1-ta’rif. Aniqlanish sohasi natural sonlar to’plami N dan iborat bo’lgan funktsiya sonli ketma-ketlik deyiladi.
Boshqachi aytganda, har bir natural n songa biror qoida yoki qonunga binoan aniq bitta xn son mos qo’yilagan bo’lsa, u holda sonli ketma-ketlik berilgan deyiladi.
desak, sonli ketma-ketlikka ega bo’lamiz.
- ketma-ketlikning 1-hadi, -2-hadi, ... , -ketma-ketlikning n -hadi yoki umumiy hadi deyiladi. Ketma-ketlik ( ) orqali belgilaylik. Ba’zi adabiyotlarda { } orqali belgilanadi.
1-misol.
1.
2.
3. -1,1,-1,1,...,
Ketma-ketlikning limiti.1Bizga ketma-ketlik berilgan bo’lsin.
2-ta’rif. Agar har bir son uchun shunday mavjud bo’lib, n>n0 tengsizlikni qanoatlantiruvchi barcha n larda tengsizlik o’rinli bo’lsa, u holda a son ( ) ketma-ketlikning limiti deyiladi.
Limit yoki ko’rinishlarda belgilanadi. ( ) interval a nuqtaning atrofi deyiladi.
Endi ketma-ketlik limitining boshqacha tahrifini keltirib chiqaramiz:
1.2.Yaqinlashuvchi ketma-ketlikning xossalari
10. Agar xn =a va a>p (a bo`lsa, y holda biror nomerdan boshlab xn >p (xn bo`ladi.
Isbot. a>p bo`lsin, ni 0< tengsizlikni qanoatlantiradigan qilib olamiz. xn=a bo`lganidan >0 uchun n0 natural son topilib, n>n0 larda
a- n bo`ladi. dan a- >p bo`lib, xn>p ekanligi kelib chiqadi.
( a hol ham shu kabi qaraladi).
Natija. Agar xn=a va a>0 (a<0) bo`lsa, u holda biror nomerdan boshlab xn>0 (xn<0) bo`ladi.
20. Yaqinlashuvchi ketma-ketlik yagona limitga ega.
Isbot. Faraz qilaylik (xn) ketma-ketlik a va b limitlarga ega bo`lsin, bunda a. Haqiqiy sonlar to`plamining zichlik xossasiga binoan shunday r son mavjud bo`lib, a bo`ladi. xn=a, a bo`lganligi uchun biror n1 nomerdan boshlab, xnn=b, b>r bo`lganligi uchun biror n2 nomerdan boshlab xn>r bo`ladi. n0=max{n1,n2} deb olsak, n>n0 larda xn va xn>r kelib chiqadi. Bu qarama-qarshilik farazimizning noto`g`ri ekanligini ko`rsatadi.
20. Yaqinlashuvchi ketma-ketlik chegaralangan bo`ladi, yani M son mavjud bo`lib, barcha n lar uchun | xn | tengsizlik o`rinlidir.
Isbot. xn=a bo`lsin. Biror >0 son olaylik. U holda biror nomerdan boshlab a- n tengsizlik o`rinli bo`ladi. |x1|, |x2|, …, | |, |a- |, |a+ | sonlarning eng kattasini M desak, ixtiyoriy n lar uchun |xn| ekanligi kelib chiqadi. Bundan (xn) ketma-ketlikning chegaralanganligi kelib chiqadi.
1. Agar barcha n lar uchun xn=yn bo`lib, xn=a, yn=b bo`lsa, u holda a=b bo`ladi.
Isboti limitning yagonaligidan kelib chiqadi.
2. Agar barcha n lar uchun xn>yn bo`lib, xn=a, yn=b bo`lsa, u holda a b bo`ladi.
Isbot. Faraz qilaylik a>b bo`lsin. a va b sonlar orasida r son olsak, a>r>b, xn=a, a>r bo`lgani uchun biror n1, nomerdan boshlab xn>r, yn=b, b<r bo`lgani uchun biror n2 nomerdan boshlab yn bo`ladi. n0=max{n1,n2} deb olsak, n>n0 larda xn>r va yn kelib chiqadi. Bundan xn>yn bo`ladi. Bu qarama-qarshilik farazimizning noto`g`ri ekanligini ko`rsatadi.
3.Agar barcha n lar uchun xn n < zn bo`lib, xn= zn=a bo`lsa, u holda yn=a bo`ladi.(isbotlang)
Do'stlaringiz bilan baham: |