R. H. Ayupov va G. R. Boltaboeva  xalqaro savdoda yuqori texnologiyali mahsulotlar ulushi


Download 1.28 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/36
Sana18.02.2023
Hajmi1.28 Mb.
#1212608
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36
Bog'liq
3-mavzu



Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
 xalqaro savdoda yuqori texnologiyali mahsulotlar ulushi. 
Iqtisodiyot va jamiyat taraqqiyotiga o‘sib borayotgan ma’lumotlar oqimlari 
ta’sirining universalligiular haqida zamonaviy jamiyatning iqtisodiy o‘sishi 
yetakchi resursi sifatida gapirishga imkon beradi.Raqamli iqtisodiyotni tahlil 
qilishning turli tadqiqotchilar tomonidan u yoki bu darajada ko‘rib chiqiladigan 
to‘rtta mezonini ajratib ko‘rsatishimiz mumkin:

bandlik sohasi bilan bog‘liq mezon;
o makonga oid mezon;
o texnologik mezon; 
o iqtisodiy mezon.
Bunda, garchi tadqiqotchilar ko‘pincha birinchi o‘ringa ularning 
tasavvurlariga mos keladigan u yoki bu ta’rifni olib chiqishsada, ular orasida bir-
birini to‘ldirib turabigan mezonlar ham bo‘lishi mumkin. Biroq, aksariyat 
ta’riflarning asosida ma’lumotlarni qayta ishlash sohasidagi miqdoriy o‘zgarishlar 
sifat jihatidan yangi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar yuzaga kelishiga bo’lgan 
ishonch yotadi. 
2-BOB. BLOKCHEYN VA MOLIYAVIY TEXNOLOGIYALAR 
2.1. Blokcheyn texnologiyalari, uning yaratilishi va ishlatilishi 
Blokcheyn oxirgi o‘n yillikda paydo bo‘lgani bilan ko‘pchilik uning 
ma’nosini haligacha yaxshi tushunmaydi va shuning uchun ham uning ishlatilish 
sohalarini tasavvur ham qila olmaydi. Xuddi shuning uchun ham ushbu o’quv 
qo’llanmada blokcheynning asosiy tamoillari va uning turli sohalarda ishlatilishi 
masalalari ko‘rib chiqiladi. Blokcheynni ko‘pincha ko‘p maqsadli loyiha turiga 
mansub deb ham tushuniladi. Chunki siz kim yoki qaysi sohada 
ishlayotganingizdan qat’i-nazar, blokcheyndan foydalangan xolda nimadir 
qilishingiz mumkin. Masalan, dasturiy ta’minot ishlab chiqaruvchilarga blokcheyn 
qiziqarli va perspektiv bir muhit bo‘lib hizmat qilishi mumkin. Tadbirkor uchun 
esa blokcheyn mexanizmi biznes operatsiyalarni va tashqi aloqalarni qayta ko‘rib 
chiqish va loyihalash uchun juda qulay vosita sifatida hizmat qilishi mumkin. 


Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
Tadbirkorlar blokcheyn vositasida ko‘p mablag sarf qilmasdan turib, kam 
miqdordagi mijozlar bilan ham startap (yangi loyiha)larni qo‘rqmasdan 
boshlashlari mumkin. Blokcheyn oddiy ob’ekt ham, maxsulot ham, tendensiya 
ham yoki qandaydir imkoniyat ham emas. Balki u bir necha qismlardan iborat 
bo‘lib, ularning ba’zilari birgalikda ishlaydilar, boshqalari esa mustaqil va bir-
biriga bog’liq bo‘lmagan xolda faoliyat ko‘rsatadilar. Xuddi shuning uchun ham, 
ya’ni, modullilik tufayli blokcheyn texnologiyasi juda ko‘p yo‘nalishlarda va 
sohalarda ishlatilishi mumkin. Umuman aytganda, blokcheyn texnologiyasining 
rivojlanishi juda katta novatorlik potensialiga ega. Xuddi internet iqtisodiyoti 
singari, blokcheyn texnologiyasi ham yangi turdagi iqtisod yaratadi va xuddi 
shuning uchun ham biz ushbu imkoniyatdan foydalanish imkoniyatlarini nazardan 
qochirishimiz kerak emas. Kriptotexnologik raqamli iqtisodiyot siyosiy nuqtai-
nazardan ham, raqamli arxitektura nuqtai-nazaridan ham, markazlashmagan 
ishonchga asoslangan iqtisodiyot bo‘ladi. Blokcheyn barchaga bir xildagi imkon 
berib, ishtirokchilarning imkoniyatlarini qandaydir ma’noda tenglashtiradi. Avval 
boshdanoq internetning asosiy vazifasi ma’lumotlarni tarqatish va uning 
almashinuvini ta’minlash bo‘lsa, blokcheynning funksiyasi qandaydir qiymatga 
ega bo‘lgan ma’lumotlarni uzatishdir. Shunday qilib, blokcheyn, perspektiv hamda 
kelajak innovatsion texnologiyasidir. Masalan, 2015 yil oktyabr oyida The 

Download 1.28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling