Quduqlarni burg’ilash chog’ida bajariladigan geologik tadqiqotlar

2. Quduqlarni burg’ilash loyihasini geologik asoslash (geologik-texnik naryad tuzish)

Quduqlarni burg’ilashda avval korxonaning geologiya bo’limi va burg’ilovchi-mutaxassislar tomonidan geologik-texnik naryad tuziladi. Naryad burg’ilash brigadasining asosiy hujjati hisoblanib, ishchilar burg’ilash jarayonida unga amal qiladilar. Shuning uchun burg’ilashni boshlamasdan oldin brigada a’zolari naryad mazmuni va quduq oldiga qo’yilgan vazifalar bilan batafsil tanishishlari lozim. Burg’ilash jarayonida geolog-neftchi olingan daliliy ma’lumotlar asosida naryadga tuzatishlar kiritib boradi.

Naryadning geologiya qismida quduqning loyihaviy kesimi ustuni beriladi, burg’ilash chog’ida ochilgan jinslarning kesimi bo’yicha olingan daliliy ma’lumotlar ushbu ustun yonida yozib boriladi. Undan so’ng jinslarning kutilayotgan yotish burchagi, quduq konstruktsiyasi, loyihalangan kon-geologiyasi va kon-geofizikasi ishlari majmui (grunt, shlam va burg’ilash eritmasi namunalarini olish chuqurligi, geofizik o’lchovlar majmui va ularni o’tkazish intervallari) yoziladi. Naryadda jinslarning qattiqlik toifasi (juda qattiq, qattiq, o’rtacha, bo’sh va x.k.); turli murakkabliklar kelib chiqishi mumkin bo’lgan chuqurliklar (otqinlar, ag’darilmalar, suyuqlik yutilishi, shtangani qisib qolishlar va sh.k.); gaz-neftli ob’ektlarning joylashishi; burg’ilash chog’ida qatlam sinagichi yordamida qatlamning yoki mustahkamlash quvurlari birikmasining perforatsiyalash oralig’ini tekshirish; teshiklar soni, asosiy suvli gorizontlarning tavsifi, kutilayotgan qatlam bosimi ma’lumotlari va sh.k. ham yoziladi.
Naryadning texnika qismida geologik ma’lumotlarga asoslangan holda quyidagilar ko’rsatiladi: dolotoning tipi va o’lchami; burg’ilash rejimi; burg’ilash eritmasi sifati; suvni berkituvchi kolonnaning sinash metodi va sh.k. Qiya yo’naltirilgan quduqlarni burg’ilashda geologik-texnik naryadda vertikal quduqlarni burg’ilashdagiga qaraganda quduq tanasining burchagi va azimuti tez-tez (25-50 m da) o’lchab turiladi. Burg’ilangan quduqlardan kolonkali doloto yordamida olingan namunalar yuviladi, agar uning hajmi kichraygan bo’lsa, u holda zarur o’lchamdagi namuna yonlama namunaolgichdan foydalanib qayta olinadi .
Quduq burg’ilashni nazorat qilayotgan geolog-neftchi geologik-texnik naryadda qayd qilingan hamma tadqiqotlarning bajarilishini tekshirib borishi zarur. Tuziladigan geologik-texnik naryad namunasi 4.1-jadvalda keltirilgan, unda qayd etilgan ishlar turi quduqni burg’ilash texnologiyasi talablaridan kelib chiqqan holda to’ldirilishi va o’zgartirilishi mumkin.