Referat mavzu: Oy kuni yetib tug'ilgan chaqaloqlarni parvarishi Bajardi: Ergasheva Durdona Tekshirdi: Ergasheva Nigora

REFERAT
Mavzu: Oy kuni yetib tug'ilgan chaqaloqlarni parvarishi
Bajardi: Ergasheva Durdona
Tekshirdi: Ergasheva Nigora

Oy-kuni yetib tug ilgan sog lom chaqaloq deb, ona qornida to' qqiz

kalendar, 10 akusherlik oyi yoki 38-40 hafta (280 kun)lik to'liq
rivojlanish siklini o'tgan, 2500 grammdan yugori vazn va 48 sm dan
ortig bo'y uzunligi bilan, baland ovozda ching irib tug ilgan chagalogga
avtiladi.
Oy-kuni yetib tug ilgan chaqaloqda quyidagi tashqi belgilar ham
ifodalangan bo ladi:
1. Bosh aylanasi 32-33 sm ni tashkil qilib, ko'krak qafasi
aylanasidan 2-4 sm katta, qo llari va oyoqlarining uzunligi bir xil,
ko'krak aylanasi tananing yarim bo yidan 3-5 sm ko' p. son ay lanasi esa
yelka aylanasidan 2-3 sm kichikrog bo ladi.
2. Kindik halqasi gov bilan xanjarsimon o simta oralig ining
o'rtasida joylashadi.
3. Chaqaloq kallasining yuz qismi miya qismiga nisbatan biroz
kichikroq bo lib, aksariyat bolalarning boshida yaxshi rivojlangan
sochlari bo ladi.
4. Chagaloq terisi och-pushti rangda va baxmalday muloyim,
teriosti yog' qatlami yaxshi rivojlangan bo ladi.
5. Chaqaloqning terisi maxsus sirsimon modda - tug'uruq moyi
bilan, yelka va orqasining terisi nozik tuk bilan qoplangan.
Chaqaloqning qo'l va oyoqlari tartibsiz harakatlar qilib turadi.
Shartsiz reflekslari (emish, yutish, aksirish, yo'talish va
boshqalar) yaxshi ifodalangan bo ladi.
8. O'g'il bolalarning moyaklari yorg'og'iga tushib ulgurgan, qiz
bolalarda kichik uyatli lablar katta uyatli lablar yopilib turgan bo ladi.
Bola tug'ilgandan so'ng birinchi va beshinchi daqiqalarda uning
ahvoliga baho beriladi, bunda hozirgi vagtda ko' pchilik tug'uruqxonalarda Apgar shkalasidan foydalanilmoqda.
Baholash ana shu 5 ta belgini ifodalaydigan raqamlarning
yig' indisi asosida olib boriladi.
Agar yig'indi 8-10 ballni tashkil
qilsa, chaqaloq ahvoli
yaxshiligini, 6-7 ball bo'lsa - goniqarli, 6 balldan past baholansa
og'irligini bildiradi.
Masalan, chagalog yurak urishlari soni 92 (1 ball), nafas
harakatlari tartibsiz (1 ball), muskul tonusi bo'sh (0 ball), burun kateteri
bilan gitiqlashga reaksiya - aftini bujmaytirish (1 ball), terisining rangi -
tanasi pushti rangda, qo*I-oyoqlari ko kimtir (1 ball), umumiy bahosi
4 ballga teng, demak, chaqaloqning ahvolini o'ta og'ir, deb baholash
mumkin.
Tug'urugxonada
chaqaloqning
dastlabki
parvarishi
(yuvib-
tarashi ni doya-hamshira (akusherka) amalga oshiradi. Lekin bu ishlarni
hamshiralar ham amalga oshira olishlari kerak. Quyida ana shu tadbirlar
hagida ma"lumotlar keltiriladi (SSV ning 500-sonli buyrug*i asosida). Chaqaloqni qabul qilish uchun bir martalik steril akusherlik komplektidan foydalaniladi.

Chaqaloqning boshi tug'ilishi bilan uning yuqori nafas yo'llaridan

shilimshiglarni rezina balloncha yoki elektr so'rg ich bilan tozalanadi.
Tug'ilgan bolani darhol issiqlik yo'qotilishini oldini olib va issiqlik
zanjiri tamoyillariga amal qilgan holda tezda artib quritiladi va ona
gorniga qo'yiladi. Onasi bilan birga issiq ko'rpa (adyol) yopiladi,
boshiga qalpoqcha kiydiriladi. Bolaning sovuq qotishiga, sababsiz
onasidan ajratilishiga yo'1 qo' ymaslik kerak.
Shundan so'ng akusherka (taxminan 1 daqiqa o'tgach yoki kindik
tomirlarida pulsatsiya to'xtagach) kindik halqasidan 10 sm goldirib
birinchi Koxer gisqichini go'yadi, ikkinchi Koxer qisqichini kindik
halgasidan 8 sm goldirib qo'yiladi, uchinchisi esa, iloji boricha onaning
jinsiy a 'zolariga yagin masofaga qo'yiladi. Birinchi va ikkinchi qisqichlar
oralig'ini alche-to 060, li snir bilan tozalaydi va steril gaychi bilan kesadi. Onasiga ko'rsatish. Shundan keyin bolani onasiga, uning jinsini
e tiborga olgan holda ko'rsatiladi va boladagi tug'ma nuqsonlar ham
(agar mavjud bo'lsa) ma' lum qilinadi.
Apgar shkalasi bo'yicha 7-8 balldan yugori baholangan
chagaloqlarni birlamchi gayta tozalovdan so'ng onasining ko kragiga
tutiladi (Kenguru usuli). Ko'krakka tutishga yo'| qo' yilmaydigan
holatdagi bolalarni esa onasining yoniga 10-15 daqiqaga yotgizib
go'yish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Shundan so'ng, chaqalogni
ikkilamchi tozalov stolga yotqizib qo'yiladi.
Sog liqni saqlash vazirligining 13.1.2003 yildagi 500-buyrug' iga
binoan, tug uruq zalida chaqaloqni parvarish qilish uchun maxsus biks
tayyorlab qo'yilgan bo ladi. Unda kindik goldig'ini ikkilamchi
parvarishi uchun alohida paket (to'plam), ko'zga profilaktik choralar
uchun alohida paket, chaqaloqni yo'rgaklash uchun alohida paket, terini
parvarish qilish uchun alohida paket solingan bo ladi. Akusherka ayolga
qarab bo'lgach, qo llarini qaytadan yaxshilab sovunli shchyotka bilan
oqar suvda yuvadi, antiseptik vositalarning birontasi bilan artadi,
go lgop kiyadi va chaqaloqning kindik qoldig ini parvarish qilish
paketini maxsus kornsang bilan oladi va kindik qoldig ining ikkilamchi
parvarishini boshlaydi.
Buning uchun kindik qoldig ining birinchi qisgichdan bola
tomonini 96% li spirt bilan artiladi va bola kindik halqasining terili
qismidan 3-4 mm yuqoriroqqa Rogovin qisqichi yoki bir martalik
tizimning rezina qismidan tayyorlab sterillab qo yilgan halgacha
go'yiladi. Qisqichdan 3-5 mm yuqoriroqdan esa kindik qoldig i kesiladi.
Kesilgan yuza, kindik qoldig i va kindik halqasi atrofidagi teri spirt
bilan artib qo'yiladi. Onada rezus manfiy gon bo'lgan hollarda, bola
bilan ona gon guruhlari jihatidan mos kelmagan hollarda,shuningdek.
chaqaloq chala va og ir tug'ilgan hollarda kindik venalaridan turli xil
dori vositalari va qon preparatlari qo yilish ehtimoli borligini hisobga
olib, kindik qoldig iga Rogovin qisqichi qo'yilmaydi. Bunday hollarda
kindik qoldig ini uzunroq qoldiriladi (3-4 sm) va maxsus shoyi ligatura
bilan bog lanadi, bog lamdan 5 mm qoldirib kindik kesiladi va yuzalari
oldingi tartibda artib tozalanadi. Har ikki holatdan keyin ham kindik
goldig*i 500-buyrug bo'yicha ochiq qoldiriladi (10-rasm).
Shundan so'ng, teri goplamlarini tozalashga kirishiladi. Bordiyu
bolaning terisi gon, shilimshiq, megoniy, iflos qog onoq suvlari bilan
ko'p miqdorda ifloslangan bo'lsa, bolani tog*ora ustida ushlagan holda
kuchsiz ilig (37-38°C) ko zadan suv quyilib yuvintiriladi (1 l-rasm).
Agar teri toza bo'Isa, faqat tabiiy burmalardagi tug'uruq movlari steril
o'simlik moyi bilan asta-sekinlik bilan artib olinadi, xolos.