Qidiruv qazilmalar ustunlari bo'yicha geologik kesim tuzish
Download 91 Kb.
|
Muxandislik Geologiyasi
Qidiruv qazilmalar ustunlari bo'yicha geologik kesim tuzish Reja:
Geologik kesim qanday tuzish kerak? Qazilmalar nima? Qidiruv-tadqiqot ishlarining mazmuni Xulosa. Geologik tuzish ishi umumiy qarashda geologik omillar, taʼsirlar va yoki har xil qazilmalar, oilalar, mo'jallangan sahalar va geologik ko'rinishlarni xaritadan oʻtish lozimki, uning tuzilishi va nomlari aniqlanishi zarur bo'ladi. Bunday maqsadla geologik kesim, qishloqxonalar, sohalar va boshqa ob'ektlar ustunlarining rivojlanishi, geologik essenzial informatsiyaga ega bo'lishi va hodisalar yuzaga kelishini aniqlash uchun tuziladi. Geologik tuzish ishiga katta e'tibor bergan holda, eng sodda va mos kun tartibi tayyorlangan ish rejasi quyidagicha bo'lib, bu mos ravishda belgilangan tashkiliy tuzilmalarning tayinlanishi, bu ishlar uchun GIS programlarini ishlatish, Geologik sarlavha yosexchaligi hamda xom asarli klassifikatsiyalar va boshqalar xam ko'rinishi mumkin. 1. Boshqarish va geologik kesim ko'rinishini tayyorlash. 2. Noaniqlikni aniqlash uchun geoloji tadbirlarni amalga oa'tirish. 3. Qazilma joyida va yuzasida geologik elementlar, oʻzaro aloqalar va taʼsirli omillarni yozish. 4. Geologik elementlarni sanash. 5. Oʻzaro aloqalar va taʼsirli omillarni aniqlash. 6. Geologik kesimi ochib, taʼqib qilish va natijalarni ajratish. 7. Geologik kesimni qozon va qariqlab turish. Bu tartibni o'tkazmaguncha, geologik tuzish ishi yaxshi natijalar berishga yordam beradi va qazilmalar ustunlarining mustaqil ish yozganligi ko'rsatiladi.Geologik kesim tuzish haqida, o'zimni tushunib va ma'lumotimni o'rganib, qazilmalar ustunlari boyicha bir nechta narsalarni aytishni hohlayman. Uning o'ziga xos o'zgaruvchanligi va qazilmalar ustunlari yo'qotishiga ta'sir ko'rsatishi buni ahamiyatli qiladi. Bir geologik kesimni tuzishda, nutq tugalligiga qarab kesimni tahlil qilishga boshlaymiz. Antiklinal va sinklinallardan iborat bo'ladi, ulardan biri kattaligi va dildagi koefisientlari bo'yicha belgilanadi. Kesimda ko'paytirilgan qattiq qazilmalar ustunlari ilgari ko'proq axvolni tashkil etadi va ularni aniqlashimiz va qaytaqarashimiz imkonini qo'llab-quvvatlaydi. Odatda geologik kesimlarda qattiq qazilmalar ustunlari ko'p, saboqlari esa kartochkalarga o'xshash bo'ladigan mamlakatlarga qarashli taqsimlangan. Ular geologik jarayonlar tarixi bo'yicha qiyoslashtiriladi va jadvaldagi qazilmalar ustunlari belgilanadi. Bo'lgan diqqatimiz, herushilikda qazilmalar ustunlari butunlashtirilishi va gluosoma, vapolit, anhidrit ning boshqa to'siq turlarini o'zidan o'tkazishi ehtimoliga ega ekanligidir. Kelib chiqqan muammoni hal qilish uchun, geologik kesim tuzishning erkinligi va ma'lumotlar almashishdagi ahamiyatini chuqurroq tushuntirishimiz kerak. Qazilmalar ustunlarining necha marotaba kesilganligi va tortishi ham aniq belgilangan. Bu muhim hisobot, kerakli ma'lumotlar va tabiiy bog'larning yordamida qundyqqa ushbu kesimning maksimal to'g'ri holati haqida ma'lumotga ega bo'lishimizga yordam beradi. Geologik kesimlarda qazilmalar ustunlari ilgari turli qatorlarga tasnifi hosil qilinadi. Har bir qatorlarni tahlil qilish, ma'lumot olish va joriy mashqlashni o'tkazish psixologik mehnat ancha muhimdir. Geologik kesim tuzish, bu yerda keltirilgan qatorlar orqali qazilmalar ustunlari haqida kam qurilmali, shaffof, nazariy ma'lumotlar to'plash imkoniyatiga ega bo'lishdir. Bu esa, ozodlikda muhim bir tajriba hisoblanishi lozim. Geologik xarita deb yer yuziga chiqqan tog‘ jinslarini gorizontal yuzada kichraytirilgan masshtabda shartli belgilarda, indekslarda, ranglarda, tarkibini, yoshini, yotish sharoitini, tarqalish maydonlarini grafik usulda tavsiflovchi tarixga chizmaga aytiladi. Geologik xarita, yer qobig‘ini yuza qismining geologik tuzilishi xaqida tushuncha beradi. Yerning ichki qismi tuzulishini esa, geologik kesim aks ettiradi.Geologik xarita va kesimlar yerimizning tuzilishi to‘g‘risidagi barcha bilimlarimizni mujassamlashtiruv- chi g‘oyat katta ahamiyatga ega bo‘lgan hujjat hisobla nadi. Geologik xaritalar hududning geologik tuzilishin ing murakkabligiga va xaritadan ko‘zlangan maqsadga muvofiq turli xil masshtabda tuziladi. Mayda masshtabli geologik xaritalar, masshtabi 1:500000 va undan kichik. O‘rta masshtabli geologik xaritalar, masshtabi 1:200000 va 1:100000. Yirik masshtabli xaritalar, masshtabi, 1:10000 va undan katta.Geologik xaritalar mazmun jihatidan stratigrafik (tog‘ jinslarini yoshini aks ettiruvchi) va litologik (tog‘ jinslarining tarkibini aks ettiruvchi) turlarga bo‘linadi. Agar xaritalarda tarqalgan tog‘ jinslarining yoshi va tarkibi birgalikda tasvirlansa uni geologo-litologik xaritalar deb yuritiladi. Geologik xaritalar topografik asosda geologik s’yomka natijalaridan foydalanib tuziladi. Geologik xaritalarda tekis chiziqlar bilan turli tarkibdagi va yoshdagi tog‘ jinslarining chegarasi, ranglar va indekslarda (belgilar) tog‘ jinslarining yoshi (geoxronologik jadvaldan foydalanib), shtrixovkalarda tog‘ jinslarining tarkibi ko‘rsatiladi. Ushbu mavzu bo‘yicha geologik s’yomka natijasida tuzilgan dala geologik se’yomka xaritasi beriladi. Dala geologik xaritasida geologik se’yomka natijasida aniqlangan va hujjatlashtirilgan tabiiy ochilmalar shartli belgilarda tushirilgan bo‘ladi. Download 91 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling