Referat Mavzu: Menejment samaradorligi Reja: 1Menejment samaradorligi tushunchasi

O’zbekiston Respubliksi
Oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi
Denov tadbirkorlik va pedogogika insituti

Tadbirkorlik va boshqaruv fakulteti

Raqamli iqtisodiyot kafedrasi
1i-2022 guruh talabasi
Jumaniyozov Lochinbek

Referat

Mavzu: Menejment samaradorligi

Reja:

1Menejment samaradorligi tushunchasi
2Samaradorlikka kompleks yondashuv.
3Boshqaruvni tashkil etish va samaradorlik
Dastlab “samara” va “samaradorlik” tushunchalari to’g’risida ikki og’iz so’z. O’zbek tilining izohli lug’atida bu iboralar quyidagicha talqin etilgan. “Samara-bu natija, oqibat, meva. Masalan, ijodiy mehnat samarasi”. “Samaradorlik-bu kutilganicha yoki undan ham ortiq samara beradigan. Samarali, sermahsul. Masalan, samarali mehnat”
1.Menejment samaradorligi tushunchasi
Boshqaruv jarayoni ishlab chiqish – xo’jalik faoliyatining ajralmas qismidir, uning samaradorligani korxonaning oxirgi natijalari bo’yicha xulosadan aniqlash mumkin. Samaradorlik kenng mazmunga ega bo’lib, bunda qo’yilgan maqsadlarga erishish natijalari bilan ishlab chiqarish harajatglarini solishtirishdan iboratdir. Lotin tilida - zaruriy natijani ma’nolarini anglatadi. U Inson faolyatining barcha sohalarida; fanda, tehnikada, siyosatda va mafkurada foydalanadi. tushunchasidan tushujnchasini anikqlash lozim. Ishlab chiqarish samaradforligining oxirga natijani foydalanilgan hajm yokki harajat resurslariga ( ishlab chiqarish natijasi ( samara ) va harajarlar o’rtasidagi farq) munnosabati deb tushuniladi. Bu ishlab chiqarishni rivojlanish jarayoni harakatga baho beradi va uning sifat o’zgarishlarini yoritadi.Boshqaruv samaradorligining shunday ko’p qiraliligi, uni ifodalash uchun ko’p shakli tushunchalarni namoyon qiladi. Quyida xohlagan darajadagi boshqaruv tizimi asosiga kirgan samaradorlikning muhim tushunchalari keltirilgan.
Boshqaruv xodimlari mexnati samaradorligi
Boshqaruv apparatining boshqaruv faollyati yoki uning alohida bo’limlari va tarmoqlari samaradorligi.
Boshqaruv jarayoning samaradorligi.
Boshqaruv tizimlarining samaradorligi.
Boshqaruv mexanizmining samaradorligi
Samaradorlikning o’z mazmun va mohiyatiga iqtisodiy hamda ijtimoiy tavsifiga ega holat sifatida urg’u beriladi. Samaradorlik turlari har xil maqsadlarini va o’zaro aloqadar samarani o’ziga xos shaklini ifodalaydi. Boshqaruv samaradorligini aniqlashda quyidagilar hisobga oliknadi va mazkur doirada namoyon bo’ladi; ishlab chiqarish doirasida va iste’mol doirasida. Birinchi holatda xo’jalik hisobidagi boshqaruv samaradorligi (korxona, firma), ikkinchidan esa, xalq xo’jaligdagi boshqarunv samaradorligini ilg’or boshqaruv tizimi solishtirma baholash va tanlash, rejalishtirish, takomilashtirish va boshqaruvni rivojlantirish ichun xizmat qilishi mumkin. Obyektni baholashga bog’liq xolda samaradorligining to’liq (umumiy) va lokal (xususiy) turlarga bo’lish mumkin. Birinchi holda boshqaruv tizimi samaradorligi aniqlanadi.Ikkinchidan – boshqaruv redsurslarini alohida turlaridan foydalanish samaradorfligi (mexnat, axborot, moddiy) aniqlanadi. Menejment samaradorligining turkumlanishi
Ko’rsatkichlar
Samaradorlik turlari

Samaradorlik mazmuni
iqtisodiy, ijtimoiyi

Namoyon bo’lish doirasi
Xalq xo’jaligida, xo’jalik hisobida

Baholash obyekti
To’liq (umumiy ), lokal (xususiy)

Maqsadli mazmuni
Rejali, haqiqiy, me’yoriy, loyihali

Hisob-kitob uslubi
Absolyut (mutloq) solishtirma

(rejalashtijrish darajasi va taraqqiyot salohiyahtini tavsiflaydi);
ME’YORIY, yoki POTENSIALI
(yanada yuqori samarali sharoitlardagi tizim faoliyatini aniqlaydi);
(erishilgan daraja shuni ta’sirini tavsiflaydi);
(yangi boshqaruv tizimini loyihalashni ifodalaydi).
Samaradorlikning maqsadli mazmuniga ko’ra;
Ishlab chiqarishni boshqarish samaradorligi boshqa tur tushunchalari va tavsiflar bilan ham o’zaro aloqadaddir. Boshqaruvni baholashda foydalaniladigan, eng diqqatga xozovor tavsifi quyidagilardir. A) -- Operativ(joriy), boshqaruv faoliyatini o’z vaqtida maqsadlar, vazijfalar va ishlab chiqarish ehtiyojlari bilan muvofiqligi; B) – Oqilonalik yoki boshqaruvni takomillashtirish. Bunda ishlab choqarishga va boshqaruvga maqbul o’za’ro ta’sir larini tamillash, hamda boshqaruv faoliyatini markazlashtirish, mahsuslashtirish va boshqa tashkiliy tomonlarini ifodalash g’oyalari o’z ifodasini topadi. S) – Tejamkokrlik yoki boshqaruv natijalari boshqariluvchi obektiga kam mehnat, moddiy va moliyaviy resurslar harajatlari bilan yondashishning muhim tomonlarini tavsiflaydi. ISHLAB CHIQARISHNI BOSHQARUV SAMARADORLIGINI SHAKLLANTIRISH;
Iqtisodiy samaradorlik
Ijtimoiy samaradorlik
Lokal samaradorilk
To’liq samaradorlik
Boshqaruv mehnati Boshqaruv tehnik vositasi
Axborot tizimi
Boshqaruv
tizimi
Boshqariluvchi
tizimi
Ishlab chiqarish va boshqaruv tizimi
Boshqaruv
xarajati
Ijrochilar soni.
Asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymati.
Me’yorlangan aylanma vositalar qiymati.
Boshqaruv shartlari.
Ishlab chiqarishni konsentratsiya darajasi.
Hamkorlik darajasi.
Boshqaruvdagi nisbiy xarajatlar
Boshqaruv samaradorligi, boshqaruvchi obektining maqsadlariga erishishini ta’minlash, ya’ni xarajatlar bilan taqqoslangan holda.
2.Samardorlikka kompleks yondashuv. Samaradorlikka kompleks yondashuv bu menejmentda ish faoliyatini yaxshi olib borishga katta samara beradi. Menejment samaradorligiga komoleks yondashuvda iqtisodiy ko’rsatkichlari bilan bog’liq jaroyonlar muhim ro’l o’ynaydi. Avvalo ko’rsatkich tushunchasi – bu baholanayotgan predmetnining, obektining qandaydir xususiyatlarini, jihatlarini, tomonlarini tavsiflaydi. Boshqaruv samaradorligini belgilaydigan ko’rsatkichlarini uch guruhga bo’lish mumkin; 1) . Bu tur ko’rsatkichlar boshqaruvning texnik vositalarini (dastgohlar, hisoblash tehnikalari va boshqalar) foydalanishning sifatlarini, belgilarini va ulardan foydalanish darajasini aniqlaydi. 2) . Bu tur ko’rsatkichlar boshqaruv jarayonining tuzilishi, tashkiliy tuzilma, axborot va hujjatlar bilan ishlashni aniqlovchi tavsifga egadir. 3) . Bu tur ko’rsatkichlar boshqaruv apparatining mexnat shartlarini, sanitariya – gigiena, ruxiy – fiziologik, estetik tomonlarini va mexnatning ijtimoiy omilllarini aniqlaydi. Boshqaruv samaradorligining asosiy iqtisodiy ko’rsatkichlari quyidagilardir
3.Boshqaruvni tashkil etish va samaradorlik
Boshqarish samaradorligi o’z tabiati bilan murakkab jarayon. Uni faqat bitta yoki ikkita ko’rsatkich bilan ifodalab bo’lmaydi. Buning uchun ko’rsatkichlar tizimi zarur. Bu tizimni ikkita yirik guruhga bo’lish mumkin:Korxonaga o’zaro bir-biriga bog’liq unsurlardan iborat tizim nuqtai nazaridan qarash zarur tashkilot unsurlari hamda tashkilotning tashqi muhit bilan bir-biriga juda bog’liqligi tufayli muammolar oson va tez xal etiladi. Boshqa tshkiliy muammolar kabi kelajakda unumdorlikni oshirish muammosi ham kompleks yondashuvni talab qiladi. So’ngi yillarda muvafaqqiyatli faoliyat yuritayitgan korxonalar tajribasi sifat xarajatlar majmuining muxim unsuri ekanligi namoyon qilmoqda. Yuqori sifat sotish mumkin bo’lgan maxsulot xajmini oritishi, xaridorlar tomonidan qaytariladigan maxsulot hajmining qisqarishi xisobiga xarajatlar kamayishga olib keladi. Natijada kompaniya o’z raqobatbardoshligini oshirish imkoniyatini kengaytirishga, sarflash uchun qo’shimcha mablag’ga ega bo’ladi. Yuqori sifat sotuv xajmini oshiradi, ishlab chiqarish ko’lamini kengaytirishga, foydani ko’paytirishga imkon yaratadi. Boshqaruvda iqtisodiy samaradorlik o’lchovlarini quyidagi umumiy talablar ro’yxatidan aniqlashga imkon beradi.BOSHQARUVDA SAMARADORLIKNI OSHIRISHDA ASOSIY TOMONLARI;
http://fayllar.org-foydalanilgan sayt