Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

ko’chmasmulksotibolishosonlashadi). 
2017 
yildekabroyioxiridaIzroildavlatiham 
“Elektronshakel” 
debnomlanadigano’zkriptovalyutasinichiqarishinibildirdi. 
BubilanIzroiliqtisodchilariikkimuammonihalqilishmoqchi: 
iqtisodiyotdaginaqdpulmiqdorinikamaytirishvaqorabozorgaqarshisamaradorroqkur
ashish. 
Bukriptovalyutabitkoinninganalogibo’lmadi, 

---

322 
balkiIzroilmilliyvalyutasigaekvivalentbo’ladi. 
Shunihamaytishkerakki, 
hozirgipaytdajahondagi 
500 
taengyirikinternet-
magazinlardanatigiuchtasiginabitkoinniqabulqiladi. 
Agarjahonvalyutabozoridagibirkunlikvalyutaoperatsiyalarimiqdori 
5,4 
trilliondollarbo’lsa, kriptovalyutabo’yichabirkunlikoperatsiyaralarhajmibor-yo’g’i 
3 
milliarddollargayetadi,xolos.Ammo, 
JahonIqtisodiyKengashi 
(DAVOS) 
ekspertiKlausShvabningta’kidlashicha, 
raqamliiqtisodiyotningrivojlanshinatijasidaamalgaoshiriladiganto’rtinchiishlabchiq
arishinqilobi 
(Industriya 
4.0) 
2025 
yilgakelib, 
insoniyatgaquyidagiimkoniyatlarnihadyaqilishimumkinekan: 
 90% 
insonlarma’lumotlarni 
(yoki 
reklamalarni) 
tekingavaistalganmuddatgasaqlashimkoniyatigaegabo’ladilar; 
 Internet tarmog’iga 1 trilliondan ortiq datchiklar ulanadi; 
 10% miqdoridagi insonlarning ko’zoynaklari internet tarmoq’iga ulanadi; 
 Barcha uchun hizmat ko’rsatadigan farmatsevt-robotlar paydo bo’ladi; 
 Avtomobillar 3D-printer vositasida pechat qilina boshlaydi; 
 Aholini ruyhatga olish Big Datava blokcheyn yordamida amalga oshiriladi; 
 Implant ko’rinishidagi mobil telefonlar paydo bo’ladi; 
 10% insonlar internet tarmog’iga ulangan kiyimlar kiyib yurishdigan 
bo’lishadi; 
 Halq iste’moli tovarlarining 10%i 3D-printerlar yordamida yasalgan bo’ladi. 
 Aholining 90%i smatfonlardan foydalanishadi. 
 3D-printer yordamida birinchi marta jigar chop qilinadi va o’rnatiladi. 
 Aholining 90%i internetdan foydalanadi. 
 Korporativ auditorlik tekshiruvlarining 30%ini sun’iy intellectli tizimlar 
o’tkazadi. 
 Soliqlar blokcheyn texnologiyalari yordamida yig’iladi va nazorat qilinadi. 
 Avtomobil sayohatlari birgalikda foydalaniladiagn mashinalarda amalga 
oshiriladi (sharing economy). 
 YIM ning 30%i blokcheyn texnologiyalaridan foydalangan holda saqlanadi. 

---

323 
 Korporativ direktorlar kengashida tarixda birinchi marta aqlli robot ishtirok 
etadi. 
O’zbekistonda ham kriptovalyutani muomalaga kiritishdan avval uning 
qanday moliyaviy aktiv ko’rinishida qabul qilish va undan qanday tartibda 
foydalanish masalasini uzil-kesil hal qilish lozim bo’ladi, ya’ni, unga oddiy 
raqamli pul sifatida qarash kerakmi yoki uni yangi turdagi valyuta sifatida ko’rish 
kerakmi. Shundan so’nggina, mamlakatda kriptovalyuta aylanishining xuquqiy 
asoslarini ishlab chiqarish mumkin bo’ladi.