Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

8.2. Elektron tijoratga investitsiyalar jalb qilish 
Endi kriptovalyutalarning investorlar uchun qanday qiyinchiliklar tug’dirishi 
masalasini ko’rib chiqamiz. Hozirgi davrda yangi raqamli texnologiyalar startap 
kompaniyalarga kriptovalyutalar yoki tokenlar ko’rinishida juda katta investitsion 
mablag’larni jalb qilish imkoniyatini yaratayapti. Misol uchun, yuqoridagi 
bo’limda ko’rsatilganidek, raqamli pullarni birlamchi joylashtirish – ICO (initial 
coin offering) o’nlab million pullarni investitsiyalar uchun to’plash imkonini 

---

296 
yaratayapganini bir qancha davlatlardagi tajriba yaqqol namoish qilayapti. Ammo 
bu ishlarning manfiy oqibatlari ham vujudga kelishi ehtimoli bor albatta. ICO 
vositasida investitsiyalar jalb qilinadigtan startaplar bozorida yangi moliyaviy 
puffak paydo bo’lishi mumkin. Bunda emitentlar tomonidan hech qanday sarf-
harajat qilinmagan xolda investorlar uchun yuqori darajada foyda olishlariga 
imkon yaratiladi. An’anaviy investitsion capital yig’ish usulida esa kompaniya 
kerakli kapitalni yig’a olish uchun uzoq yillar davomida aholining ishonchini 
qozongan bo’lishi kerak. Raqamli valyuta vositasida investitsion capital to’plash 
operatsiyasining 
qimmatli qog’ozlarni birlamchi aktsiyalar joylashtirish 
(anderrayting - birjalarda sotish) orqali amalga oshiriladigan an’anaviy usulidan 
asosiy farqi shundaki, bunda kompaniya sotuv uchun aktsiyalarni emas, balki 
tokenlarni (raqamli jetonlarni) chiqaradi. Buning uchun investorlar kriptovalyuta 
orqali to’lov qiladilar (masalan, bitkoin yoki laytkoin orqali). Mutaxassislarning 
fikricha, ICO emitentlari bu ishlarni qilayotganlariga katta tavakkalchiliklarga qo’l 
uradilar. Bu ayniqsa, kriptovalyutalar bozori faoliyati davlat boshqaruviga o’tgan 
paytda o’ta kuchayadi.