Qurilish iqtisodiyoti

O’zbekiston bozor iqtisodiyoti sharotida ko’chmas mulk bozorining o’rni

Bozor - bu ma’lum hajm, qimmat, qiymat va narxga ega bo’lgan tovarning
erkin savdosi bilan bog’liq tashkillashgan ijtiomoiy-iqtisodiy-informatsionhuquqiy mexanizm bilan ta’minlangan munosabatlarni turli omillar ta’siri
sharoitida maqsadli amalga oshirilishini ta’minlovchi yaxlit murakkab tizim
(mexanizm) sifatida namoyon bo’luvchi tovar bo’yicha talab va taklif funksiyasi.
Ushbu tizimning faoliyat mexanizmi davlat va iqtisodiyotning barcha subyektlari
tomonidan birgalikda ularni har birining alohida manfaatli maqsadlari doirasida
harakatga keltiriladi. Bozorda tovarlar ishlab chiqaruvchi (sotuvchi)lardan
iste’molchi (haridor)larga tomon, moliyaviy resurslar esa aksincha yo’nalishda
harakat qiladi.
Ko’chmas mulk bu – yerdan va unda joylashgan bino inshootlardan tashkil
topgan mulk. Ko’chmas mulk o’z ichiga yer ustida yoki yer ostida joylashgan va
yerga o’rnatilgan moddiy mulklarni oladi.
Ko’chmas mulk tarkibiga qonun bo’yicha – yer maydonlari, uylar, zavodlar,
fabrikalar, qo’rilmalar, barcha turdagi qurilma inshootlar, bo’sh yer uchastkalari va
temir yo’llar, chegaralangan suv obyektlari va yer bilan bog’liq barcha narsalar
kiradi, ya’ni bunday obyektlarni bir joydan ikkinchi joyga ko’chirish, ularga zarar
yetkazmasdan amalga oshirib bo’lmaydi. Bular jumlasiga shuningdek o’rmonlar,
ko’p yillik ekinlar, binolar, inshoatlar kiradi.
«Ko’chmas mulk bozori – bu sotuvchi va xaridorlar o’rtasida ko’chmas
mulkning konkret narxni aniqlash uchun birlashadigan va natijada ko’chmas mulk
ayriboshlanishi yuzaga kelishi mumkin bo’lgan tashkiliy tadbirlar tizimi».
Ko’chmas mulk bozori – bu barcha ko’chmas mulk sotuvchilari va xaridorlarining
ayni vaqtda mavjud bo’lgan barcha talab va takliflari orasidagi o’zaro bog’liqlik
yuzaga keladigan va ko’chmas mulk bilan bog’liq barcha joriy operatsiyalar
yig’indisi amalga oshiriladigan iqtisodiy-huquqiy hudud».
«Ko’chmas mulk bozori o’zida ko’chmas mulk obyektlariga kapital kiritish
sohasi va ko’chmas mulk bilan bog’liq operatsiyalarda yuzaga keladigan iqtisodiy
munosabatlar tizimini aks ettiradi. Bu munosabatlar investorlar o’rtasida ko’chmas mulkni oldi-sotdi jarayonida, ipoteka, ko’chmas mulk obyektlarini ijaraga berish jarayonlarida yuzaga keladi»