R. O. Xolbekov
Download 1.75 Mb. Pdf ko'rish
|
buxgalteriya hisobi nazariyasi
bayonnoma dåb xulosa qilish mumkin. Hisobotlar tuzilish joyiga va
mazmuniga kora guruhlanadi Malum bir davrga hisob korsatkichlarini umumlashtirish hisobot dåb atalib, unda korxona moliya xojalik faoliyatining natijasi va malum bir davrga råja korsatkichlarining bajarilishi buxgaltåriya, statistik va opårativ-tåxnika hisobi malumotlariga asoslanib tuziladi. Hisobot korsatkichlari kålgusi yillar råjalarini tuzish uchun asos bolib ham xizmat qiladi, chunki kålajak råjalarini tuzish uchun mavjud imkoniyatlarni bilish muhim ahamiyatga egadir, bunday malumotlar hisobotda mavjud bolib, u yana joriy hisobotlarning tashkil qilinishiga ham oz ijobiy tasirini korsatadi. Iqtisodiy mazmuni va hisobot korsatkichlarining olish manbayiga kora hisobotning ikki turi mavjud: buxgaltåriya hisoboti; statistik hisobot. Hisobotda bir korxona korsatkich malumotlari yoki bir nåcha korxona korsatkich malumotlari korsatilgan bolishi mumkin. Shu xususiyatiga kora hisobotni quyidagi ikki turga ajratish mumkin: dastlabki hisobot; yigma hisobot. Hisobot xojalikdagi ahamiyatiga qarab ikki turga bolinadi: umumdavlat hisoboti; korxona ichidagi hisobot. Hisobotni tuzish va topshirish muddatiga kora esa quyidagi turlarga ajratish mumkin: yil ichidagi (davomidagi) hisobot; yillik hisobot. Yillik hisobot shakllari quyidagilardan iborat: 1. Korxona balansi (1- shakl). 2. Moliyaviy natijalar haqida hisobot (2- shakl). 3. Asosiy vositalar harakati haqida hisobot (3- shakl). 4. Pul mablaglari haqida hisobot (4- shakl). 5. Korxona mulkining holati haqida hisobot (5- shakl). «Hisob siyosati» bu buxgaltåriya hisobini tashkil qilishda umum- qabul qilingan måyoriy hujjatlar, tamoyil va usullarni xojalik yurituvchi 131 subyekti ozining xususiyatlariga mos holda qollashini ifodalovchi huquqiy kuchga ega bolgan hujjatlar majmuasidir. Tayanch iboralari Buxgaltåriya hisoboti, statistika hisoboti, hisobot turlari, hisobot shakllari, foydalanuvchilar, balans, pul oqimi, invåntarizatsiya, tushuntirish xati, chåt el invåstitsiyasi, dastlabki hisobot, yigma hisobot, hisob siyosati, dåbitor, kråditor, «Hisob siyosati». Mavzu yuzasidan nazorat savollari va topshiriqlar 1. Buxgaltåriya hisobotining iqtisodiy mazmunini aytib bering. 2. Buxgaltåriya hisobotining ahamiyati nimalardan iborat? 3. Buxgaltåriya hisobotiga qoyilgan talablar nimalardan iborat? 4. Hisobotning qanday turlari mavjud? 5. Buxgaltåriya hisobotini taqdim etish muddatlarini korsating. 6. Buxgaltåriya hisobotidan foydalanuvchilar kimlar? 7. Buxgaltåriya hisobotidagi xatolarning tuzatish usullarini ayting. 8. Hisobotning qanday shakllari mavjud? 9. Hisobotni tuzishga tayyorgarlik korish ishlari qanday amalga oshiriladi? 10. Korxona balansi qanday ahamiyat ega? 11. Hisobotning malumot manbasi bolib qaysi hujjatlar hisoblanadi? 12. Dåbitorlik va kråditorlik qarzlari qachon paydo boladi? 13. «Hisob siyosati» nima? 132 TÅST SAVOLLARI 1. Ozbåkiston Råspublikasining hisob tizimi qanday turlarga bolinadi? A) Statistik hisob, Opårativ(tåzkor) hisob, Buxgaltåriya hisobi; B) Buxgaltåriya hisobi, Statistik hisob; C) Schyotlar tizimi; D) Sintåtik va analitik hisob; E) Baholash va kalkulatsiya. 2. Hisob tizimida qanday olchov birliklardan foydalanadi? A) pul, natura; B) som, tiyin; C) pul, natura, vaqt (måhnat); D) natura, vaqt; E) vaqt, pul. 3. Xojalik mablaglarining guruhlanishi qanday? A) asosiy, aylanma; B) ishlab chiqarish, noishlab chiqarish; C) måhnat vositalari, måhnat buyumlari; D) asosiy, aylanma va vaqtincha yoki butunlay korxonaning obo- rotidan chåtlashtirilgan; E) oz va qarzga olingan mablaglar. 4. Asosiy mablaglar qanday mablaglar kiradi? A) asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar, pul mablaglari; B) asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar; C) bino va inshootlar; D) pul mablaglari; E) hamma javob togri. 5. Aylanma mablaglarga qaysi mablaglar kiradi? A) pul mablaglari; 133 B) matåriallar; C) tayyor mahsulotlar; D) hamma javob togri; E) togri javob yoq. 6. Buxgaltåriya hisobi usullari qanday guruhlanadi? A) balans, hisobot, ikkiyoqlama yozuv, buxgaltåriya hisobi schyotlari, baholash va kalkulatsiya; B) hujjatlashtirish va baholash; C) invåntarizatsiya va kalkulatsiya; D) ikkiyoqlama yozuv va buxgaltåriya hisobi schyotlari; E) togri javob yoq. 7. Buxgaltåriya hisobining oziga xos usullariga qaysi usullar kiradi? A) hujjatlashtirish va invåntarizatsiya; B) baholash va kalkulatsiya; C) buxgaltåriya hisobi schyotlari va ikkiyoqlama yozuv; D) balans va hisobot; E) balans va baholash. 8. Buxgaltåriya balansi tomonlari qanday nomlanadi? A) aktiv, passiv; B) dåbåt, krådit; C) kortraktiv, kortrpassiv; D) joriy, uzoq muddatli; E) hamma javob togri. 9. Buxgaltåriya schyotlarining tomonlari qanday nomalanadi? A) dåbåt, krådit; B) aktiv, passiv; C) aktiv, passiv, kontraktiv, kontrpassiv; D) kontraktiv, kontrpassiv; E) togri javob yoq. 10. Buxgaltåriya schyotlarining tarkibiy tuzilishi qanday boladi? A) dåbåt, krådit; B) aktiv, passiv; C) bosh qoldiq, oborot, oxirgi qoldiq; 134 D) bosh qoldiq, oxirgi qoldiq; E) sintåtik schyotlar, analitik schyotlar. 11. Balansda joylashishiga qarab buxgaltåriya hisobi schyotlarini guruhlanishi qanday? A) aktiv, passiv; B) balansdagi, balansdan tashqari; C) oz mablaglarining manbalari, majburiyatlar; D) dåbåt, kårdit; E) hamma javob togri 12. Aktiv schyotlarda oxirgi qoldiq qanday aniqlanadi? A) bosh qoldiq + Dåbåt oborot - Krådit oborot; B) bosh qoldiq + Krådit oborot - Dåbåt oborot; C) Dåbåt oborot - Krådit oborot; D) Dåbåt oborot + Krådit oborot; E) bosh qoldiq + oxirgi qoldiq. 13. Passiv schyotlarda oxirgi qoldiq qanday aniqlanadi? A) bosh qoldiq + Krådit oborot - Dåbåt oborot; B) oxirgi qoldiq + Dåbåt oborot - Krådit oborot; C) bosh qoldiq + Dåbåt oborot - Krådit oborot; D) Krådit oborot + Dåbåt oborot. E) togri javob yoq 14. Tranzit schyotlarda oxirgi qoldiq qanday aniqlanadi? A) bosh qoldiq + Dåbåt oborot - Krådit oborot; B) bosh qoldiq + kirim - chiqim; C) bosh qoldiq + Krådit oborot - Dåbåt oborot; D) aktiv tomon - passiv tomon; E) oxirgi qoldiq bolmaydi. 15. Buxgaltåriya hisobi yozuvining mazmuniga qarab qanday guruhlanadi? A) aktiv va passiv; B) oddiy va murakkab; C) bir tomonlama va ikki tomonlama; D) kontraktiv va kontrpassiv; E) dåbåt va krådit. 135 16. Balansdan tashqari schyotlar buxgaltåriya yozuvida qanday aks ettiriladi? A) ikki tomonlama; B) bir tomonlama; C) uch tomonlama; D) faqat aktiv schyotlarda; E) aks ettirilmaydi. 17. Moliyaviy hisobot qanday shakllardan iborat? A) balans, asosiy vositalar harakati togrisidagi, moloiyaviy natijalar togrisidagi, xususiy kapitallar togrisidagi, pul oqimlari togrisidagi; B) moliyaviy natija togrisidagi, pul oqimlari togrisidagi; C) kassirning hisoboti, hisobdor shaxsning hisoboti; D) yillik hisobot, choraklik hisobot; E) balansdagi va balansdan tashqari. 18. Otkazilish davriga qarab invåntarizatsiya turlarini kor- sating. A) oddiy va murakkab; B) tanlab va yoppasiga; C) råjali va tosatdan; D) pul va natura olchov birligida; E) hamma javob togri. 19. Xojalik jarayonlari qanday bosqichlardan iborat? A) ishlab chiqarish, sotish; B) saqlash, ishlab chiqarish, sotish; C) taminot va ishlab chiqarish; D) taminot, ishlab chiqarish, sotish; E) togri javob yoq. 20. Buxgaltåriya hisobining obyåktilarini korsating. A) xojalik mablaglari, xojalik mablaglarining tashkil topish manbalari, xojalik jarayonlari; B) pul mablaglari; C) xomashyo va matåriallar, tayyor mahsulotlar; D) buxgaltåriya hisobi schyotlari va ikkiyoqlama yozuv; E) taminot, ishlab chiqarish va sotish. 136 21. Balansning aktiv tomoni qanday bolimlaridan iborat? A) uzoq muddatli va joriy aktivlar; B) oz mablaglarining manbalari va majburiyatlar; C) dåbåt va krådit; D) majburiyatlar va joriy aktivlar; E) pul mablaglari va majburiyatlar. 22. Kalkulatsiya bu... A) mahsulot tannarxini aniqlash; B) mahsulot bahosini aniqlash; C) ombordagi mablaglarni qayta royxatdan otkazish; D) foydani aniqlash; E) sotishdan tushgan tushumni aniqlash. 23. Invåntarizatsiya bu... A) mahsulot tannarxini aniqlash; B) mahsulot bahosini aniqlash; C) korxona mablaglarni qayta royxatdan otkazish; D) foydani aniqlash; E) sotishdan tushgan tushumni aniqlash. 24. Baholash bu... A) mahsulot tannarxini aniqlash; B) xojalik mablaglari va jarayonlarini pul olchov birligida ifodalash; C) kassada tushumni aniqlash; D) ombordagi matåriallarni qayta royxatdan otkazish; E) foydani aniqlash. 25. Ikkiyoqlama yozuv bu.. A) xojalik jarayonlariga tågishli summalarini ikki va undan ortiq schyotlarda aks ettirilishi; B) xojalik jarayonlarini hisob rågistrlarida aks ettirish; Cxojalik jarayonlarini hujjatlashtirish; D) balans tuzish; E) xojalik jarayonlarini bosh kitobga kiritish. 26. Hujjatlashtirish bu.. A) xojalik jarayonlarini buxgaltåriya hisobi schyotlarida aks ettirish; B) buxgaltåriya hujjatlarini hisob rågistrlarida royxatga olish; 137 C) xojalik jarayonlarining maxsus hujjatlarda aks ettirish; D) xojalik jarayonlarini bosh kitobga yozish; E) hisobot tuzish. 27. Hisobot bu... A) xojalik jarayonlarini buxgaltåriya schyotlariga yozib bårish; B) xojalik jarayonlarini hujjatlashtirish; C) xojalik jarayonlarini maxsus hujjatlarda aks ettirish; D) bolib otgan xojalik jarayonlari togrisidagi yozma bayonnoma; E) xojalik jarayonlarini bosh kitobda aks ettirish; 28. Buxgaltåriya hisobi schyotlari bu... A) hisobning bir elåmånti; B) korxona mablaglari, ularning tashkil topish manbalari va xojalik jarayonlarining maxsus raqamlarda bålgilanishi; C) pul mablaglarini ifadalovchi raqamlar yigindisi; D) korxonaning bankdagi hisob-kitob raqami; E) buxgaltåriya balansining asosiy malumotlar manbasi. 29. Xojalik jarayonlari tasirida balansdagi ozgarishlar necha xil bolaid? A) 2 xil; B) 3 xil; C) 5xil; D) 6 xil E) 4 xil. 30. Mazmuniga kora buxgaltåriya hisobi schyotlar qanday guruh- lanadi? A) aktiv va passiv; B) oddiy va murakkab; C) dåbåt va krådit; D) sintåtik va analitik; E) balansdagi va balansdan tashqari. 31. Vazifasiga qarab buxgaltåriya hisobi schyotlar qanday guruh- lanadi? A) asosiy, tartibga soluvchi, taqsimlovchi, kalkulatsiya, taqqoslovchi; B) sintåtik va analitik; 138 C) aktiv va passiv; D) dåbåt va krådit; E) balansdagi va balansdan tashqari. 32. Hisob rågistrlaridagi xatolar qanday usullar orqali togrilanadi? A) «Korråktura», «Qizil qalam», «Qoshimcha yozuv»; B) «Ochirib yozish», «Jurnal ordår»; C) «Qayta yozish», «Qizil qalam»; D) «Korråktura», «Qoshimcha yozuv»; E) togri javob yoq. 33. Hujjatlar vazifasiga qarab qanday guruhlanadi? A) farmoyish båruvchi, tasdiqlovchi, axborot båruvchi, farmoyishni tasdiqlovchi, buxgaltåriya hisobotiga ilova qilinadigan; B) buxgaltåriya hisobi va statistika; C) oddiy va murakkab; D) kassa va ombor hujjatlari E) hamma javob togri 34. «Hisob siyosati» nima? A) davlat tomonidan qabul qilingan qonun-qoida va tartib asosida buxgaltåriya hisobining tashkil etilishi; B) korxonaning oz xususiyatlari va hukumat tomonidan qabul qilin- gan qonun-qoida va tartib asosida buxgaltåriya hisobini tashkil etilishi; C) korxona oz xususiyatdan kålib chiqib buxgaltåriya hisobini tashkil etilishi; D) «Buxgaltåriya hisobi togrisida»gi qonun asosida buxgaltåriya hisobini tashkil etilishi; E) togri javob yoq. 35. «Hisob siyosati» kim tomonidan shakllantiriladi? A) davlat tomonidan; B) korxona tomonidan; C) bank tomonidan; D) bosh buxgalter tomonidan; E) korxona rahbari tomonidan. 139 IZOHLI LUGAT Aylanma vådomostlar buxgaltåriya hisobi schyotlarining hisob rågistrlari malumotlarini umumlashtirish usuli. Aylanma vådomostlar schyotlarning oy boshiga va oxiriga qolgan qoldigi hamda oy boyicha aylanma malumotlarga asosan oy oxirida tuziladi, aylanma vådomostlar sintåtik va analitik schyotlar boyicha tuzilishi mumkin. Aylanma vådomostda uch juftxona mavjud bolib, ularda har bir schyot boyicha oy boshiga qoldiq, oy aylanmalari va oy oxiriga qolgan qoldiq korsatiladi. Aylanma vådomostdagi ozaro tånglik dåbåt va krådit aylanmalari rågistratsiya jurnalining jamiga ham tång bolishi kårak. Buning sababi har bir xojalik muomalasining summasi rågistratsiya jurnalida hamda schyotlarning dåbåt va kråditida aks ettiriladi. Bunday ozaro tånglik katta nazorat ahamiyatiga ega. Aylanma vådomostning schyotlar boyicha qoldiqlariga asosan buxgaltåriya balansi tuziladi. Aylanma vådomostlarni tuzish kop måhnat talab qiladigan jarayon bolib hisoblanadi. Buxgaltåriya hisobi shakllarini va hisob rågistratsiya usullari takomillashishi natijasida aylanma vådomostlar asta-såkin yoqola bormoqda. Hisobni zamonaviy tashkil etishda ular istisno tarzida ayrim hollarda qollaniladi. Aylanma mablaglar xojalik yurituvchi subyåktlarning aylanma fondlari va muomala fondlarini tashkil etuvchi mablaglar. Aylanma fondlar tarkibiga ishlab chiqarish zaxiralari, tugallanmagan ishlab chi- qarish, kålgusi davr xarajatlari kiradi. Aylanma mablaglar norma- lashtiriladigan (bunda xomashyo, matåriallar, yoqilgi, tugallanmagan ishlab chiqarish va boshqalarga normalar bålgilanadi) va normalash- tirilmaydigan (pul mablaglari, hisob-kitobdagi mablaglar)larga boli- nadi. Shakllanish manbalariga qarab aylanma mablaglar oz va qarzga olingan mablaglarga bolinadi. Oz mablaglari korxonada normal ishlash uchun zarur bolgan, minimal miqdorda bolishi kårak. Korxona faoliyatining ayrim davrlarida (mavsumiy normativdan ortiq ishlab chiqarish zaxiralari vujudga kålganda mavsumiy ishlab chiqarish 140 xarajatalari mavjud boladi va h.k) talab bank kråditi hisobiga qondiriladi. Aylanma mablaglardan samarali foydalanish korsatkichi bolib, ularning aylanib turishi hisoblanadi. Aylanma mablaglarning aylanishi aylanma mablaglarining bir aylanishini kunlarda yoki malum davrda ularning aylanish soni davomiyligini bildiradigan iqtisodiy korsatkich. Bu korsatkich aylanma mablaglardan foydalanish samaradorligini korsatadi. Aylanma mabla- glar aylanishining tåzlashishi mablaglarni boshatishga olib kåladi. Bu boshagan mablaglar qoshimcha mahsulot ishlab chiqarish va boshqa maqsadlar uchun ishlatiladi. Bu korxonaga bir hajmdagi aylanma mablaglar bilan koproq mahsulot ishlab chiqarib, uni tåzroq sotish va shu bilan ozining moliyaviy holatini yaxshilash imkoniyatini båradi. Aktiv malum bir sanaga pul korsatkichida korxonaning mab- laglari, ularning tarkibi va joylashishini aks ettiruvchi buxgaltåriya balansining qismi. Buxgaltåriya balansi aktivdan tashqari passivga ham ega. Aktiv va passiv bolim hamda moddalardan iborat. Balansning aktiv tomonining jami passiv tomonining jamiga tång bolishi kårak. Aktiv faol dågan manoni ham anglatadi. Aktiv schyotlar korxona mablaglarini hisobga oladigan buxgal- tåriya hisobi schyotlari. Ular mavjud mablaglar, ularning tarkibi va joylashishi togrisidagi korsatkichlarni båradi. Aktiv schyotlarda mablaglarning kopayishi dåbåtda, kamayishi kråditda aks ettiriladi. Oxirgi qoldigi faqat dåbåtda korsatiladi va buxgaltåriya balansining aktivida korsatiladi. Quyidagi schyotlar aktiv schyotlar hisoblanadi: bino, inshootlar, mashinalar, asbob-uskunalar va boshqa asosiy vositalarni (1000-schyotlar) hisobga olinadigan schyotlar; pul mab- laglarini hisobga olinadigan schyotlar; tovar-moddiy qiymatliklarni hisobga olinadigan schyotlar. Analitik hisob pul va zarur bolgan hollarda natura shaklida dåtallashgan korsatkichlarni båruvchi hisob. Korsatkichlarni dåtallash- tirish råja bajarilishi, xojalik mulki butligini nazorat qilish, boshqaruv qarorlarini qabul qilish boyicha axborotlar olish uchun aniq sharoitlarga qarab bålgilanadi. Korxonaning moliyaviy va boshqaruv faoliyatlarini tahlil qilish uchun obyåktiv analitik malumotlar kårak. Analitik hisobni 141 yuritish uchun analitik schyotlar qollaniladi. Analitik hisob sintåtik hisob bilan uzliksiz boglangan bolib, uning malumotlarini dåtal- lashtirish maqsadida yuritiladi. Analitik hisobda yozuvlar buxgaltåriya hujjatlariga va boshqa zaruriy malumotalrga ishora qilinadi. Analitik hisob rågistrlari bolib, qollaniladigan buxgaltåriya hisobi shakllariga kora, mashinagrammalar, vådmostlar, jurnal-ordårlar, kartochkalar, daftarlar bolishi mumkin. Analitik hisob schyotlari analitik hisob yurituvchi buxgaltåriya hisobi schyotlari. Ular malum sintåtik schyotning korsatkichlarini dåtallashtirish uchun ochiladi. Analitik schyotlar faqat murakkab sintåtik schyotlarga ochiladi. Analitik hisob schyotlari sintåtik hisob schyotlariga oxshab dåbåt va kråditga ega. Ular boyicha aylanmalari va saldosi chiqariladi. Bunda bir sintåtik schyot boyicha ochilgan barcha analitik schyotlarning dåbåt va krådit aylanmalarining jami hamda saldolarining jami som hisobida shu sintåtik schyotning dåbåt va krådit aylanmalari hamda saldosiga tång bolishi kårak. Buxgaltåriya hisobini takomillash- tirish jarayonida analitik hisobni yuritishning samaraliroq prinsiplari ishlab chiqildi. Hisobning jurnal-ordår shaklida analitik hisob yordamchi (jamgaruvchi) vådomostlarda yuritiladi, ayrim hollarda esa sintåtik schyotlar bilan birga bir jurnal-ordårda olib boriladi. Balans doimo ozgarib turadigan, ozaro aloqada bolgan holatini tariflovchi korsatkichlar tizimining tångligi. Balans ikki qismdan iborat bolgan jadval shaklida malum bir sanaga tuziladi. Balans qandaydir voqåani tariflab, uning qismlarga munosabatini korsatadi. Balans alo- hida korxona, ishlab chiqarish birlashmasi (buxgaltåriya balansi, kor- xonaning daromad va xarajatlar balansi) yoki xalq xojaligi (aholining daromad va xarajat balansi, tolov balansi, savdo balansi, qishloq xojalik mahsulotlari balansi va b.) masshtabida tuziladi. Balansdan tashqari schyotlar qoldigi buxgaltåriya balansiga kirmaydigan buxgaltåriya hisobi schyotlari. Bu schyotlar korxonada vaqtincha turgan va boshqa korxonalarga (ijaraga olingan asosiy vositalar, masul saqlashga qabul qilingan moddiy qiymatliklar va hokazo) tågishli bolgan tovar-moddiy qiymatliklarni hisobga olish uchun tayinlangan. Balansdan tashqari schyotlarda shuningdåk qatiy hisobot blankalari, zararga hisobdan chiqarilgan dåbitorlik qarzlari ham hisobga olinadi. Balansdan tashqari schyotlarda hisob oddiy tizimda, yani ikki yoqlama 142 yozuv qollanmasdan yuritiladi. Bu schyotlar ozaro yoki balansli schyotlar bilan korråspondåntlanmaydi. Balansli schyotlar korsatkichlari buxgaltåriya balansida aks ettiriladigan buxgaltåriya hisobi schyotlari. Låkin bu balans modda- larining nomlari balansli schyotlar nomlariga togri kåladi dågan manoni bildirmaydi. Bir balansli schyotning malumotlari bir nåcha balans moddalarida va aksincha, bir balans moddasida bir nåcha schyotlarning malumotlari aks ettirilishi mumkin. Buxgaltåriya hisobining nazariyasi manbalarida balansli schyotlarning manosi yetarlicha yoritilmagan. Shunday schyotlar borki, ular buxgaltåriya balansi tuzilishi- dan oldin yopilib kåtadi. Balansda aks ettirish uchun bu schyotlarning kåyingi hisobot davri boshiga saldosi bolmaydi. Schyotlar råjasidagi 9-tranzit schyotlarning aksariyati shunday schyotlar tarkibiga kiradi. Schyotlar råjasidagi barcha schyotlar ham balansdagi schyotlar hisob- lanmaydi. Balansdagi schyotlardan boshqa balansdan tashqari schyotlar mavjud. Balansning bolimi buxgaltåriya balansining aktiv va passividagi bir xillik moddalar guruhi. Balansning aktivida ham passivida ham ikkitadan bolim mavjud: aktivida: birinchi bolim uzoq muddatli aktivlar; ikkinchi bolim joriy aktivlar; passivida: birinchi bolim oz mablaglari manbalari; ikkinchi bolim majburiyatlar. Baholash xojalik mablaglari, majburiyatlar va xojalik jarayon- larining pul olchov birligida aks ettirish usulidir. Bosh daftar sintåtik hisob yuritish uchun tayinlangan hisob rågistri. Hisob jurnal-ordår shaklida qollaniladi. Bosh daftar yil davomida hisob yuritish uchun moljallangan. Unda mazkur korxonada qollaniladigan barcha sintåtik schyotlar ochiladi. Schyotlar boyicha 1- yanvarga qoldiq (saldo) yozilib, har oyda jurnal-ordårlarning jami malumotlari yoziladi va oy boyicha aylanmalari (oborotlari) jamlanib, oy oxiriga saldosi chiqariladi. Hisobning jurnal-ordår shaklida malumotlar bosh daftar malumotlaridan olib yoziladi. Jurnal-ordårlarda yozuvlar hujjatlarning kålib tushishiga qarab yoki jamgarma vådomostlardan oy boyicha jami aks ettiriladi. 143 Oy oxirida jurnal-ordårlarning jami bosh daftarga otkaziladi. Bosh daftarda har bir schyot boyicha krådit aylanmasining summasi bir Download 1.75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling