Qurilish qorishmalarining klassifikatsiyasi. Qorishmalarning xossalari

Qurilish qorishmalarining klassifikatsiyasi. Qorishmalarning xossalari.

Reja:

• 1.
• 2.
• 3.Qurilish qorishmasining asosiy xossalari.
• 4.

Qurilish qorishmalari – bogʻlovchi aralashmalar (sement, alebastr va boshqalar) ga suv, mayda toʻldirgichlar (shagʻal, chaqiq tosh, toshqol va boshqalar) qoʻshib tayyorlanadigan qurilish materiallari. Bir xil bogʻlovchi ishlatilgan Qurilish qorishmalari oddiy, 2—3 xil bogʻlovchi aralashma (sement, ohak va boshqalar) ishlatilgani murakkab Qurilish qorishmalari deyiladi. Toʻldirgichlarning hajmiy ogʻirligiga qarab, yengil va ogʻir turlarga boʻlinadi.

• Qurilish qorishmalari – bogʻlovchi aralashmalar (sement, alebastr va boshqalar) ga suv, mayda toʻldirgichlar (shagʻal, chaqiq tosh, toshqol va boshqalar) qoʻshib tayyorlanadigan qurilish materiallari. Bir xil bogʻlovchi ishlatilgan Qurilish qorishmalari oddiy, 2—3 xil bogʻlovchi aralashma (sement, ohak va boshqalar) ishlatilgani murakkab Qurilish qorishmalari deyiladi. Toʻldirgichlarning hajmiy ogʻirligiga qarab, yengil va ogʻir turlarga boʻlinadi.
• Yengil Qurilish qorishmalari uchun yengil gʻovakli materiallar (turli shlaklar, keramzit, ag-loporit va boshqalar) ishlatiladi. Ogʻir Qurilish qorishmalari uchun tabiiy va togʻ minerallarini maydalab olingan toʻldirgichlar ishlatiladi.
• Ogʻir Qq.ning hajmiy ogʻirligi 1500—-2500 kg/sm3(quruq holda), yengiliniki 1500 kg/m3dan kam.

GOST 31189-2003 da quruq qurilish qorishmalarining klassifikatsiyasi belgilab qo`yilgan. Unga ko`ra quruq qurilish qorishmalari asosiy vazifasi, foydalanilayotgan bog`lovchisining turi va to`ldiruvchisining eng yirik o`lchamiga qarab sinflarga bo`linadi.

GOST 31189-2003 da quruq qurilish qorishmalarining klassifikatsiyasi belgilab qo`yilgan. Unga ko`ra quruq qurilish qorishmalari asosiy vazifasi, foydalanilayotgan bog`lovchisining turi va to`ldiruvchisining eng yirik o`lchamiga qarab sinflarga bo`linadi.

Asosiy vazifasiga ko’ra ular:

- tekislovchi;

- pardozlovchi;

- pol uchun;

- ta‘mirlash uchun;

- himoyalovchi;

- terish uchun;

- montaj uchun;

- dekorativ;

- gidroizolyatsiya uchun;

- issiqlik izolyatsiyasi uchun;

• - gruntlash uchun kabi asosiy turlarga bo’linadi

Qo‘llanilishiga ko‘ra qurilish qorishmalari quyidagilarga bo‘linadi:

• Qo‘llanilishiga ko‘ra qurilish qorishmalari quyidagilarga bo‘linadi:

Terma uchun – g‘ishtdan tosh konstruksiyasini, but toshini va boshqa elementlarni terish uchun;

Bezakli (bezakli) – elementlarning ichki va tashqi yuzasini suvash uchun;

Montajli-tayyor yig‘ma konstruksiya va detallardan tashkil topgan bino va inshootlarni montaj qilishda yirik elementlar (panellar, bloklar va hakozo) orasidagi choklarni to‘ldirish uchun; gfv

Maxsus – gidroizolyasion, akustik, tamponajli va boshqalar.

• Qorishmaning asosiy xossalariga mustahkamligi va sovuqqa chidamliligi kiradi. Zarurat bo‘lganda qorishmaning asosga yopishishi va deformativ xususiyatlari (kirishishi, elastiklik moduli va sh.k) aniqlanadi.
• Mustahkamlik. Qotgan qorishmaning mustahkamligi mineral bog‘lovchining aktivligiga, suv-sement nisbatiga, qotish muddati va sharoitiga bog‘liq bo‘ladi.
• Qorishmaning siqilishdagi mustahkamligi (markasi) o‘lchamlari 7,07x7,07x7,07sm bo‘lgan kublar yoki 4x4x16sm to‘sinchalarni standart usulda 28 sut. normal sharoitda saqlangandan keyin sinab aniqlanadi.

Sementli qorishmaning mustahkamligini sementning aktivligi va sement-suv nisbatiga bog‘liqligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi: R280,4Rs(SS-0,3)

• Ushbu formula yordamida mustahkamlikni aniqlash g‘ovak buyumlar ustiga yoyiladigan sementli qorishmalarga ta’luqli bo‘ladi.

• Muxit harorati pasaysa qorishmalar mustahkamligining o‘sish sur’ati ham kamayadi. Past haroratda qorishmaning mustahkamligi 28 sutkada markadagiga nisbatan 55-75% tashkil etadi. SHlakli va putssolanli sementlar asosida tayyorlangan qorishmalar 100Sdan past haroratda ishlatilsa mustahkamlikning o‘sishi keskin pasayadi va harorat 00S dan pasaygan qorishmada qotish jarayoni amalda to‘xtaydi.
• Qish mavsumida ishlatiladigan qorishmalarning markasi yozdagiga nisbatan bir daraja yuqori olinadi (masalan, 75 o‘rniga 100 marka).

Sovuqqa chidamlilik. Qorishmaning sovuqqa chidamliligi 7,07x7,07x7,07sm namuna-kubiklarni standart usulda sinab topiladi. Sovuqqa chidamlilik bo‘yicha qorishma markasini belgilashda namunalar mustahkamligining 25% gacha va massasining 5% gacha pasayishi ruxsat etiladi.

• Sovuqqa chidamlilik. Qorishmaning sovuqqa chidamliligi 7,07x7,07x7,07sm namuna-kubiklarni standart usulda sinab topiladi. Sovuqqa chidamlilik bo‘yicha qorishma markasini belgilashda namunalar mustahkamligining 25% gacha va massasining 5% gacha pasayishi ruxsat etiladi.
• Tashqi devor g‘ishti, toshini terishda va suvoqchilikda ishlatiladigan qorishmalar /10, /15, /25, /35, /50 markadagi sovuqqa chidamlilikga ega bo‘lishi kerak. Muhit namligi yuqori bo‘lsa, qorishma sovuqqa chidamliligi /100, /150, /200 va /300 markalarda bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Qorishmalarning sovuqqa chidamliligi mineral bog‘lovchining turiga, suvsement nisbatiga, qo‘shimchalarga va qotish sharoitiga bevosita bog‘liq bo‘ladi.