R o’ y X a t I venchur (Venture capital) kapitalni mazmun va mohiyatini

---

Magstratura tinglovchilari uchun “Xususiy va venchur kapital” fanidan
2022-2023 o’quv yili uchun yakuniy savollar
R O’ Y X A T I
1.
Venchur (Venture capital) kapitalni mazmun va mohiyatini.
Venture capital - inglizcha (venture-xavfli) - korxona va firmalar (startups)
bozorida yangi, o'sib borayotgan yoki kurashayotgan va shuning uchun yuqori yoki
nisbatan yuqori darajadagi xavf bilan bog'liq bo'lgan investorlarning kapitalidir.
Shuningdek, xavfli qimmatli qog'ozlar yoki korxonalarga investisiya qilingan
uzoq muddatli investisiyalar, yuqori daromadlarni ko'zlab kiritilgan sarmoya.
Boshqa investisiyalardan farqli o'laroq (mablag'larni qaytarishni nazarda tutgan
holda), korxonani moliyalashtirish modeli har bir aniq kompaniyaga
investisiyalarning yuqori ehtimolli zararini o'z ichiga oladi, rentabellik esa eng
muvaffaqiyatli investisiyalarning yuqori daromadliligi tufayli erishiladi. Venture
capital odatda innovasion kompaniyalar bilan bog'liq.
Venture capital odatda yangi moliyalashtirish uchun tashqi investorlar
tomonidan taqdim etiladi to'g'ridan-to'g'ri xususiy investisiyalar qilish uchun
ishlatiladigan kapital o'sib borayotgan kompaniyalar yoki bankrotlik yoqasida
kompaniyalardir. Venture capital investisiyalar qoida tariqasida qaytish darajasi
ehtimolligi mahum bo'lgan xavfli investisiyalar.
2. Venchur kapitalni paydo bo'lish tarixi.
O'tmishda shunga o'xshash boshqa investitsiya vositalari mavjud bo'lsa-da,
General Jorj Doriot zamonaviy venchur kapital sanoatining otasi hisoblanadi. 1946
yilda Doriot Amerika tadqiqot korporatsiyasiga (ANIC) asos soldi, uning eng katta
muvaffaqiyati Digital Equipment Corporation bo’lgan.
Digital Equipment 1968-yilda ommaga chiqarilganda, u ANICga yillik 101%
daromad keltirdi. 1959 yilda Digital Corporationga sarmoya kiritgan 70 000
dollarlik ANIС 1968 yilda 37 million dollar bozor qiymatiga ega bo’lgan.
1959-yilda Venrock Esocities tomonidan asos solingan Fairchild
Semiconductor odatda venchur kapitalini moliyalash orqali tashkil etilgan birinchi
kompaniya hisoblanadi.
Ikkinchi jahon urushigacha venchur kapitalga investitsiyalar asosan yuqori
daromadli shaxslar va badavlat oilalar uchun ta'sir doirasi edi. Professional tarzda
boshqariladigan venchur kapital sanoati yo'lidagi dastlabki qadamlardan biri 1958
yildagi Kichik biznesga investitsiyalar to'g'risidagi qonun edi. Ushbu qonun AQSh
Kichik biznes agentligiga AQSH kichik biznesini moliyalashtirish va boshqarish
jarayonini soddalashtirish uchun xususiy kichik biznes investitsiya kompaniyalariga
litsenziya berishga ruxsat berdi. Ushbu qonun AQSh Federal zaxira tizimi
kengashining Kongressga taqdim etgan hisobotida ko'tarilgan masalalarni ko'rib
chiqdi. Ushbu hisobotda kapital bozorida kichik biznesni uzoq muddatli
rivojlantirishni moliyalashtirish uchun katta bo'shliq mavjudligi ta'kidlangan.
Dasturining asosiy maqsadi AQSh iqtisodiyotining rivojlanishini rag'batlantirish
maqsadida kichik innovatsion kompaniyalarni moliyalashtirish maqsadida iqtisodiy
tizim orqali kapital jalb qilish jarayonini soddalashtirish edi va hozir ham shunday
bo'lib qolaveradi.