Asosiy turdagi qishloq xo`jaligi ekinlari maydonlarining jami ekin ekilgan maydonga nisbatan ulushi
(foizda)
2000 yilda asosiy turdagi dehqonchilik mahsulotlarini ishlab chiqarishda barcha toifadagi xo`jaliklarga nisbatan fermer xo`jaliklarining ulushi 4,2-18,3 foizni tashkil etgan bo`lsa, 2016 yilda mos ravishda 23,1-99,5 foizga teng bo`ldi.
Bu ko`rsatkichlar mos ravishda dehqon (shaxsiy yordamchi) xo`jaliklari bo`yicha 2000 yilda 18,6-80,1 foizni, 2016 yilda 18,3-76,1 foizni, qishloq xo`jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlarda 2000 yilda 15,7-81,7 foizni, 2016 yilda 0,5-2,1 foizni tashkil etdi.
Tahlillardan don ekinlari va paxta xom-ashyosi ishlab chiqarishda fermer xo`jaliklari, kartoshka, sabzavotlar, poliz, meva va uzum ishlab chiqarishda fermer va dehqon (shaxsiy yordamchi) xo`jaliklari asosiy ishlab chiqaruvchilar bo`lib qolayotganligi kuzatildi (2-jadval).
2-jadval
2000-2016 yillarda asosiy turdagi dehqonchilik mahsulotlari ishlab chiqarish
hajmlarining xo`jaliklar toifalari bo`yicha taqsimlanishi
(barcha toifadagi xo`jaliklarga nisbatan ulushi,foizda)
|
Fermer
xo’jaliklari
|
Dehqon
(shaxsiy yordamchi) xo’jaliklari
|
Qishloq xo’jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlar
|
|
2000 y.
|
2016 y.
|
2000 y.
|
2016 y.
|
2000 y.
|
2016 y.
|
Don ekinlari
|
14,4
|
80,4
|
18,6
|
18,3
|
67,0
|
1,3
|
Paxta
|
18,3
|
99,5
|
–
|
–
|
81,7
|
0,5
|
Kartoshka
|
4,2
|
23,1
|
80,1
|
76,1
|
15,7
|
0,8
|
Sabzavotlar
|
4,9
|
34,8
|
75,0
|
64,3
|
20,1
|
0,9
|
Poliz
|
11,2
|
49,5
|
63,5
|
48,9
|
25,3
|
1,6
|
Meva
|
4,3
|
45,8
|
58,9
|
52,1
|
36,8
|
2,1
|
Uzum
|
4,7
|
53,1
|
33,0
|
45,4
|
62,3
|
1,5
|
2000-2016 yillardagi qishloq xo`jaligi ekinlari maydonlari tuzilmasidagi o`zgarishlar tahlili, umumiy ekin maydoniga nisbatan don ekinlari mos ravishda 42,7 foizdan – 45,6 foizgacha, kartoshka 1,4 foizdan – 2,3 foizgacha, sabzavotlar 3,4 foizdan – 5,5 foizgacha, poliz 1,0 foizdan – 1,6 foizgacha ko`payganligini, shu bilan birga, texnik ekinlar 40,0 foizdan 36,0 foizgacha, ozuqa ekinlari 11,4 foizdan 9,0 foizgacha kamayganligini ko`rsatdi (8-rasm).
Qishloq xo`jaligi ekinlarining yig`ib olingan yalpi hosili – barcha qishloq xo`jaligi ekinlari ekilgan maydonlar (asosiy, takroriy, oraliq, qator oralig`i ekinlari)dan yig`ib olingan mahsulot. Qishloq xo`jaligi ekinlarining yig`ib olingan yalpi hosili birlamchi kirim qilingan (fizik) vaznda hisobga olinadi va alohida har bir ekin turi bo`yicha hamda ekinlar guruhlari bo`yicha umumlashtiriladi.
Respublikada oziq-ovqat ekinlari yetishtirish hajmlarini ko`paytirish va shu asosda aholining oziq-ovqat mahsulotlariga bo`lgan talabini qondirish bo`yicha tizimli choralarning amalga oshirilishi natijasida, 2016 yilda respublikaning barcha toifadagi xo`jaliklarida jami don – 8261,3 ming tonna (2000 yilga nisbatan 2,0 marta ko`p), kartoshka – 2958,4 ming tonna (4,0m.), sabzavotlar – 11275,8 ming tonna (4,3m.), poliz – 2044,9 ming tonna (4,5m.), mevalar va rezavorlar – 3042,8 ming tonna (3,8m.), uzum – 1735,8 ming tonna (2,8m.) ishlab chiqarilishiga erishildi. 2016 yilda 2959,0 ming tonna paxta xom-ashyosi ishlab chiqarilib, bu 2000 yilga nisbatan 98,6 foizni tashkil etdi. (9-rasm)
9-rasm
Asosiy turdagi dehqonchilik mahsulotlari ishlab chiqarish
(ming tonna)
Tez sur`atlarda o`sib borayotgan mamlakat aholisini oziq-ovqat mahsulotlari bilan ta`minlash maqsadida, oziq-ovqat ekinlari maydonlarining kengaytirilishi natijasida, 2016 yilda 21,0 mln.tonna meva-sabzavot mahsulotlari ishlab chiqarildi (10-rasm).
10-rasm
Do'stlaringiz bilan baham: |