Referat mavzu: davlat ta’lim standartlari mazmuni

malaka amaliyoti — o‘quv jarayonining nazariy bilimlarini mustahkamlash, amaliy ko‘nikma hosil qilish, o‘quv rejalari va o‘quv dasturlarning ma’lum (yakuniy) qismidagi mavzu bo‘yicha materiallar to‘plash uchun o‘tkaziladigan bir qismi;
yakuniy davlat attestatsiyasi — bakalavr yoki magistr akademik darajasiga qo‘yiladigan malaka talablariga muvofiq holda, ma’lum talab va tartib asosida (fanlar bo‘yicha davlat attestatsiyasi, bitiruv malakaviy ishi yoki magistrlik dissertatsiyasi himoyasi) bitiruvchi tomonidan oliy ta’lim o‘quv reja va o‘quv dasturlarining o‘zlashtirish darajasi hamda sifatini baholash jarayoni;
o‘qitish sifatini nazorat qilish — ta’lim oluvchining bilim saviyasini tekshirish va uning o‘quv dasturini o‘zlashtirish darajasini aniqlash;
ta’lim sifatini nazorat qilish — o‘qitish mazmuni va natijalarining davlat ta’lim standartlari talablariga muvofiqligini tekshirish; O‘quvchilarning amaliy va nazariy bilimlarini oshirish: Standartlar, o‘quvchilar uchun tayyorlanish jarayonini va o‘quvchilarning amaliy va nazariy bilimlarini oshirishga qaratilgan talablarni belgilaydi. Bu standartlar, o‘quv dasturlari, o‘quv-uslublar, o‘quv jarayonlari, sinflar va laboratoriyalar, o‘quvchilar bilan boshqa o‘quvchilar orasidagi hamkorlik va boshqaruvning o‘zaro munosabatlari va boshqalar kabi amaliy masalalarni ham o‘z ichiga oladi. O‘qituvchilarning tayyorlanishi va sifati: Standartlar, o‘qituvchilarning tayyorlanishini, bilim, malaka va pedagogik qobiliyatlarini oshirishga qaratilgan talablarni belgilaydi. Ular, o‘qitish metodlari, o‘quv dasturlari tayyorlash, o‘quv materiallarini tuzish, o‘quv jarayonlarini tashkil etish, o‘quvchilarning baholash va izchilliklarini baholash, ilmiy-tadqiqot faoliyatida ishtirok etish hamda o‘quvchilar bilan boshqa o‘qituvchilar orasidagi hamkorlik va boshqaruvning o‘zaro munosabatlari kabi masalalarni ham o‘z ichiga olad Ta’limning tartibi va dasturlarining tuzilishi: Standartlar, ta’limning tarzini, tartibini va o‘quv dasturlarini belgilaydi. Ular, ta’limning boshqa sohalar bilan integratsiyasini, dars vaqtlarini, o‘quv fanlarini, o‘quv jarayonlarini va o‘quv muassasalarini tashkil etishni ham o‘z ichiga oladi. Ta’limning baholash va monitoring tizimi: Standartlar, ta’limning baholash va monitoring tizimini belgilaydi. Ular, o‘quvchilar, o‘qituvchilar va boshqaruv organlari tomonidan ta’limning samaradorligini, o‘quvchilarning o‘zini baholashini, o‘qituvchilarning faoliyatini baholashni va ta’limning yuqori sifatini ta’minlashni o‘z ichiga oladi.
Davlat ta’lim standartlari amaliyotda amalga oshirilishi kerak va davlatning ta’lim sohasidagi barchfaoliyatni tartibga solishda asosiy qo‘llanma sifatida ishlatiladi. Ular, ta’lim tizimining yuqori sifatini ta’minlash, o‘quvchilarning yuqori darajada o‘zlashtirilgan va samarador bo‘lishini ta’minlash, o‘qituvchilarning sifatli tayyorgarlik darajasiga erishishini ta’minlash, ta’lim sohasidagi yangiliklarni kuzatib borish va ta’limning o‘zaro integratsiyasini mustahkamlashga yordam beradi. Davlat ta’lim standartlari mamlakatning ta’lim tizimining rivojlanishini va yanada yuqori sifatga ega bo‘lishini kafolatlaydi. Ular ta’lim sohasidagi qo‘llanmalar, tadqiqotlar va yangiliklarga asoslanadi. Davlat ta’lim standartlari, ta’lim sohasidagi ishlab chiqaruvchilar, o‘quvchilar va boshqaruvchi organlar orasidagi muvofiqligi va o‘zaro tushunchalarini oshirishga ham yordam beradi.
1) bu davlatning ta’lim darajasiga qo‘ygan me’yori sifatida qabul qilinadigan asosiy parametrlar tizimi bo‘lib, muayyan shaxsning ta’lim tizimidagi mavjud imkoniyatlari va ularni ideal darajaga yetkazishga erishishni anglatadi;
2) ta’limning zarur, yetarli darajasi va o‘quv yuklamalari hajmiga qo‘yiladigan asosiy davlat talablari majmuasidir.
Standart qanday ma’noni anglatadi? – muayyan hodisaning etaloni, namunasi, modeli, meyorlari, qoidalari, talablarini belgilovchi meyoriy hujjat.
Ta’limni standartlashtirishning obektlari quyidagilar:

• 
  ta’lim fanlarining tuzilmasi, mazmuni, o‘quv yuklamasi hajmi, ta’lim oluvchilar va bitiruvchilarning malaka darajasi va tayyorlash sifati;
  
• 
  talablar, meyorlar, qoidalar, pedagogik va axborot texnologiyalari, ta’lim usullari va vostalari, shuningdek, ta’lim tizimida foydalaniladigan atamalar, tushunchalar, kategoriyalar;
  
• 
  ta’lim oluvchilar bilim darajasiga va kasbiy malakasiga tashxis qo‘yish tartibi, bitiruvchilar sifatini, ta’lim faoliyati, pedagog va ilmiy-pedagog xodimlar sifatini baholash san’at, ijtimoiy fanlar, biznes va huquq, fan, muhandislik, ishlov berish va qurilish tarmoqlar, qishloq xo‘jaligi, sog‘liqni saqlash, xizmatlar). Oliy ta’lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklari klassifikatori O‘zbeikston Respublikasida texnikaviy-iqtisodiy va ijtimoiy axborotlarni tasniflash va kodlashtirish bo‘yicha yagona tuzilma tarkibiga kiradi va vazirlar mahkamasining “Uzluksiz ta’lim tizimi uchun davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish to‘g‘risida”gi 1998 yil 5 yanvar 5- son qarori asosida tayyorlangan.