Расчет на прочность и жесткость ступенчатого стержня при растяжении или сжатии

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA
MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT ARXITEKTURA-QURILISH UNIVERSITETI
«QURILISH MEXANIKASI VA INSHOOTLAR ZILZILABARDOSHLIGI» kafedrasi
«BINO VA INSHOOTLAR ZILZILABARDOSHLIGI»
fanidan


1-HISOB GRAFIK ISHI

Mavzu: “Ikki qavatli temirbeton karkasli sanoat binosini
Seysmik kuchlar ta'siriga hisoblash”

Bajardi: 13-19 guruh

Talabasi: ________________
Qabul qildi: Raxmonov Botir

TOSHKENT-2023

HISOBLAShGA DOIR MISOL
Hisoblash uchun berilgan ma'lumotlar:
Qurilish maydonining seysmikligi – 7 ball, Namangan sh;
Qurilish maydoni gruntining zilzilaviy toifasi – III;
Chetki ustunlar kesimi – 0,5x0,45 m;
O‘rta ustunlar kesimi – 0,5x0,5 m;
Ustunlar orasidagi masofa - ℓ = 8,0 m;
Ustunlar qadami – L = 6,0 m;
Qavatlar balandligi – H₁ = 4 m va H₂ = 5,2 m;
Rigelning ko‘ndalang kesimi tavr shakliga ega – b₁=600 mm, h₁=450 mm,
b₂=400 mm, h₂=320 mm;
Binoning rejadagi o’lchamlari – 24 m x 60 m.
Binoning asosiy yuk ko’taruvchi elementlari B20 sinfli betondan ishlangan -E=____·10⁴ MPa.

1-rasm. Binoning tarxi.

2-rasm. Binoning ko’ndalang qirqimi.

3-rasm. Bo’ylama tarz sxemasi.

4-rasm. Yonlama tarz sxemasi.
BINO KARKASI ELEMENTLARINING GEOMETRIK
TAVSIFLARINI ANIQLASH
Chetki ustunlar kesimining inersiya momenti:

O’rta ustunlar kesimining inersiya momenti:

Rigelning koʼndalang kesimi ustunnikiga qaraganda murakkab shaklga ega. Shu sababli ishni oldin rigelning koʼndalang kesimi ogʼirlik markazi holatini aniqlashdan boshlaymiz:

5-rasm. Rigelning ko‘ndalang kesimi.
So‘ngra rigelning og‘irlik markazidan o‘tuvchi X-X o‘qiga nisban butun kesimning inertsiya momentini hisoblaymiz:



6-rasm. Bino karkasining statik (a) va dinamik (b) hisoblash sxemalari.
Bino karkasining statik (a) va dinamik (b) hisoblash sxemalari 6-rasmda keltirilgan.
Binoning birinchi (+4 m) va ikkinchi (+9,2 m) qavat sath belgilari rigellarning og‘irlik markazlariga, (-0,15) esa poydevor yuqori sirtining sathiga mos keladi.
Binoning tarhi, fasadi va ko‘ndalang qirqimi 1-4 rasmlarda tasvirlangan.

7-rasm. Bino karkasining ko‘ndalang ramasining hisoblash sxemasi.
Ustun va rigellarning jamlangan nisbiy bikirliklarini aniqlash
Nisbiy bikirliklarni quyidagi formulalardan foydalanib aniqlanadi:


Ustun va rigellarning tutashgan yerlarini bikir tugun deb qabul qilamiz. Shunga ko‘ra elementlarning nisbiy bikirliklarini aniqlashda ularning erkin uzunligidan foydalanamiz. Ko‘ndalang ramaning hisoblash sxemasi 7-rasmda berilgan.
Bu yerdagi h₁ va h₂ lar quyidagicha aniqlanadi:
h₁ = H₁ – z_r = 4 – 0,349 = 3.651 m.
h₂ = H₂ = 5,2 m.

8-rasm.
Chetki oraliqlar hisobiy uzunligi:
ℓ₀₁= ℓ - 200 = 8000 - 200 = 7800 mm = 7,8 m.
Orta oraliqning hisobiy uzunligi:
ℓ₀₂= ℓ = 8000 mm = 8,0 m.
Birinchi qavat ustunlarining nisbiy bikirligi:

Ikkinchi qavat ustunlarining nisbiy bikirligi:

Rigelning kesimlari birinchi va ikkinchi qavatlarda bir xil bo‘lganligi uchun:


Ko‘chishlarni aniqlashda taqribiy formulalardan foydalanamiz:

Topilgan qiymatlarni formulaga qo‘yib, birlik ko‘chishlarni aniqlaymiz:

Tekshirish. Barcha amallar to‘g‘ri bajarilgan bo‘lsa, quyidagi tenglik qanoatlantiriladi:

Bizning hol uchun bu tenglik quyidagicha yoziladi:



Xatolik foizi:

Xatolik yo‘l qo‘yiladigan darajada ekan. Demak birlik ko‘chishlar to‘g‘ri aniqlangan.