Quramalı úsh bόlimli forma Ulıwma plan. Kontrasttıń áhmiyeti

Quramalı úsh bόlimli forma

Ulıwma plan. Kontrasttıń áhmiyeti

Shetki bόlimleri temaǵa kόre bir túrli bolıp, ápiwayı yamasa yaki úsh bόlimli forma bolǵan, orta bόlimi bolsa túrlishe dúzilip, shetki bόlimleri menen anıq ráwishte kontrast halda kelgen forma quramalı úsh bόlimli forma dep ataladı. Quramalı úsh bólekli formanıń sxeması óziniń ulıwma belgileri tárepinen ápiwayı úsh bólekli forma sxemasına uqsap ketedi:

Usı mısalda quramalı úsh bólekli forma ushın tiplik bolǵan haldı kóremiz, yaǵnıy bunda hár úshew tiykarǵı bόlimniń ǵárezsizligi hám olar ortasındaǵı shegaralar anıq, ayqın kórinetuǵın boladı. Olardıń kontrast salıstırılıwında da anıq kórinip turadı. Bunday kontrasttı sırtqı kontrast dep ataw múmkin. Ol bir element ekinshi element ishinen shıǵıp keletuǵın, az-azdan ózgerisler kiritip barıw jolı menen erisiletuǵın ishki kontrasttan parıq etedi. Ishki kontrastlar udayı tákirarlana-tuǵınalarda, sonıń menen birge ápiwayı eki hám úsh bólekli bir temalı sırtqı kórinislerde (orta bólimlerindegi tema jumısları ) gúzetiledi. Sırtqı kontrast ápiwayı úsh bólekli formanıń jańa temaǵa tiykarlanǵan ortalıg'i menen birge ushraydı. Biraq, quramalı forma ushın kontrasttıń usı túri kútá úlken dárejede tipik bolıp tabıladı. Sebebi, usı kontrast onıń tiykarında qurılǵan bolıp, quramalı forma jaratıwdıń bas printsipi esaplanadı. Álbette, bunda «sırtqı» termini biraz shártli bolıp tabıladı. Sebebi, bárhámada sóz menen ańlatpalap bolmaytuǵın belgili bir pútkil pútinlik — bul májburiy bolıp tabıladı.

Quramalı úsh bóleklik forma yapa bazıbir bólegine jańa bólimlerdi birles=-iriw jolı menen formanı «tashqi» tárepden ósiriwdiń jańa úlgisi bolıpda xızmet etedi. Bul hal tek jalǵız ishki kontrastlardı rawajlandırıw menen sheklenip qalınǵan waqıtlardaǵana belgili kólemde ámelge asırıw mumkin bolǵan jumıs bolıp tabıladı. Sol sebepli forma bekkemlenip atırǵan waqıtta sırtqı kontrast (ishki kontrastlar usınıs etken múmkinshilikler tamamlanıp qalǵanda ) tiykarǵı háreketke keltiriwshi kúsh retinde zárúr bolıp tabıladı.