R valijonov, O. Qobulov, A. Ergashev

Barcha muvaffaqiyat qozonayotgan menejerlarga xarakterli bolgan ma’lum 
belgidagi xarakter va ko‘nikmalar mavjud. Shuning uchun ham ko‘pchilik 
tadqiqotchilar shaxsni o'rganishda xarakter nuqtayi nazaridan yondashishni ko‘zda 
tutadilar. Ya’ni menejerga xos bo‘lgan xarakter shakllantirish mumkin bo‘Isa, 
bunday sifatlarga ega bo‘lgan kishilami topish mumkin. Tadqiqotlar natijasi 
ko‘rsatadiki, xarakter xususiyatlarini o‘lchamlari bo‘yicha aniqlash juda qiyin, 
chunki ba’zi hollarda eng aqllilik ham menejmentda birinchi darajali ahamiyatga 
ega bo‘lmasligi mumkin. Shunday qilib, aniqlandiki, xarakter xususiyatlari 
konsepsiyasi kengaydi.
Shu munosabat bilan savol paydo bo‘ladi: Menejment fani mavjudmi? 
Menejmentni o‘rganishga birinchi ulkan qadam ilmiy boshqarish harakatini 
boshqargan F. Teylor (1856—1915) tomonidan qo‘yilgan. Uni inson samaradorligi 
emas, tashkil qilish faoliyati samaradorligi qiziqtirdi, u esa ilmiy boshqarish 
maktabining rivojlanishiga asos soldi.
Ilmiy boshqarish konsepsiyasini ishlab chiqish evaziga menejment ilmiy 
tadqiqotlarining mustaqil bo'lishi deb tan olingan. 0 ‘zining «Fabrikani boshqarish» 
(1903) va «Ilmiy menejment prinsiplari» (1911) ishlarida F. Teylor ishchi 
harakatini xronometraj standartlash usullari va mehnat qurollari yordamida 
o‘rganishga asoslangan bir qancha mehnatni tashkil qilish usullarini ishlab 
chiqdi. Uning asosiy boshqarish prinsiplari quyidagicha: agar men kishilami 
ilmiy asosda tanlab olsam, ilmiy asosda ulami tayyorlasam, ba’zi omillami 
mavjud qilsam, ish va insonni yagona tizimga birlashtirsam, unda men individual 
ishchi kuchi tomonidan bajarilganda ko‘proq mehnat unumdorligi olishim 
mumkin. F. Teyloming asosiy xizmati shundan iboratki, u «Ilmiy boshqarish»