R. X. Maksudov

l x
,
m m
: 
400, 450, 500, 560, 630, 
710, 800, 900, 1000, 1120, 1250. 1400, 1600, 1900, 2000, 2240, 2500, 
2 8 0 0 ,3 1 5 0 ,3 5 5 0 , 4 0 0 0 ....
Ensiz tasmali uzatm alar k o ‘ndalang kesim ning hajmi b o ‘yicha SPZ,
SPA, SPB, SPC turlariga b o ‘linadi. T asm alarda 
e°//h
nisbat kichik
b o ‘lganligi uchun mustahkamligi yuqori, normal tasmalarga nisbatan 
tortish darajasi 
1,5-2,0 
m aita 
katta. 
Shuning 
uchun 
uzatm ada 
tasmalarning sonini kam olish, uzatm aning tezligi 50 m/s gacha 
b o ‘lganda ham ishlatish tavsiya etiladi.
Y arim ponasim on tasm alar 
(6.13v-rasm)
k o ‘ndalang kesim ning hajmi 
b o ‘yicha K, L, M turlariga boTinadi, 6.2-jadval. 0 ‘lchamlari nisbatan 
kichik b o ‘lganligi, yaxshi elastiksimon bunda uzatm aning tezligi 65 m/s 
gacha boMishi mumkin.
6.2-jadval
Kesimlari
Kesim
o ic h a m l a r i ,m m
Hisobiy
uzuniik
Lx, 
mm
Tavsiya 
etilgan 
ariqchalar 
soni, Z
R
N
h
t
К
2.4
4.0
2.35
1.0
400....2000
2....36
L
4.8
9.5
4.85
2.4
1250....4000
4....20
M
9.5
16.7
10.35
3.5
2000....4000
о
C
N
Uzatiladigan quvvat bir xil boTgan ponasimon va yarim ponasim on 
uzatmalarni 
bir biriga 
taqqoslasak, yarim ponasim on uzatmalarda 
shkiviar nisbatan ensiz b o ‘ladi.
137
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

6.9-§ Ponasim on va yarim ponasim on tasmali uzatm alarning hisobi
N o rm al va ensiz ponasim on va y arim p o n asim o n tasmalarni turiari 
kam b o i g a n l i g i uchun sirpanish egri c h iz ig ‘i asosida bitta tasm a 
y o rd a m id a uzata olish m um kin b o i g a n quvvat aniqlangan, 6,3;6,4; 6,5- 
jadvallar. Bunda, 
or, 
=i80",u=l ham da bazoviy uzunlik