Qishloq xo’jaligidagi bozor va bozor munosabatlari mavzu: 1 Bozor tushunchasi

QISHLOQ XO’JALIGIDAGI BOZOR VA BOZOR MUNOSABATLARI
Mavzu:
1

• Bozor tushunchasi

2

• Bozordagi talab, taklif va narx

3

• Bozor raqobati

4
Reja:

• Bozorlarning tasnifi

Bozor tushunchasi
Bozor - bu iqtisodiy munosabatlarning birikmasi sifatida bunda mahsulotlar tovar-pul shaklida tarqatiladi. Qisqacha qilib aytganda tor ma’noda bozor - bu to’g’ridan-to’g’ri tovarlar aylanmasi, tovarlar uchun pul almashinuvi va aksincha.
Bozor tushunchasi. Qishloq xo’jaligida tovar ishlab chiqarishni rivojlantirish tegishli toifalar va tartibga solish usullari bilan bozorni shakllantirishning obyektiv ehtiyojini belgilaydi.
Amalda mahsulotni ishlab chiqaruvchi va iste’molchi o’rtasida ikki xil munosabatlar mavjud. Birinchisi - birja sifatida bozor yordamida tovar ishlab chiqarish va muomalada bo’lish qonunlariga muvofiq amalga oshiriladi. Ikkinchisi - ishlab chiqarilgan mahsulotni o’rganish talablari va buxgalteriya balansi asosida taqsimlanishi.
Birinchi holda, bozor ishlab chiqaruvchi va iste’molchi o’rtasidagi munosabatlar tizimi vazifasini bajaradi. Ikkinchidan, davlatni rejalashtirish va taqsimlash organlari o’rtasida vositachi 75
orqali munosobatlarida o’z aksini topadi. Bu yerda etakchi rol ishlab chiqaruvchiga tegishli. Ushbu munosabatlarning ikkala shakli ham talab va taklif o’rtasidagi muvozanatni saqlash vazifasidan kelib chiqadi. Muvozanat usuli keng qo’llaniladi va amalda bozor munosabatlarida mujassamlanadi, chunki u o’z tabiati bo’yicha teskari aloqa zarurligini anglatadi. Bozor muvozanatiga teskari aloqa va haqiqiy talab asosida erishiladi.
Dastlab, bozor savdo maydonida o’ziga xos joy sifatida qaralgan. Mehnat taqsimoti va tovar ishlab chiqarishning rivojlanishi bilan bozor tushunchasi tobora murakkab talqin qilinmoqda.