Raqamli qurilmalarni loyixalashga kirish

JK triger
Ishning maqsadi: JK trigger va ularning qo`llanilishini o`rganish.


Nazariy qism


Eng murakkab trigger ko'p qirraliligi tufayli raqamli texnologiyalarda keng qo'llaniladi. Bu JK trigger deb ataladi.
Rasmda JK trigerida beshta kirish, shu jumladan to'g'ridan-to'g'ri Q va teskari Ǭ chiqishlar mavjud.
R (Reset) - asl holatini tiklash, S (Set) - sozlash, C - takt kiritish, yana ikkitasi qo'shiladi. Bular J (jump)-sakrash va K (kill)-o'ldirish kirishlari.
Ushbu qo'shimcha krishlarning mavjudligi tufayli oddiy sxemalarlar yordamida qiziqarli natijalarga erishish mumkin bo'ladi.
Asosiy kirishlarning mantiqiyligi (C, J, K) quyidagicha amalga oshiriladi. Agar J kirish yuqori potentsialga ega bo'lsa va K kirish nolga teng bo'lsa, u holda triger C kirishda takt impulsining tuhishida bitta holatga o'rnatiladi.
Agar kirish J nolga, K kirish esa yuqori potentsialga ega bo'lsa, u holda takt impulsining tushishi bilan triger nol holatiga "qayta tiklanadi".
J = K = 0 bo'lganda, takt impulslaridan qat'i nazar, triger holati o'zgarmaydi. Va agar J = K = 1 bo'lsa, unda har bir takt impulsi kelishi bilan triger holati teskari tomonga o'zgaradi. Bunday holda, triger chastotani ikkiga bo'luvchi sifatida ishlaydi.
Ushbu mantig' ishi tufayli trigger algoritmini juda moslashuvchan ravishda sozlash mumkin bo'ladi. Ushbu ko'p qirralilik JK triggerini murakkab mantiqqa ega qurilmalarda ishlatishga imkon beradi.
JK trigerlarida chastotani o'nga bo'linishni amalga oshirish oson. Agar kirishga 10 kHz chastotali impulslarni qo'llasak, u holda chiqish allaqachon 1 kHz ni tashkil qiladi. Bunday sxemalar dekadalik bo'luvchi yoki dekada deb nomlanadi.
Turli xil koeffisent xisoblariga ega bo'linuvchilar ilgari radio havaskorlar tomonidan elektron soatlar va oddiy musiqa asboblarini ishlab chiqarishda faol foydalanilgan. Ushbu sxema juda tejamli emas va diskret elementlarga yig'ilsa, juda ko'p joy egallaydi, chunki u to'rtta trigger va 2VA elementidan foydalanadi.
TTL mantig'iga asoslangan keng tarqalgan K155 seriyali universal JK- triger K155TV1 (KM155TV1) ni o'z ichiga oladi. Ushbu mikrosxemaning xorijiy analoglari SN7472N, 7472, SN7472J hisoblanadi. Ushbu triger ikki bosqichli sxema bo'yicha qurilgan va murakkab kirish mantig'iga ega, bu erda uchta J kirish va uchta K kirish mantiqiy VA sxemaga muvofiq birlashtiriladi, shuningdek, triger to'g'ridan-to'g'ri va teskari chiqishga ega. Kirishlar sozlash va qayta tiklash (S va R) va takt impulse C kirish. Bunday sxema quydagicha ko’rinishga ega.

Uning ichki tuzilishi shunday ko'rinishga ega. Asosiy mantiq elementlari va eng oddiy RS-triger tuzilishi bilan tanish bo'lganlar JK- trigerni juda ko'p qiyinchiliksiz tushunishadi.
Ushbu triger, diagrammada ko'rib turganingizdek, turli xil kirishlar soni bo'lgan VA-EMAS elementlari asosida tashkil etilgan. Sxema o'z ichiga quyidagi elementlarini oladi: 2VA - YO'Q, 3VA - YO'Q va 6VA - YO'Q. 6VA – YO’Q elementlarining mavjudligi, shuningdek, ikki bosqichli tuzilish trigerni ko'p maqsadli va universal qiladi. Yakuniy vazifaga qarab, triger kirishlari birlashtirilishi yoki sxemaning boshqa mantiqiy elementlariga ulanishi mumkin.

K155TV1 mikrosxemasida JK triger ishini aniq ko'rsatadigan oddiy sxemani yig'ishingiz mumkin. Ushbu ketma-ketlikdagi deyarli barcha mikrosxemalar singari 7-chiqish bu korpus, 14-chiqish esa + 5V kuchlanishli manbadir. 12-chiqishda (takt impulsining kiritilishi) va to'g'ridan-to'g'ri va teskari triger chiqishlarda (8 va 6-pinlar) yorug’likdiodlarni oqimni cheklovchi rezistorlar orqali ulash kerak.

Quvvatni ulab bo'lgandan so'ng, chiqishdagi LEDlardan biri yonadi. Endi siz triggerning ishlashini kirishdagi sozlash va qayta tiklash orqali tekshirishingiz mumkin. Buning uchun 2 (R) va 13 (S) kirishlargalarga navbatma-navbat past potentsialni yoki «korpus» ni uilash(berish) kerak.
Trigger holatini ko'rsatish uchun LEDlar navbat va navbat yonib-o’chib turadi. Bu bilan ishlashini tekshiriladi. Endi siz trigerning hisoblash rejimida qanday ishlashini ko'rishingiz mumkin. Buning uchun siz J va K kirishni birlashtirib, ularni + 5V kuchlanish manbaiga qarshilik orqali ulashingiz mumkin
Siz buni qilishingiz shart emas. Ta'rifga ko'ra, TTL mantiqiy mikrosxemasining har qanday chiqishi, agar u shunchaki havoda "osilib" tursa va hech qaerga ulanmagan bo'lsa, yuqori potentsialga ega (mantiqiy birlik darajasi). Mikrosxemalarning bo'sh kirishlarini quvvat manbai plyusi bilan bog'lash tasodifiy operatsiyalarni oldini olish, ya'ni shovqinbardoshliligini oshirish uchun amalga oshiriladi.
Endi siz C kirishiga shunday chastotali impulslarni yuborishingiz mumkinki, bunda ular HL1 yorug’likdiodiningning ishlashidab vizula ko’rishingiz mumkun. Trigger chiqishiga ulangan LEDlar ikki barobar kichik chastotada ishlaydi. Ya'ni, ushbu rejimda JK-triger kirish signalining chastotasini ikkiga ajratadi.