Raximov X. “Valeologiya asoslari”

Foydalaniladigan adabiyotlar.

1. 
   Ananеv V.A. Davidеnkо D.N. «Оbshaya valеоlоgiya» SPB. BPA. 2000
   
2. 
   Brехman I.I. Valеоlоgiya – nauka о zdоrоvе. Mоskva, «FIS» 1999 g.
   
3. 
   Vaynеr Е.N. «Valеlоgiya», Mоskva, izda. «Nauka» 2001 g.
   
4. 
   Dubrоvskiy V. I. Spоrtivnaya mеdеtsina. Mоskva, «Vladоs», 2002 g.
   
5. 
   Kaznachееv V.R. Оsnоva оbshеy valеоlоgii. Vоrоnеj «Mоdеk» 1997 g
   
6. 
   Kоvеshnikоv V.G. Nikityuk B.A. «Mеditsinskaya antrоpоlоgiya», Kiеv 1992 g
   
7. 
   Nikityuk B.A. Chtеtsоv V.P. «Mоrfоlоgiya chеlоvеka», MGU, 1990 g.
   
8. 
   J.X. Hamidov A.T. Oqilov. K.N. Nishonboev va boshqalar «Tibbiy biologiya va irsiyatdan qo’llanma» T. Ibn Sino nomidagi nashr. 1991 y.
   

5-ma’ruza.
Zararli odatlar salomatlik kushandasidur.
1. Zararli odatlar va ularning kelib chiqish sabablari.
2. Tamaki, nos chekishning kelib chiqishi va tarqalishi tarixi.
3. Tamaki tarkibi va organizmga ta’siri
4. Tamaki chekishning davolash va oldini olnsh usullari.
5. Alkogolizmni kelib, chiqishi va tarqalishi tarixi.
6. Spirtli ichimliklarning ta’sir etuvchi moddasi.
7. Alkogolizmga qarshi kurash.

Mustaqil O’zbekiston ya’nada ravnoq topayotgan hozirgi davrda yoshlarning chekish, giyohvandlik, nashavandlik, narkomaniya, spirtli ichimliklarni iste’mol qilish kabi zararli odatlarni oldini olish masalasi muhim muammo bo’lib qolmoqda. Yosh avlodning o’z sog’lig’ini saqlash o’spirinlar haqidagi foydali odat, ko’nikmalar va bilimlar berish o’smirlar voyaga yetayotgan davr yani akademik litsey, kasb – hunar kollejlar, oliygoxlarda “Yoshlikdan sog’liqni saqlash”, “Tibbiy bilimlar asoslari”, “Anatomiya va fiziologiya”, “Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi” kurslarida zararli odatlar xaqida alohida darslar o’tish muhim o’rinni egallaydi. Shuni aytish kerakki, talaba yoshlar chekish giyohvandlik va spirtli ichimliklarni iste’mol qilish haqida to’liq tushunchaga ega emaslar. Chekuvchi talabalarning kartalari o’rganilganida ko'pgina chekuvchilar sog’ligi 2 – 3 guruxga to’g’ri keladi. Ular orasida nafas yurak – qon tomir, oshqozon ichak kasalliklari, ba’zilarida jinsiy ojizlik, jismoniy kamquvvatlik, ko’rish xususiyatining zayiflashganligi va boshqa kasalliklar turining mavjudligi kuzatildi. Afsuski, keyingi yillarda o’smir, o’spirinlar orasida tamaki, nos chekish, spirtli ichimliklar va giyohvand moddalarni iste’mol qilish xollari ko’zga tashlanmoqda. Shuning uchun aholi ayniqsa yoshlar orasida bunday zararli odatlarni oldini olish muxim ahamiyatga ega.