Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti “Texnologik mashinalar va jihozlar” kafedrasi

2- Amaliy mashg‘ulot
Quvurli pechlarni hisoblash
2.1. Yoqilg‘ini yondirishga havo sarfi va yonish gazlar tarkibi
Havo sarfi va yonish mahsulotlarining tarkibi bilan bog‘liq bо‘lgan hamma hisoblarni 1kg yoqilg‘iga tо‘g‘ri kelgan kilomollarda amalga oshirish qulay. Bu о‘z navbatida hisoblash ishlarida sodda stexiometrik nisbatlardan foydalanish imkonini beradi.
Yonish reaksiya tenglamasi:
C+O₂→CO₂ H₂+O→H₂O; C+O₂=CO₂ 2.1
Agar, massaviy % foizlarda ifodalangan yoqilg‘i tarkibidagi kо‘mir (C), vodorod (H), oltingugurt (S), kislorod (O), azot (N) va namlik (W) ni miqdorlari (1kg yoqilg‘iga tо‘g‘ri kelgan kmol) n_i quyidagi formuladan hisoblab topiladi.

2.2
(5.6) stexiometrik tenglamani hisobga olib, kislorodni nazariy sarfini (Q_n) aniqlash uchun quyidagi formulani olamiz:
Q_n= n_c+ 0,5 n_H2 + n_S - n_O2 2.3.
Havodagi kislorodni hajmiy va molyar miqdori 21% ligini va - havoning ortiqcha koeffitsiyentini hisobga olib, amaldagi havo sarfini hisoblash uchun (1kg yoqilg‘iga nisbatan kmol) formula keltirib chiqaramiz:
2.4. kattaligining amaliy qiymatlari: gaz yoqilg‘i ishlatilganda 1,02-1,2; suyuqlik yoqilg‘ida esa 1,2-1,5 larga teng. Pechning nogermetikligi hisobiga tutun gazlar harakati yо‘li bо‘yicha qiymati bir muncha ortadi.
Havoning sarfi 1kg yoqilg‘iga kilogramm hisobida, quyidagini tashkil qiladi.
2.5.
Yoqilg‘ini tо‘liq yonish sharoitida (2.6) yonish tenglamasini hisobga olib, yonish gazlaridagi ayrim komponentlarning miqdorini N_i (1kg yoqilg‘iga kmol) hisoblash uchun quyidagi ifodani olamiz.
Uglerod dioksidi. 2.6.
Oltingugurt dioksidi. 2.7.
Azot. 2.8
Erkin kislorod. 2.9
Suv bug‘i. 2.10
Bu yerda: Z_f ≈ 0,3 - 0,5 kJ/kg (yoqilg‘i) – suyuq yoqilg‘i purkash uchun bug‘ forsunkalaridan foydalanganda suv bug‘ining sarfi.