Reduktor korpusini hisoblash va rezbali birikmalarninhg

Rezbalarning asosiy turlari. Rezbalarning vazifasiga ko’ra mahkamlovchi va vintli 
mexanizmlar uchun rezbalarga bo’linadi.
Mahkamlovchi rezbalar: uchburchak profilli metrik rezba – asosiy mahkamlovchi rezba 
(16.3-rasm); profili uchburchakli, rezbasining uchi va tubi doirasimon bo’lgan quvur rezba (16.5-
rasm, a); doiraviy rezba (16.5-rasm, b); yog’och uchun vint rezbasi (16.5-rasm, v).
16.5-rasm. Mahkamlovchi rezbalar. 
Vintli mexanizmlar rezbasi: to’g’ri burchakli (16.6-rasm, a); trapesiyali simmetrik (16.5-
rasm, b); trapesiyali nosimmetrik (16.5-rasm, v). 
16.6-rasm. Vintli mexanizmlar rezbasi. 

---

Rezba profilini tanlash. Rezba profili ko’p omillar orqali aniqlanadi, ulardan muhimlari: 
mustahkamlik, texnologiklik va rezbadagi ishqalanish kuchi. Shunday ekan, mahkamlovchi rezba 
yuqori mustahkamlikka va mahkamlovchi detallarni o’z-o’zidan buralib ketishidan saqlash uchun 
nisbatan katta ishqalanish kuchga ega bo’lishi kerak.
Vintli mexanizmlar rezbasi f.i.k. oshirish va yyeyilishni kamaytirish uchun kichik 
ishqalanish kuchili bo’lishi kerak.
Rezbalarning asosiy turlari 
Metrik rezba (16.3-rasm) juda keng tarqalgan mahkamlash rezbalaridan biri sanaladi. 
Profili teng tomonli uchburchak rasmda, shuning uchun α =60
o
. Rezbaning uchlari 
o’tmaslashtirilgan holda tayyorlanadi, bu esa kuchlanishlar jamlanishini ancha kamaytiradi, 
rezbani shikastlanishidan saqlaydi. Radial tirqishning mavjudligi buvday rezbaning nogermetik 
bo’lishiga sababchidir. Metrik rezba yirik va mayda qadamli turlarga bo’linadi. 
Dyuymli rezba (16.7-rasm, a). Teng yonli uchburchakli profilga ega va α=55
o
. Xorijdan 
keltirilgan detallarni xa’mirlashda qo’llaniladi. 
Quvur rezbasi (16.7-rasm, b). Bunday rezba silindrsimon rezbadir va mayda dyuymli 
rezba hisoblanadi. Bunday rezbalarda rezbaning botiq va chiqiq qismlari doirasimon bo’lgani 
uchun radial tirqish mavjud emas. Germetik birikma hosil qiladi, quvurlarni ulash uchun 
ishlatiladi. Birikmaning yuqori jipsligini konussimon rasmda tayyorlangan quvur rezbalari 
ta’minlaydi.