Qarshi filiali kompyuter injiniringi fakulteti kompyuter injenering yo’nalishi i-bosqich ax-11-22 guruh talabasi

1.6-rasm. Komponentalar palitrasi va komponentalar oynasi.

Visual C++ 32 razryadli takomillashtirilgan vizual komponentalar kutubxonasi VCL (Visual Component Library) bilan birgalikda etkazib beriladi. Bu kutubxona eng murakkab ilovalarni qurish uchun mo’ljallangan, 100 dan ortiq takroran qo’llanadigan komponentalardan iborat. Kutubxonaning asosiy komponentalari - Palitra komponentalarining instrumental panelida berilgan. Komponentalar belgilari dastur formasiga olib o’tiladi.
Kutubxona Windows operastion tizimlaridagi foydalanuvchi grafik interfeysi, standart interfeys ob’ektlarining to’liq inkapsulyastiyalanishini o’z ichiga oladi. Ular orasida, ixtisoslashgan komponentalar bilan bir qatorda, relyastion ma’lumotlar bazasini boshqarish uchun mo’ljallangan komponentalar alohida o’rin egallaydi. Ishonchli va samarali dasturlarni yaratishda Visual C++ OYD imkoniyatlaridan to’liq foydalanadi. Visual C++ bu OMD ekan, OLE (OCX) boshqaruvchi elementlarni kiritish uncha qiyinchilik tug’dirmaydi. O’z masalalaringiz talablarini kerakli darajada qondirish uchun, Kutubxonaning mavjud komponentalaridan foydalaning va hosila komponentalar imkoniyatlarini kengaytiring.
Visual C++ bosh xususiyati avvalambor, uning dasturini vizual ishlash jarayonida nafaqat tayyor komponentalardan foydalanish, balki yangi komponentalarni yaratish qobiliyatida ham namoyon bo’ladi. Yangi komponentalar, dastlabki komponentalar kabi, sodda bo’lishi mumkin, bunda ularning funkstional imkoniyatlari ozgina kengaytirilgan yoki o’zining mutlaqo o’ziga xos ko’rinishi, xulq-atvori va kodining mazmuni bilan farqlanadigan bo’ladi. Komponentalarning yaratilishi OYD ning vorislik mexanizmiga tayanadi, cheklanishlarga deyarli ega bo’lmaydi hamda qo’yidagi bosqichlardan o’tadi:

• 
  mavjud komponenta turiga vorislik;
  
• 
  yangi xususiyatlar, metodlar va voqealarni aniqlash;
  
• 
  yaratilgan komponentani qayd etish.
  

Qidirish oson bo’lishi uchun, palitra funkstional jihatdan o’xshash komponentalarni birlashtiradigan qo’shimcha ilovalar bilan bo’lingan. Tanlab olingan komponentaning kontekst menyusini unga sichqonchaning o’ng tugmasini bosib ochish mumkin.
Bular ichidan OK yozuvli Button tugmasini, A yozuvli Label tugmasini osonlik bilan topish mumkin.
Agar sahifada komponentalar juda ko’p bo’lsa, harakatlanuvchi tugmalar orqali o’ng va chapga panelni harakatlantirish orqali barcha komponentalarni ko’rishimiz mumkin. Barcha komponentalar biror nom yoki maxsus yorliq orqali berilgan, agar sichqoncha kursorini yorliq ustiga oborsak shu komponenta nomi paydo bo’ladi. E’tibor bergan bo’lsangiz, ko’pgina komponentalar to’rtburchak yoki dumaloq shaklga ega. Ixtiyoriy komponentani formaga ikki xil yo’l bilan joylashtirish mumkin. Komponenta ustida sichqonchani olib borib chap tugmasini ikki marta bosilsa, mazkur komponenta forma markazida paydo bo’ladi. Ikkinchi usul sichqoncha chap tugmasini komponenta ustida bir marta bosilib, siljitish bilan formaga joylashtirish mumkin. Formaga joylashtirilgan komponentani formaning ixtiyoriy qismiga siljitishimiz mumkin. Komponetaning o’lchamlarini sichqoncha yordamida o’zgartirish mumkin. Formada turgan ixtiyoriy komponentani aktivlashtirish yoki passivlashtirish mumkin. Aktivlashtirish degani shu komponentaning ustida amal bajarish xususiyatini o’zgartirish imkoniyatini beradi, buning uchun, mazkur komponentaning ustida sichqoncha tugmasini bosish kifoya. Aktivlik belgisi shu komponentani boshqalaridan ajralib, belgilanib ko’rinib turadi. Buni ob’ektlar inspektoridan ham ko’rish mumkin. Sichqoncha yordamida tanlangan komponentani formadan o’chirib tashlash ham mumkin.
Label

Shaklda tahrir qilib bo’lmaydigan statik matnning to’rtburchak sohasini aks ettiradi. Odatda matn boshqa komponenta nomidan iborat bo’ladi.
Nom matni Text xususiyatining qiymatidir. Alignment xususiyati matnni tekislash usulini aniqlaydi. Shrift o’lchami avtomatik tarzda sohaning maksimal to’ldirilishiga mos kelishi uchun, AutoSize xususiyatining true qiymatini o’rnating. Kalta soha ichida matnning hammasini ko’rish imkoniga ega bo’lish uchun, WordWrap xususiyatiga true qiymatini bering. Transparent xususiyatiga true qiymatini o’rnatsangiz, boshqa komponentaning bir qismini to’g’ri uning ustida joylashtirilgan nom orasidan ko’rinib turadigan qilishingiz mumkin.
TextBox

Axborot yakka satrining tahrir qilinayotgan kiritishidagi to’rtburchak sohani shaklda aks ettiradi. Tahrir sohasining ichidagi boshlang’ich narsalarni Text xususiyatining qiymati bo’lgan satr aniqlaydi.