall panjarasi rombik tzuilishga ega bo'lgan alfa formasi 1010 gradusgacha barqaror holatda (a=0,482 Nm, b=0,672 nm, c=0,833nm.) 1010 1130 gradusda B-modifikatsiyasi ham rombik kristall panjarali bo'lib x holtada bitta holatga o'tish energiyasi 3 kjVmol, suyuqlanish tempiraturasi 1132 gradus zichligi 2,66 gr sm kub. CP 96,40, dj\mol. AH H-1288,8 kl\mol AH-14,6 kj\mol suvda eruvchanligi lOOgr 35,5 (20 gradus ) 68,3 (100 gardus) to'yingan eritmasining qaynash tempiraturasi (75^ magniy sulfat 100 gram suv ШО) 108 gradus. Magniy sulfatning 10% 20% hamda 26 5 li suvdagi eritmasini zichligi (d 4) tegishli ravishda 1,1034, 1,1998 va 1,2961 suvning 1-7 va 12 molekulasi bilan kristalogidratlar hosil qiladi. Xona tempiraturasida suvdagi eritmasidan gettagidrati kristallanadi, 48 gradus tempiraturadan yuqorida esa giksogidrati 67,5 %dan yuqorida esa monogidratlari kristyallanadi. Gidratlarning barchasi 370-330 gradus tempiraturada to'liq suvsizlantiriladi. Suvsiz magniy sulfat 1100 1250 gradus MgO, S02 va 02 parchalanadi. 700-900 grdaus tempiraturada ko'mir bilan qaytarilib, 2MgS04 +C—2MgO+2C02+C02) tegishli oksidlarni hosil qiladi. Magniy sulfat hamda natriy xloridlarning suvdagi eritmalaridan past tempiraturalarda Na2CO4xl0H2O kristallanadi. Tabiatda magniy sulfat dengiz suvida kezirit menerallari holida uchraydi, hamda epsolit, geksogidrit, kristologidritlari holida uchraydi. 29
Kezirit MgC04xH20 monoklinik kristall tuzilishiga ega bo'lgan rangsiz kristaldan iborat. (a=0,75 nm, b=0769nm, c=0,689nm, В=116,1 gradus, Z=x, fazoviy grappa C2\n), zichligi 2,6 gram \sm kub suv bilan kristologidratlar hosil qilinadi. Mg CO3. MgO+2H2SO4=2M SO4+2H2O+CO2 Rangsiz, sho’rtan – achchiq mazali, prizma shaklidagi kristalik poroshok bo’lib, I- qism suvda, 0,3 qism qaynoq suvda eriydi 95 li spirtda erimaydi. Preparat chinligini aniqlash uchun uning tarkibidagi magniy ionini MgNH4 ko’rinishida, sulfat ionini bariy sulfat holida cho’ktiradi. Magniy sulfat miqdorini trilonometrik usulda aniqlanadi. Meditsinada tinchlantiruvchi , surgi, o’t haydovchi dori sifatida, tutqanoqqa qarshi va shpertoniyada hamda bariy, simov tuzlari bilan zaharlangan hollarda qo’llaniladi. Og’zi mahkam yopilgan bankalarda saqlanadi. Download 207.75 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|