Quyosh energiyasidan foydalanishning energetik tizimlari va qurilmalari

Quyosh energiyasining kadastri va uning xususiyati.
Quyosh energiyasining kadastri tushunchasi ostida Quyosh energetik qurilmalari va parametrlarini loyihalash va ularni moliyaviy-iqtisodiy samaradorligini baholash, Quyosh energiyasi potensial resurslarini baholash uchun zarur bo‘lgan S (m² yoki km²) hududlar uchun yoki A (φ⁰_A, ѱ⁰_A) nuqtadagi QN bo‘yicha tizimlashtirilgan ma’lumotlar tushuniladi. Qo‘rsatilgan ma’lumotlarda QN ta’sir ko‘rsatadigan meterologik omillar va QN tushushining vaqt-fazoviy dinamikasi xususiyatlari aks etishi zarur. Bu ma’lumotlar asosida asosiy ta’sir etuvchi omillar hisobiga QN vaqt bo‘yicha o‘zgarishi – qaralayotgan vaqt qatorlari xususiyatlarini aks ettiruvchi maxsus matematik modellar ishlab chiqilishi mumkin. QN o‘zgarishini aniq ifodalay olish shu yoki boshqa mamlakatda quyosh energetikasining rivojlanish istiqbollarini asoslash uchun katta ahamiyatga ega deb qarash mumkin.
ΧΧ asrning oxirgi ikki o‘n yilligida va ΧΧΙ asrning birinchi yillarida ma’lum bo‘ldiki, atrof muhitga insoniyat faoliyatining ta’siri yaqqol namoyon bo‘lmoqda. Ko‘pchilik hollarda QN uchun to‘g‘ri yo’nalgan Quyosh radiatsiyasi qiymatining tizimli ravishda kamayishi va diffuz radiatsiyaning ortishi, bir vaqtda yig‘indi QN oqimining nisbiy saqlanib qolayotganligi kuzatilmoqda. Shu bilan bir qatorda QN uchun o‘tgan yillardagi kuzatishlar natijasida olingan aniq ma’lumotlarni kelgusida QN o‘zgarishini prognoz qilishda qo‘llash sezilarli qiyinlashmoqda. Boshqacha aytganda, bugunda qaralayotgan QN vaqt bo‘yicha o‘zgarish jarayoni hozirda QN bo‘yicha qaralayotgan vaqt qatorlari barqarorligi va ergodlik talablariga to‘liq javob bermaydi.
Odatda Quyosh kadastri quyidagi xarakteristikalarni kiritish mumkin:

• 
  O‘rtacha oylik va o‘rtacha yillik umumiy bulutlilik miqdori;
  
• 
  Ochiq va bulutlilik osmonning ehtimolliligi;
  
• 
  O‘rtacha oylik va o‘rtacha yillik Quyosh porlashining davomiyligi;
  
• 
  O‘rtacha bulutlilik sharoiti uchun gorizontal qabul qilgich maydonchaga tushayotgan QN asosiy tashkil qiluvchilarining o‘rtacha soatlik tushuvi;
  
• 
  Yil davomidagi atrof muhit harorati ko‘rsatkichlari;
  
• 
  Hudud atmosfera tarkibida changlanish konsentratsiyasining miqdori;
  

Shamol tezligi va yo’nalishlari.

8. Quyosh energiyasi resursini hisoblash usuli. Toʼliq maʼlumot asosida А(φ0, ψ0) nuqtada va berilgan S(km²) xududdagi gorizontal qabul qiluvchi maydoncha uchun yalpi resurslarni hisoblash usullari. Quyosh energiyasining yalpi potentsiali.