Referat guruh: sae-4 Bajardi: Norbo’riyev Bekzod Beknazar o’g’li Tekshirdi : Tuychiyeva Sayyora Taxirovna

Gruppalash.
Ta’rif. m ta elementdan n tadan tuzilgan gruppalash deb, bir-biridan kamida bita element bilan farq qiladigan m elementdan n tadan tuzilgan o‘rinlashtirishlarga aytiladi.
m elementdan n tadan gruppalash soni С_mⁿ simvol bilan belgilanib,

Haqiqatdan abc, abd, acd, bcd – gruppalar soni

Bundan ko‘rinadiki o‘rinlashtiirishlar soni А_mⁿ  А₄³  432  24
O‘rin almashtirishlar soni Р₃ 123  6 Gruppalashlar soni 4.

Ehtimollar nazariyasining asosiy tushunchalari. Tajriba va hodisa

Biror hodisani ro‘yobga chiqaruvchi (sodir qiluvchi) ma’lum shartlar to‘plami
S ning bajarilishiga tajriba deyiladi. Biror tajriba o‘tkazilsa (ya’ni ma’lum shartlar to‘plami S bajarilsa) uning natijasiga hodisa deyiladi.
Masalan tangani muayyan sharoitda tashlashni ko‘raylik. Bu yerda tanga va uni tashlash S shartlar to‘plamini ya’ni tajribani tashkil etsa, tajriba natijasi ya’ni tanganing «gerb» yoki «raqam» tomonlari bilan tushishi esa hodisadir (choy qaynatishni aytish ham kerak).
Demak har qanday hodisani biror tajribaning natijasi sifatida qarash kerak ekan.
Tajriba natijasida ro‘y beradigan hodisalar uch xil bo‘ladi:

1. 
   Muqarrar hodisa
   
2. 
   Tasodifiy xodisa
   
3. 
   Ro‘y berishi mumkin bo‘lmagan hodisa
   

1-ta’rif. Tajriba natijasida albatta ro‘y beradigan hodisaga muqarrar hodisa deyiladi va odatda U harfi orqali belgilanadi.
2-ta’rif. Tajriba natijasida ro‘y berishi ham, ro‘y bermasligi ham, mumkin bo‘lgan hodisaga tasodifiy hodisa deyiladi va odatda A,B,C … harflar orqali belgilanadi.
3-ta’rif. Tajriba natijasida sira ro‘y berishi mumkin bo‘lmagan hodisaga, ro‘y berishi mumkin bo‘lmagan hodisa deyiladi va odatda V harf bilan belgilanadi.
Masalan. 1 dan 6 gacha bo‘lgan raqamlar bilan belgilangan kubikni tashlaganimizda

1. 
   raqam tushish hodisasini А₁
   
2. 
   raqam tushish hodisasini А₂
   
3. 
   … … … … … … … … … … …
   

6. 
   raqam tushish hodisasini А₆
   
7. 
   raqam tushish hodisasini А₇
   

1-6 gacha bo‘lgan raqamlarning ihtiyoriy birontasining tushish hodisasini А₈ deylik. Bu yerda А₈ hodisaning muqarrar, А₇ ning esa sira ro‘y berishi mumkin bo‘lmagan hodisa ekanligi ravshan.
Agar faqat А₃ hodisa ro‘y bersin desak, u holda А₃ hodisa ro‘y berishi ham, ro‘y bermasligi ham mumkin. Shuning uchun А₃ tasodifiy hodisa bo‘ladi.
Tajribaning har qanday natijasi elementar hodisa deyiladi va odatda  harfi bilan belgilanadi.
Tajriba natijasida ro‘y berishi mumkin bo‘lgan barcha ^₁, ^₂, …, ^n elementar hodisalar to‘plamiga elementar hodisalar fazosi deyiladi va odatda  harfi orqali belgilanadi.
Misol. 1) tajriba tangani ikki marta tashlashdan iborat bo‘lsin. Bu holda ro‘y berishi mumkin bo‘lgan elementar hodisalar quyidagicha:
- birinchi tashlaganda ham, ikkinchi tashlaganda ham gerb tushdi.

Bu holda elementar hodisalar fazosi 4 elementdan iborat bo‘ladi: