Qoʻrqqanimdan koʻtardim uyqudan vas, Kelayotir mastujaman azdaharlar aralab


Download 12.27 Kb.
Sana20.06.2023
Hajmi12.27 Kb.
#1628066
Bog'liq
Alpomish 124-133


Qoʻrqqanimdan koʻtardim uyqudan vas ,
Kelayotir mastujaman azdaharlar aralab,
Jaman demaj jaxsi jojan kanizlar .
Gollarda koʻrindi qirqta azdahar ,
Qirq azdahar sir burgutni koʻtarar
Sul burgut kelib tusdi qasima
Qanatanim uci tegdi basima
Bir nechalar ushlab turdi qoʻlimdan,
Asdaharlar tislab turdi tilimdan
Qajsar joʻlbars pajda boʻldi kijnimdan
Qasam qoʻymaj makkam qisdi belimdan
Jaman demaj jaxsi kaniz jojan kanizlar
Baxmal ujnin chanaraqi ojuldi
Mendayin ajimning zulmi jajildi
Arqamdagi savbatatim tujuldi
Salib qoʻygan bu toʻsagim jiqiladi
Oʻljab koʻrsam koʻrgan tusim qijindi
Bu tusim bavgiri qizlar ne boʻldi
Jaman demaj jaxsi jojan sabildiBu soʻzni Barchindan eshitib Suqsuroy kanizi sinin tabgirini ajratib turibdi
Xafa boʻlma deb munqayma senday mustupar
Bul tusingga boʻlmasjanmi xaridar
Qibla betdan bir ajab tuqub kelsalar ,
Aj emasdi ul ham Rasul paygʻambar
Aj girdimda torta jariq yulduz var
Yulduz emas toʻrt oarijar muqarrar
Yer yuzini tutib kelsa ajdahor
124
Bu tusni korgandir mendaj qalamdas ,
Qoʻrqqanindan uyqudan koʻtarsam bas ,
Kelajatsa mastujaman azdaharlar aralab,
Madinada oʻttiz min sahaba
Patimada Zohraldir kanizi dargoh
Rahm ajlab jubardi xaliqul abla
Bul tusina boʻlmasjanmi xaridar
Golda koʻrgan boʻlsam,qirqta azdahar
Qirq azdahar qirqta oiltan pirlar bar
Koʻtargan burgutni baban oilalari
Ustiga qarciqaj hakim sunqari
Sul boʻlar buvasin tusnin tabgiri
Ertan oasga kelar babanning oqli .
Bajcibari jem jemasmi qoʻlindan
Vakillari savol tortar tilindan
Qajcan nega qoʻjsin Alpamis
Baxmal uyda mahkam siqar belingdan
Baxmal ujnin sanraqi uzilsa ,
Men biluvda togʻsan qalmaq sojulsa
Senda ajimnin zulfi jajilsa
Toqsan alpning qani yerga qujulsa
Toran kelib dusman dadin bersa ,
Xafa boʻlma mudam ojnab kulgio
Surilla jaxsi tusni koʻribsiz
Bu tusingga jim bergin so junci
125

Tusin ajtiv suyunchini so'radi,


Suyunchiga Barchin tilla beradi.
Hammasi ham o'ynab kulib turadi,
Kelmasa ham kelgandaj bob qaladi.
Uydan chiqib sundaj jo'lga qaradi.
Alpomish cho'ponlarnin qasxanasidan kelajatib edi. Tajki vlajatida qalmaq muzafatida Cilbir cho'lida, Muradtepa degan tepa bar edi, heddili baland tepa edi, uchidan qanatli qush uchib o'talmas edi. Har qandaj adam chiqib ajaq osti qilib ketolmas edi. Shu tepa ni ko'rib Alpomish irim cegib-sul tepaga atimni salajin, irkilmaj tepaga atim chiqib ketsa, bargandan jarimni alaman, chiqalmasa barib Nima qilaman, bargan bilan bekar ahmaq bolaman, pesanamni su jerdan sinab koraman dedi. Atni tepaga to'g'ri qildi tujaqidan qirq min atni dupuri pajda boldi, Alpomish konlida almasa ham jarini algandaj bolib, qaldi. Tepaning ustiga chiqib qarasa o' ming ujli qo'ng'rotning eli ko'rinib turibdi, atni qavdanqa qojib juvaribtepanin bashida janbashlab, Bajsarinin uchiga tiklab yataverdi. Bajagi tush ko'rgan qaragan qalmaq namoz vaqti o'rnidan kalima aytib turdi. Qaraqanning kalima aytib turganini bir kam to'qson alp ko'rib, ash po'choq, qalampir qaraçan ten-

126
Tak bolib qalibdi deb bir kam toqsam alp at tart dedi .Kolga qarasa avga chiqib ketdi .Qaracan mahram bilan volga qarab avjiga chiqib ketdi .Bu Alpamis tarafga qarab varajatibdi .Qardan jeb oʻtib xanin chiqar ati sundaj qaradi :Qalmoq tarafdan 14qarasa atnin koʻziga koʻrindi .Bu qarani koʻrib ,atnin koʻziga koʻrindi.Alpomish meninib qacsa ,kejnimdan quvib jetsa ,bir sornin yalpiz jalpis oqli oladigan boʻldida .Xannin chiqar ati toza tiklab qaradi .Qarasa oʻn toʻrti ham tepanlab joʻrtib kelayotir .Tujaqi jerni turtib kelajatir.Bu atlarni koʻrib"quvsam jetar ekanman,qachsam qutulib ketar ekanman,ustimga mingan mardimni,chin ajal qamsan kelmasa ,falakatdan azal qilib ketaman ekan qarsillatib qavdanni uraverdi .Qaracan Murad tepaning ustiga kelib qoldi .Suntaj tepanin basiga qaradi.Tepanin pastida jasuf talatli Rustam sifatli oavkar atli brav tepanin basida ,janbaslab jatibdi ."Bu biznin qalmaq lajatinin adami emas ,bundaj jigitlar qalmaq jurtida boʻlsa ,beglikda passalikda boʻlar edi .Ilgarida ham birda jarim koʻzimga tusar edi .Magar qirq chiltan qavm qarindasini tusimga koʻrsatib ,meni doʻst qilgan ,qonratgan kelayotgan Alplomish degan,qabil bachcha sul boʻlmasa deb Alpomishga qarab bir soʻz deb turgan ekan:


Astinda juz avlan ojnajdi oʻtin
Dusmannin ortajdi savlatim
Jol boʻlmasin bajbachcha qajda barasam
Astinda bedavim qallasla qusdaj.
127

Nar kale palvanim qajdin bolasan?


Juragindabardir qusa elemin,
Xurjuninda balki Qur'an-kalamin,
Spaji satanim qajdin bolasan?
Qijqir degan qush olturar qijada,
Çasatin bar Rustamdan ham Zijada,
Qajratimdan sahlar yurar pijada,
Xabar ber bek bacca qajda barasan?
Çamalin oxsajdi asmanda agja,
Qasinda o'xshatdim egilgan jajga,
Çasatin oxsajdi boz qareiqajga,
Jambashlab jatisin minqojli bajga,
Bajbacca sifatlin qajdin boʻlmasa
Bina boldim qaysi gavhar donadan
Senday yigit bina boʻlmas onadan
Parvoz qildim qaysi mazgil xonadan
Baland parvoz qajdan kelasan
Seni tuqqanlarning barmi Armani ?
Dusman koʻrsa ketar darmani
Aslin adam desam ne nist qulmani
Men bilmadim joʻnab oʻsgan yurtimni
Anlamajman kelgan mamlakatingni
Jami munda koʻrdim sendaj mardimni
Qaracan dejdilar senin atimni
Baland bildim senin jasatimni
128

Alpomish ham qaraganga qaras bir soʻz deb turgan ekan :


Meni bilsam qonaratlarning aqasi
Basimda bar edi sardan siqasi ,
Jaz boʻlsa javlavim Amu jaqasi
Meni bilsam qonqrat elnin torasi
Koʻkqamish koʻlidan suqsur uchirdim
Suqsurni izlagan lochin boʻlaman
Baqlarim zumratdan canalim poʻlat
Islomdan qujulgan sunqor boʻlaman
Bajligidan bedov otni boʻgʻlagan
Tanqa bogʻlab Olatogʻni jajlagan
Kambagʻali qirq ming gala haydagan
Sul galaga biznin bir maja kelgan
Majonin joqchisi nari boʻlaman
Hasratidan gʻamga toʻldim ah oʻris
Oltoychilik yoʻldan keldim aytaris
Cilla kirmaj or qilarman mast boʻlib
Gajarman xatabga basimni urib
Gafalar solarman tandagi jonga
Xaza boʻlsa ,zaqlar qoʻnar gul sanga ,
Aqalli hasrati tegar ilonga
Indan chiqib pisak bilan hazillar
Magar asal qamsab kelsa biqinga
Qalmoq koʻrsam atamanku asmonga
Bajsun qonarat dijdi elimni
Badbaxt qalmoq esit ajtgan tilimni
129
Asil qonqrat dildilar mazgilimni
Laqabim Alpomish otim Hakimbekdir
Ne bilasan sen soʻraysan suratimni
Qaracan deb xabar berdim atinni

Qaragan Alpomishsin soʻzini koʻngliga aqir aldi . Qalmoqlarga kelgan boʻlsa boʻlaman degani ,Qarachanqa batis ketgan edi . Alpamisni sinab bir soʻz deb turgan ekan:


Uorgan suqsurin aj koʻl qonibdi
Toqsan qoir orta qalib turibdi
Jas oqlan san bekor halak boʻlasan
Qaqirlar ilagin qanday bilasan
Bekor halok boʻlib bunda kelasan
Qacirlar canida tajin olasan
Halin bilmas sen ham sardan boʻlasan
Lapi urib senam menga qarading
Majacam deb soʻngra mendan soʻrading
Soradim majandan derek berayin
Bilganimni senga aytib berayin
Ner majan juribdi oilbar dastida
Min beo juz tillali avsar basida
Koʻrdim toqsam alpnin taj talasida
Nar majan juribdi davr ustida
Mundaj qavaq sun oʻzbek solasan
Toqsan alpdan xazanatni alasan

130
Oyda ham bir oʻzbek jolli boʻlasan


Narmanjanmi koʻrsam zavq qis qalasan
Alplar silan koʻrsan savob qilasan
Ajralib majandan sarsan boʻlaman
Bul alplardan nima ilac qilasan
Joluqqan son sen zorligim bilasan
Bekar helak boʻlis munda kelasan .

Bu soʻzni Qaragandan eshitib ,Alpamis koʻngliga aqir alib :-Toqsan taqdan otib ,mihnat tartib ,qalmaqlarning alpi silan aralasib , qalib silaga joluqib jurgan ekan ,bu qalmoq mena bilib gapirgandi barib ,sarmanda bolgunoa su jerdanaq qajtib keta bersam mikan dedi .


Alpomish kongliga aqir alyanini bilib tanimagani kel boʻlib seni bravga oxsatis turibman deb bir soz ajtib turgan jeri :
Bildim qorqrantlik zatinni
Melekdajin suratimni
Qavdan jegan atinni
Men bravlarga benzadim
Majacam deb soʻragingni
Galman qavas berganmi
Rustam kasi mizganini
Men bravlarga benzadim
Sirin suxanli tilimi
Fanyasi uzun qoʻlimni
Men bravlarga benzadim
Kallasi katta basinmi
Ilaq deb chiqqan nalisinmi
Burgutdagi oturasinmi
131
Qasadi tena toʻsinni
Nima bilan kulusunmi
Qijilgan qalam qasinni
Men birovlarga benzadim

Alpomish men seni kimga benzadim deb bul ham bir soʻz aytib turgan ekan .


Bilsam qonratlik zatimni
Melekdajin suratimni
Qavdan jegan atimni
Qalmoq sen kimga benzadim
Majacam deb soʻraganimni
Galman qavab berganimni
Rustam kabi minganimni
Axmaq sen kimga benzadim
Shirin suxanli tilimni
Panjasi uzun qoʻlimni ,
Qalmoq sen kimga benzading
Birgutdaj oturasinmi
Kallasi katta basinmi
Menin jurgan jorusinmi
Axmaq sen kimga benzadim
Ima bilan kulusunmi
Qijilgan qalam qasinmi
Ah tortganda nalisinmi
Qalmoq sen kimga benzadin?
Ahmoq sen kimga benzadin?
132
Ahmaq ,badbaxt degan soʻz Qaraganga quda oʻtib ketdi ,qajrati qajratga jetib ,otdaj tutanib ketib ,badanining tuklari novut qalqonini teshib oʻtib ,oʻziga tasalli berib bir soʻz aytib turgan soʻzi :
Bildim qonqratlik zatinmi
Melekdajin suratimni
Qavdan jegan atimni
Bajcibarlarga benzadim
Majacam deb soʻraganimni
Galman qavab berganimni
Rustam kabi minganimni
Alpomishlarga senzadim

133
Download 12.27 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling