Радиотехник тизимлар назарияси асослари

( =
{ -
-IM)
0
G
4.4-rasm.
3) 
l / |3/2—>3P1/2, 1 
in/2^ 3 P V2, 1 * 13/2 —>2.fsn holatlar o ‘rtasidaN v a Z soni 
101-125 soni orasida bo‘lgan yadrolarda izomer holatlar kuzatiladi.
Izomer holatlar barchasida ju ftlik o ‘zgartirishi bilan elektrom agnit 
o ‘tishlar multiptolligi 4-5 va undan yuqori tartibda bo‘ladi.
Qobiqli modelga ko‘ra, yadro beta-yem irilish ehtimolligini aniqlash 
mumkin.
MaMumki, beta-yemirilish izobar yadrolar o ‘rtasida ro‘y beradi. Bunda 
dastlabki yadro xususiyatini toq proton (neytron) holati xarakterlasa, 
hosilaviy yadro hususiyatini neytron (proton) holati bilan xarakterlanadi.
131
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Beta-yemirilish ehtimolligi esa bu holatlar kvant sonlarining (spin, orbita, 
juftlik, ...) qanchalik o ‘zgarishiga bog‘liq. Masalan, quyidagi ikkita (3 -
y e m irilis h n i k o ‘ray lik : '97FS —
> l70 9 va 
'52035r r 73 —
.
Birinchi p +-yemirilishda 
'^F ning 9-protoni 170 ning 9-neytroniga o ‘tadi.
Qobiqli modelga ko‘ra, bu ikki nuklon holatlari bir xil bo‘lib, 1 
d5/2 bo‘ladi. 
Bu beta o‘tishdan keyin spin, orbita juftlik o ‘zgarmaydi. Bu xil o ‘tishlar 
o ‘ta ruxsat etilgan o‘tishlar.
Ikkinchi 
l^ S n 13—
> 'liSb13 P" yemirilishda qalay '50\S>? ning 1 him
holatdagi 73-neytroni, 
'f^Sb ning 51-proton holatiga mos keluvchi 1 gla
holatiga o‘tadi. Bu bilan spin 
/±I = 2 orbita 
= 1 gajuftlik o ‘zgarishi 
ro‘y beradi. Bu xil beta o ‘tish oldingiga nisbatan qiyinlashgan bo‘ladi.
Yadro qobiq modelining yuqorida aytilgan yutuqlariga qaramay, uning 
qo‘llanish sohasi juda cheklangan. U sferik yadrolar asosiy va uyg‘ongan 
holatlarining xususiyatlarini yaxshi tushuntiradi. Bu model berk qobiq 
o‘rtasigamos keluvchi juft-juftyadrolardakuzatiladigan aylanma strukturaga 
ega bo‘lgan energiya holatlarini tushuntira olmaydi. Bunday yadrolarning 
elektr kvadrupol momenti, E2.xarakterdagi y -o‘tishlar ehtimolligi nazariy 
qiymatlarga qaraganda katta bo‘lib,chiqadi. Yadro qobiq modelining bu 
kamchiliklari tabiiydir, chunki potensial shakli sferik simmetriyaga ega va 
nuklonlar o ‘zaro ta ’sirlashmaydi, yadroning mexanik, magnit va elektr 
momenti oxirgi toq nuklonning momentidan iborat deb faraz qilindi. Bu 
kamchiliklarni hisobga olgan