Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

Bros. Records, PayPal, Global Payments va AlterNet Systems kompaniyalari 
bilan hamkorlik qiladi. Servisning New-York, San-Frantsisko, Sankt-Peterburg, 

---

309 
Amsterdam va Argentinada ofislari mavjud. 22 nafar elektron tijorat firmalari bilan 
integratsiya qilingan. BTC kriptovalyutasi va fiat valyutalar bilan ishlay oladi. 
Interfeysi bir qancha tillarni o’z ichiga oladi.
COINBASE
–
halqaro kriptivalyuta operatorlaridan biri bo’lib, uning servislari 
orasiga birkoinning mul’tiplatformali hamyoni va kriptovalyutalar almashinuv 
servisi kiradi. Uning shtab-kvartirasi Kaliforniyadagi San-Framtsiskodadir. 
Coinbasening foydalanuvchilari bitkoinni joriy bozor kursida, bank ko’chirmasi 
yordamida AQSH da va 18 ta Evrova davlatlarida sotishlari va sotib olishlari 
mumkin.Coinbasebirkoinni saqlash, jo’natish va olish uchun elektron hamyonlar 
taklif qiladi. Valyuta almashinuv hizmatlaridan foydalnish uchun mijozlar bank 
rekvizitlarini ko’rsatishlari va ikki bosqichli autentifikatsiyadan o’tishlari kerak 
bo’ladi. Hozirgi paytda Coinbase da 2,1 million foydalnuvchi va 2,5 million 
hamyonlar bor. Servis BTC kriptovalyutasi va fiat valyutalar bilan ishlay oladi. 
Interfeysi esa mul’titilli bo’lib, manzili: Coinbase, Inc., a Delaware Corporation. 
Endi qanday qilib kriptovalyutalarni havfsiz sotib olish texnologiyasini qadam-
ba-qadam tahlil qilib chiqamiz va bu borada o’z fikrlarimizni bildiramiz. Xosirgi 
paytda pul-kredit va moliya sohasida faoliyat yuritadigan insonlar bitkoin va 
boshqa turdagi kriptovalyutalarni sotib olish jarayoni bilan qiziqadilar, ammo bu 
ish qanday amalga oshirilihi texnologiyasini juda yaxshi tushunmaydilar. Ularga 
yordam berish va ularni turli-tuman havf-hatar, yanglishish va moliyaviy 
yo’qotishlardan himoya qilish maqsadida ham ushbu bo’limni yoshishga bel 
bog’ladik. Ko’pchilik kriptovalyutalarni jahon miqyosidagi moliyaviy piramida, 
kapitalistik olamning tuzog’i, pul yuvishning zamonaviy usuli, uchchiga chiqqan 
moliyaviy firibgarlik deb hisoblashiga qaramasdan, dunyo miqyosida va 
respublikamizda ham uni sotib olmoqchi va shu orqali boyimoqchi bo’lganlar safi 
borgan sari kengaymoqda. Ammo shunga qaramasdan, kriptovalyutalar kursi 
o’jarlik bilan bir o’sib, bir kamayishda davom etmoqda va unga yangidan-yangi 
investorlar, transmilliy korporatsiyalar va davlatlar ham tinimsiz ravishda 
tortilmoqda. Masalan, AQSH, Yaponiya, Xitoy, Venesuela, Belorusiya, Evropa 
hamjamiyati davlatlarida birjalar ishlab turibdi va bitkoinlarga oldi-sottilar yo’lga 

---

310 
qo’yilgan. Rossiya va Qozog’stonda ham bu sohaga faol kirishish yo’llari va 
usullari aktiv muhokama etilmoqda. Chunki, 2010 yildan buyon bitkoin 50 
tsentdan 20000 AQSH dollaridacha bo’lgan qiymatga o’sdi. Efirium esa 2015 
yildan beri 1,2 dollardan 465 dollargacha kattalikka qimmatlashdi. Kimlardir 
buning oqibatida millioner va ba’zilar esa milliarder ham bo’lishdi. Bu sizga ham 
passiv (kursning o’sishini kutib turasiz) yoki aktiv (kursda spekulyatsiya qilasiz) 
investor bo’lib yaxshigina pul ishlab olish imkonini beradi. Kriptovalyutalarning 
bir salbiy tomoni ham bor – uni hech kim boshqarmaydi, shuning uchun uning 
kursi bir qancha sabablarga ko’ra tushub ketishi ham mumkin (DDoS-hujum, katta 
oldi-sottilar, ba’zi davlatlarni undan tamoman voz kechishi, qonun bo’yicha 
taqiqlar va boshqalar). Agar siz ham ommaviy kriptovalyutalar (raqamli 
valyutalar) olamiga kirishni va unda o’z omadingizni sinab ko’rmoqchi bo’lsangiz, 
quyida keltirilgan ko’rsatmalarga rioya qilishingiz maqsadga muvofiq bo’lar edi.
Demak, kriptovalyutalar olamida tezda boyib ketishingiz va xuddi shunday tarzda 
barcha pullaringizdan judo bo’lishingiz ham mumkin. Siz shunga tayyormisiz? 
Agar bu savolga “Ha” deb javob bersangiz, quyida keltirilgan maslahatlarni 
o’qing, aks holda o’qimasangiz ham bo’ladi. Endi qanday qilib kriptovalyutalar 
olami bilan oshno bo’lish mumkinligini qadam-ba-qadam ko’rib chiqamiz: 
Kriptohamyon ochish.Bunda uch usuldan foydalanish mumkin: 
 “Dasturiy” kriptohamyon ochish – masalan, blokcheyn.info va 
“Криптонатор” lardan foydalangan xolda. 
 Apparat hamyonlar – PIN kodlar bilan himoyalangan bunday hamyonlar 
narxi 3-7 ming rubl turadi. 
 Qog’ozli hamyonlar – bunda kalitlar mahsus saytlarda generatsiya qilinadilar 
va qog’ozga pechat qilib olinadilar.