Referat jumısı Tema: Milliy ekonomikaniń Oraylıq Aziya ģarezsiz màmleketleri transformaciyasi Orinlag'an

Qawipsizlikti hám sheriklikti bekkemlew jolında
Regionlarara sherikliktiń huqıqıy bazasın munasábetlerdi úsh yuridikalıq tegisliklerde tártipke saliwshu huqıqıy -normativ hújjetler quraydı.
Birinshi yuridikalıq tegislik. Sırtqı ekonomikalıq iskerlik rejiminiń huqıqıy tiykarın jaratıwshı milliy yuridikalıq aktlar.
Ekinshi yuridikalıq tegislik. Xalıq aralıq shólkemler hám bólek mámleketlikler menen sheriklik maqsetleri, mexanizmleri hám tarawların anıq belgilep beretuǵın mámleketliklerara hújjetler hám pitimler.
Aymaqliq strukturalar kóleminde mámleketliklerara sheriklik salasında RF dıń óz ara doslıq mámleketleri menen baylanısları eń taraqqiy etken edir. Shegaralıq óz-ara muwapıqlasqan iskerlik retinde baslanǵan regionlar sherikligi kún sayın taraqqiy etip ketti. 1998 jıl jaǵdayına RF sub’ektleri hám MDH mámleketleri ortasında 300 den artıq pitimler imzolangan edi. Olardan 250 tasi ekonomikalıq xarakterge iye edi.
Uqsas tendentsiyalar ĜMDniń basqa mámleketlerinde de gúzetiliwi múmkin. Mısalı, Ukraina hám Moldaviya ortasındaǵı óz-ara ekonomikalıq hám materiallıq munasábetler 1998 jılǵa kelip 90 nan artıq normativ aktlar menen tártipke salinatuĝin edi.
Úshinshi huqıqıy tegislik. Mámlekettiń federal hám aymaqlıq shólkemleri munasábetlerin tártipke soluvchi hám de óz ara doslıq mámleketleri hám jergilikli óz-ózin basqarıw shólkemleriniń xalıq aralıq munasábetlerin basqarıw salasındaǵı munasábetlerdi tártipke soluvchi yuridikalıq aktlar.
ĜMDda regionlarara munasábetlerdiń kúshli tarqaliwi, 1980 jılı qabıl etilgen Tapy xamjamiyat hám húkimetlerdiń shegaralıq sherikligi tuwrısındaǵı Evropa konventsiyasiga uqsas huqıqıy aktning qabıl etiliwin talap etedi.
YeA mámleketlerinde shegaralıq sherikliktiń zárúrli quralı retinde yevro aymaqlar tán alıw etilgen. Yevro aymaqlariniń ayriqsha zárúrli tárepi, shegaranıń eki tárepinde ámeldegi bolǵan ekonomikalıq máseleler, materiallıq -gumanitar baylanıslardı rawajlandırıw hám basqa máselerni sheshiwge qaratılǵan ulıwma shólkemleriniń bar ekenligi bolıp tabıladı. Yevromintaqalar shegara qatar aymaqlar jergilikli basqarıw shólkemleri ortasında shegaralıq sheriklik tuwrısında pitimdi qol qoyıw arqalı shólkemlestiriledi. Bunıń nátiyjesinde, shegara aymaqlarda túrli joybarlardı sheriklikte ámelge asırıwdan mápdar jergilikli hám regionlıq kólemdegi aymaqliq birlikler birlespeleri qáliplesedi. Birinshi Yevrooymaqlari iskerligi tájiriybesi shegaralıq sheriklik tuwrısındaǵı Evropa aymaqlıq konventsiyasini islep shıǵıwda keń qollandi. Yevroaymaqlariniń institutsional tiykarın túrli kólemdegi jergilikli wákillik hákimiyattiń regionlararo deputatlar Keńesi, atqarıw hákimiyatı wákilleriniń jumısshı gruppaları hám isbilermenlerdiń regionlararo birlespeleri quraydı.
Regionlıq kólemde hal etiliwi kerek bolǵan bir qatar máseleler bar. Olarǵa tómendegilerdi kirgiziwimiz múmkin:
Regionlarara sheriklik qatnasıwshılarınıń jetkilikli normativ- huqıqıy informaciyalarǵa iye bolmaǵanlıǵı.
Bazar kon’yukturalari hám bahalar haqqında maǵlıwmatlardıń joq ekenligi.
Sırtqı sawda operatsiyaların qamsızlandırıw hám kreditlash sistemasınıń joq ekenligi.