Referat jumíSÍ Tema: Tayarlaǵan A. Uzaqbergenov Qabıllaǵan B. K. Turumbetov

_{ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ}
INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI


MUXAMMED AL-XOREZMIY ATINDAǴÍTASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ UNIVERSITETI
NÓKIS FILIALÍ


Telekommuniciya fakulteti
«Kommunikaciya» baǵdarı
3-kurs 3003-19 toparı sırtqı tálim student
Anvar Uzaqbergenovtıń
« Cifrlı qurılmalardı joybarlastırıwǵa kirisiw
páni»
páninen


REFERAT
JUMÍSÍ


Tema:
Tayarlaǵan _________________ A. Uzaqbergenov
Qabıllaǵan _________________ B.K.Turumbetov
Nókis –2022
Tema: KOD KOMPARATORLARI TÚRLERI, ISLEW PRINCIPI HÁM QOLLANILIWI


JOBASI:

1. 
   Kirisiw
   

2. 
   Tiykarǵı bólim
   

1. Komparatorlar.
2. Shınlıq kestesi. Shártli belgileniwi.
3. Logikalıq elementler
tiykarında komparatorlardı joybarlastırıw.


Juwmaqlaw

3. 
   Paydalanǵan ádebiyatlar
   

Komparatorlar.

Eki sandı bir-birinen úlken, kishi yamasa teń ekenligin anıqlawshı operaciya eki sandı salıstırıwshı operaciya esaplanadı. Eki A hám B sanların salıstırıwshı hám olardıń salıstırmalı ólshemlerin anıqlawshı kombinacion sxema komparator (inglizshe compare - salıstırıw) esaplanadı. Salıstırıw nátiyjesi A > B, A = B yamasa A < B jaǵdaylardı kórsetiwshi úsh binar ózgeriwshi menen ańlatıladı.

Komparatorlardıń islew processi tómendegi teńlemeler menen ańlatıladı:

Eki n-razryadlı sanlardı salıstırıw sxeması shınlıq kestesinde 22n

kombinaciyalarǵa iye hám hátte n=3 bolǵanda bul júdá úlken boladı. Bul ańlatpalardan tómendegi 1-razryadlı komparatordıń shınlıq kestesine
iye bolamız (6.3-keste).
6.3- keste. 1-bitli komparatordıń shınlıq kestesi.

6.3-kesteden tómendegi f1, f2hám f3funkciyalarına iye bolamız.f1 = A’B’+ ABf2 = AB’f3 = A’B

6.9-súwrette 1-razryadlı komparatordıń shártli belgileniwi keltirilgen.

2-razryadlı komparatordıń shınlıq kestesi tómendegi 6.4-kestede keltirilgen.

6.4-kesteden tómendegi f1, f2hám f3funkciyalarına iye bolamız.f1 = (A

1’B1’ + A1B1)(A0’B0’ + A0B0)f2 = A1B1’ + (A1’B1’ + A1B1) A0B0’f
3 = A1’B1 + (A1’B1’ + A1B1) A0’B0
6.11- súwrette 2-razryadlı komparatordıń shártli belgileniwi keltirilgen.

Basqa tárepten, komparator sxeması belgili bir sandaǵı úzliksizlikke iye. Anıq nizamlıqqa iye bolǵan cifrlı funkciyalar aqırǵı qádemler kópligin anıqlawshı algoritm-proceduraları járdeminde jaratılıwı múmkin hám olar mashqala sheshimin beredi. Keliń, bul usıldı 4-bitli ólshemler komparatorın joybarlastırıwdiń algoritmin islep shıǵıw ushın isleteyik.

Algoritm eki sanlar salıstırmalı ma`nisin salıstırıw ushın insan tárepinen tikkeley qollanılatuǵın proceduralardı óz ishine aladı. Hár biri 4 cifrdan ibarat bolǵan 2 A hám B sanların kórip shıǵayıq. Sanlardıń koefficientleriniń azayıw tártibi tómendegishe jazıladı:
A = A3 A2 A1 A0
B = B3 B2 B1 B0
Hár bir hárip sandaǵı bir cifrdıń tómen indeksin ańlatadı. Egerde sanlardaǵı barlıq juplıqlar ma`nisi teń bolsa, yaǵnıy A3 = B3, A2 = B2, A
1 = B1 hám A0 = B0, ol jaǵdayda eki san teń boladı. Sanlar 0 hám 1 cifrlarınan ibarat bolǵanda, hár bir bitler juplıǵı teńlemesi logikalıq TÍSQARÍ-YAKI-EMES funkciyası kórinisinde ańlatılıwı tómendegishe
xi = AiBi+ A’iB’i, i = 0, 1, 2, 3dabul jerda xi=1 boladı, egerde i poziciyasındaǵı bitler juplıǵı teń bolsa (yaǵnıy, eger ekewi 1 ge yamasa 0 ge teń bolsa).
Eki A hám B sanlarınıń teńligi A=B simvolı menen belgilengen shıǵıwında binar ózgeriwshige iye kombinacion sxemada súwretlenedi. Bul binar ózgeriwshi 1 ge teń boladı, egerde A hám B sanları kiriwleri óz-ara teń bolsa, keri jaǵdayda 0 ge teń boladı.

Teńlik ushın, barlıq xi ózgeriwshileri 1 ge teń bolıwı kerek, bul shártti barlıq ózgeriwshilerdiń HÁM (AND) operaciyası tayınlaydı:(A = B) = x3

X 2 x x 0 Binar ózgeriwshi (A = B) 1 ge teń boladı, egerde eki sannıń barlıq cifrlar juplıǵı teń bolsa. A sanınıń B sanınan úlken yamasa kishiligin anıqlaw ushın bizler usı sanlardıń eń zárúrli rejiminen baslaǵan halda olardıń mánisler juplıǵınıńsalıstırmalı shamaların izertleymiz. Eger juplıqtıń eki cifrı teń bolsa, ol jaǵdayda
bizler sanlardıń keyingi tómen mánisler juplıǵın salıstıramız. Bul salıstırıw cifrları teń bolmaǵan juplıqlar payda bolǵanǵa shekem dawam etedi. Egerde Anıń sáykes cifrı 1 hám B = 0 bolsa, bizler A > B degen sheshimge kelamiz. Egerde Anıń sáykes cifrı 0 hám B = 1 bolsa, biz A < B ǵa iye bolamız. Salıstırıwdıń izbe-izligi 2 logikalıq Bul funkciyaları menen ańlatılıwı múmkin