Радиотехник тизимлар назарияси асослари

7 7 = 
7 . 7 2 = 
b L [ F ( F
+ 1) -
J ( J
+ 1) -
1(1
+ 1)];
17 1|7| = V
j
(
j
 + i)/(/ + 
i
 
)
h
2.
Bu kattaliklami (1.6.11) ga qo‘ysak:
34
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

(
1
.
6
.
12
)
Lr 
/
m
{ F (F + 
\ ) - J ( J
+ 
\ ) - I ( I + \)}
J j ( J + \)I(I + \)
F berilgan / J  larda 27+1 yoki 2J+1 qiymat qabul qiladi. (1.6.12) 
formulaning tahlili yadro spinini uch xil usul bilan aniqlash mumkinligini 
ko‘rsatadi.
1) Agar 
J>  I bo‘lsa, o ‘ta nozik struktura spektrida kuzatilgan ajralishlar 
soni 2/+1 ga teng bo‘ladi. Demak, ajralgan spektr chiziqlar sonini sanab 
yadro spinini aniqlash mumkin.
2) 
J> 1 bo‘lgan holda intervallar qoidasidan foydalanib, yadro spinini 
aniqlash mumkin. Ikki qo‘shni 
F  va F- 1 holatlar uchun energiya farqi 
( 1.6.12) dan
A U = f i a P ( J + m
i + 1) • 
(L 6 1 3 )
boMgani uchun qo‘shni sathlar oraligi quyidagi intervallar qoidasiga 
bo‘ysinishi kelib chiqadi:
F: ( F - 1): (F -2):... = (J+I): (J+ I-1): (J+/-2).
3) 
Ayrim hollarda yuqoridagi u sullarning birortasini ham q o ‘llab 
bo‘lmaydi. Masalan, natriy atomining sariq chizig‘i dublet chiziqdan iborat 
va to‘lqin uzunliklari 5890E hamda 5896E ga teng. Bu chiziqlaming har 
biri o ‘ta nozik strukturaga ega bo‘lib, ularning ajralishi 0,021E va 0,023E 
ga teng. Bu holda ajralish komponentlari soni ikkiga teng bo‘lgani uchun 
natriy yadrosining spinini yuqorida ko‘rgan ikkala usul bilan ham aniqlash 
mumkin emas. Haqiqatan, birinchi usulda 
J>  / b o ‘lishi kerak. Lekin 2J+1 
= 2 dan / > Jk e lib chiqadi. Ikkinchi usulni ham bu holda qo‘llash mumkin 
emas, chunki ajralish soni 2 ga teng bo‘lgani uchun faqat birgina interval 
olish mumkin. Shuning uchun bu holda ajralish natijasida hosil bo‘lgan 
chiziqlarning intensivligini solishtirishyo‘li bilan spinini aniqlash mumkin.
Spektral chiziq intensivligi magnit maydonda termning ajrqlish kom- 
ponentlar soni (2F+1) ga bog‘liq. Ko‘rilayotgan holda J = 1/2 ga teng 
bo‘lgani uchun 
F { = /+1/2 va F2 = /-1 /2 . Demak, intensivliklar nisbati
2FX +1 _ 2(1 +1 / 2) +1 _ 2 / + 2 _ / +1 
2F2 +1 _ 2(1 — 1 / 2) +1 
21 ~ 1 •
(1.6.14)
35
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tajribalar intensivliklar nisbati 1,59. Bu esa / = 3/2 yoki 
1 = 2 boTishi 
mumkin
1)
3/2