R valijonov, O. Qobulov, A. Ergashev

bo‘lib, ular o‘z navbatida mehnat vositalarini boshqaradilar. Bu esa o‘z navbatida 
boshqarish subyektini ifodalaydi. Hozirgi davrda boshqarishning ilmiy asoslangan 
tamoyillari va qonuniyatlariga tayanmay xalq xo‘jaligi hamda korxonalami 
samarali boshqarib bo‘lmaydi. Boshqarishni amalga oshirish ijtimoiy taraqqiyot 
qonunlarini tobora to‘laroq bilib borishni va ilmiy asosda amaliyotda foydalanishni 
taqozo qiladi. Chunki «Inson-mashina» munosabatlarida fan-texnikaning ishlab 
chiqarish kuchlaridagi salmog‘i oshib boradi.
M E N E JM E N T NAZARIYASINING RIVOJLANISH DAVRLARI
Boshqarish nazariyasini va amaliyotini ko‘rib chiqar ekanmiz, uni bir necha 
tarixiy davrlarga bo‘linishining guvohi bo‘lamiz.
I davr — qadimiy davr.
U eramizdan oldingi 9—7 minginchi yillardan taxminan XVIII asrgacha 
bo‘lib, eng uzoq davmi o‘z ichiga olgan.
U bilimning mustaqil sohasi bo‘lib ajralgunga qadar, insoniyat boshqarish 
tajribasini zarralab yig‘a boshladi. Birgalikda mehnatni tartibga solish va tashkil

---

qUishning eng birinchi, oddiy, boshlang‘ich shakli ibtidoiy jamoa tizimi bosqichida 
mavjud bo‘lgan. Bu davrda boshqarish urug‘, jamoa, qabila a’zolari bilan 
birgalikda maslahatlashib amalga oshirilgan. Urug‘ va qabila sardorlari va 
oqsoqollari bu davrdagi boshqarishning boshlang'ich asoslarini o‘zlarida 
mujassamlashtirganlar. Shu davrlarda Yaqin Sharqning ba’zi joylarida o'zlashtirish 
xo‘jaligidan (ov, mevalar terish va h. k.) mahsulot olishning prinsipial yangi 
shakliga — ulami ishlab chiqarishga o‘tish amalga oshirildi (ishlab chiqaruvchi, 
iqtisod). Ishlab chiqaruvchi iqtisodga o‘tish menejment yaratilishining boshlang'ich 
nuqtasi va kishilar tomonidan boshqarish sohasida ma’lum bilimlami to‘plash