Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «ekologiya va mehnat muhofazasi» kafedrasi

Variant raqami. (Э-118-17)	Q (m^3/s)	h (m)	b (m)	KBBE La (kg/m^3)	Variant raqami (Э-119-17)	Q (m^3/s)	h (m)	b (m)
KBBE La (kg/m^3)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16	0,44 0,45 0,46 0,47 0,48 0,49 0,50 0,51 0,33 0,43 0,47 0,35 0,44 0,37 0,45 0,39	4.27 4.41 4.63 4.77 4.85 4.94 5.02 5.18 5.15 4.59 4.87 4.46 4.73 4.52 4.89 4.54	1.11*h 1,26*h 1,13*h 1.43*h 1.16*h 1.75*h 1.86*h 1.19*h 2.0*h 1.91*h 1.81*h 1,29*h 1,93*h 1.87*h 1.69*h 1.77*h	0,015 0,025 0,030 0,040 0,050 0,060 0,070 0,086 0,091 0,018 0,015 0,025 0,033 0,049 0,055 0,061	17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	0,51 0,42 0,46 0,34 0,41 0,41 0,37 0,47 0,39 0,57 0,54 0,33 0,47 0,55 0,49 0,37	5.17 4.86 5.17 4.25 4.24 4.31 4.68 4.27 4.55 4.64 5.12 5.08 5.05 4.58 4.47 4.49	1.88*h 1.69*h 1.99*h 1.67*h 1.28*h 1,39*h 1,81*h 1.57*h 1.66*h 1.34*h 1.92*h 1.46*h 1.90*h 1.59*h 1.95*h 1.83*h	0,073 0,082 0,093 0,019 0,014 0,023 0,037 0,044 0,058 0,062 0,074 0,080 0,096 0,017 0,018 0,079

5.2 Qum-nefttutgichni hisoblash.

Qum-nefttutgich cho‘zinchoq to‘g‘ri to‘rtburchakli, bo‘yi V, m, chuqurligi H, m va uzunligi L, m bo‘lgan sig‘imdir.

Qum-nefttutgichga korxonadan oqib kelayotgan oqova suv lotok orqali V, mm/s tezlik bilan kelib tushadi.
Oqova suv lotokdan neft yig‘gich voronkalarigacha o‘tguncha yog‘ zarralari yoki neft mahsulotlari suv yuzasiga Suzib chiqadi, qattiq zarrachalar esa maxsus o‘rachalarga cho‘kadi.
Dispers zarracha ko‘rinishidagi organik va noorganik moddalardan iborat aralashmalari mavjud bo‘lgan oqova suv aralashmalarini cho‘kishi yoki neft mahsulotlari (yog‘lari) tomchilarini suv yuzasiga qalqib chiqish tezligi Stoks tenglamasi bilan suyuqlikdagi zarrachalarni gidravlik qarshilik kuchini e’tiborga olgan holda aniqlash mumkin:


bu yerda, pg va ps — neft mahsulotlarining zichligi va suvning zichligi kg/m³
P_g = 0,8 ; P_s = 1 deb qabul qilamiz.
μ₀ — suvning dinamik qovushqoqligi;
μ₀=1,792
d — neft zarrachalarining diametri, mkm. Neft mahsulotlarini ajralishi uchun yetarli vaqtni ta'minlovchi nefttutgichning uzunligi quyidagi formula bilan aniqlanadi:

bu yerda, V — oqova suvning nefttutgichdagi harakat tezligi, m/s;
N — nefttutgichning ishchi chuqurligi, m;
K — konstruksiya xususiyatlarini inobatga olib suvning oqimini hisobga oluvchi to‘g‘rilovchi koeflitsient (gorizontal tindirgichlar uchun K=0,5 deb qabul qilamiz).
W — nefttutgichdagi suvning harakat tezligini bo‘ylama vertikal ko‘rsatkichi (W=0,5V deb qabul qilamiz).
Nefttutgichning kerakli eni quyidagi nisbatdan aniqlanadi:

bu yerda, Q — oqova suvning maksimal sarfi, m³/soat
Oqova suvning maksimal soatbay sarfi quyidagi formula bilan aniqlanadi:

bu yerda, m — birlik mahsulotga (m³) nisbatan suv uzatish sarfining yuqori me’yori;
P — korxonaning ishlab chiqarish quvvati, tonna/smenada;
K_c — suv uzatish tengsizligini hisobga oluvchi soatbay koeffitsient;
t — smenadagi ish vaqti.
Mexanik tozalashning birinchi bosqichida gorizontal qum-yog‘tutgichlarda mineral aralashmalarning 20-30%i, yog‘ yoki neft mahsulotlarining 60-70%i ushlab qolinadi. Oqova suvlarni to‘liq tozalash nefttutgich, yog‘tutgichdan keyin tindirgichlar yoki boshqa fizik-kimyoviy usullar orqali amalga oshiriladi.
Korxonaning ishlab chiqarish quvvati — P, t/smenada va suvni uzatish normasi — m³, soatbay koeffitsienti — K_c, soat, suvni harakat tezligi V, mm/s, zarrachaning o‘rtacha diametri — d, mkm va smenadagi ish vaqti t bo‘lganda hosil bo‘ladigan oqova suvni tozalash uchun kerakli qum-yog‘tutgichning geometrik razmerlari hisoblanib oqova suv sarfi aniqlansin.
5-jadval

№