Qurg'oqchilikka chidamlilik

Qurg'oqchilikka chidamlilik. Ituzumdosh o'simliklar dala ekinlariga nisbatan qurg'oqchilikka uncha chidamli emasligi bilan farq qiladi, shuning uchun havo va ayniqsa tuproqning quruqligi o'sishni tormozlab, hosilni keskin kamaytiradi. Ayniqsa ob-havoning keskin o'zgarishlarida tuproq optimal nam bo'lishiga qaramay, bu o'simliklar o'sishdan orqada qoladi." P.A.Genkel (1966) tuproq va atmosferaning quruqligi protoplazmaning holatiga va blokimyoviy Jarayonlarga salbiy ta'sir etishini ko'rsatgan. Urug'ni ekishdan oldin Ivitish va keyin quritish yo'li bilan o'simliklami chiniqtirish qurg'oqchilikka chidamlilikni oshiradi va o'simliklaming fiziologik hossalarini yaxshilaydi.

Sovuqqa chidamlilik. O'simliklaming sovuqqa chidamlilk rabtatt, ya'ni past (+35 +7 Sda) harorada dalanish va chud bo'lishi kam o'rganilgan Sovuqqa chidamt unli xil sabzavot o'simliklari normal va noqulay sharonda osganda, sidiz sistemasining yerga qancha chuqur kirib o'sishi bilan farq qilad Sovuq tuproqda sovuqqa chidamli sholg'om va turning ildizi 70-80 sm gachanchaqur kirib o'sadi, issiqsevarinlal Faqat 25sm gacha kiradi.Past xaroratda tuproqdan suv kirisht sekinlashadi, natijada ular o'lty boshlaydi, bunda o'simlikda tanasiga od moddalar kishi sekinlashadi, xlorofil parchalanadi, barglardag fotosintez va sh kuchi pasayadi Issiqseva oʻstmliklar uzoq vaqt sovuqda qolsa, tarda organik moddalarning parchalanish jarayonlari kuchayadi, naljada parchalanish va inter jarayoni bir-bilga mos kelmay, nafas olishdag energiya olinishi bilan uning Iste'mol qilishning bug`likligi uziladi .







O`simliklarning chidamliligi


Qurg'oqchilikka chidamliligi . Qurg'oqchilik qisqa va uzoq madani bo'lishi mumkin. Uzoq muddatli qurg'oqchilikda simliklarda suv almashinuvi burilib, hosildorlik pasayib ketishi, ba'zan esa o'simlikla nobud bo'lishi kuzatiladi. Isqa muddatli qurg'oqchilik ham o'simliklarga salbiy ta'sir etishi mumkin, ayniqsa tuproqdag suv miqdort kamayib etsa. Bu vaqtda o'simliklar tanasiga suv oz kiradi, naujada o'simlik qizishi tufayli qurib qolishi mumkin, terg'oqchilikda donning juda mayda bo'lishi, hosildorlik pasayishi kuzanigan Qurg'oqchilik asosan sahro, cho'l va dashtlarda sodir boʻlib, hosildorlikka kama zarar yetkazishi mumkin urg'oqchilikda suv tanqisligi vaqtida fotosintez susayib, nafas olish jadallashadi, bu jarayonda asosan zahtradagi oziq moddalar ishtirok etadi Bunday holatda hosildorlik pasayishi kuzatiladi Qurgoqchilikka chidamli oʻsimliklarda suv tanqisligida va yuqori haroratda ham protoplazmaning umok, kolloid xossalari kamroq buzilishi mumkin.Qurg'oqchilikdan muvaffaqiyatli o'tish uchun o'simlikia protoplazmasining osmotik bosimi va fizik-kimyoviy xossalaridan tashqari, anatomik va morfologikxossalarining ahamiyat ham alohida etiborga olish kerak bunda ildiz sistemasining rivojlanishi, barg yuzasining kattaligi, ustits (labcha)larning xususiyatlari va boshqa kompleks xususiyatlarini hisobga olish kerak.






O'simliklarning sho'rga chidamliligi. O'simliklarning tuproqdagi ko'p miqdor tuzlarga chidamliligi shoʻrga chidamliligi deyiladi. Iqlimi issiq va quruq bo'lgan tumanlarda, dengizlar sohill atrofida, tuzli ko'llar atrofida sho'rlangan yerlar uchraydi. Sho'rlanishga asosiy sabab natriy tuzlari NaS1,, Ma,30,, MaS0,) dir. Bular ichida eng zararlisi sodall sho'rlanish (Ma503) bo'lib, bunda tuproqda o'yuvchi ishqor to'planadi, bu o'z navbatida zararlidir.Tuproqlarning sho'rlanishi ba'zan, magniyli yoki kalsiy ham bo'lishi mumkin. Tuproq bir qancha tuzlar ta'sirida sho'rlanishi mumkin, shulardan birortasi ko'proq bo'lgani sababli, ko'proq uchragan tuzlar miqdori bilan nomlanadi. Tuz miqdoriga va uning qatlamlarda tarqalishiga ko'ra, sho'r tuproqlar sho'rtob va sho'rhok tuproqlarga boʻlinadi. Sho's tob tuproqlarda unda tuproqning pastki qatlamida (80 sm) to'planadi. Bunday tuproqlarda ulaming ustki qavatida tuz bo'lmasada, ular strukturasiz bo'lganligi sababli namlantirilganda tuproqning yopishqoqligi kuchayib, o'zidan Suv va havoni o'tkazmay quyadi. Sho'rhok tuproqlar tarkibida 1-39% tuz bo'ladi va ularda madanly o'simliklar o'sib rivojlanmaydi Shothok tuproqlarda tuzlar tuproqning ustki qatlamlarida qattiq yoki yumshoq qavat bo'lib to'planadi.