Referat mavzu: Xisoblashish schyoti va uni ochish tartibi

Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi
Toshkent moliya institute

‘’Buxgalteriya hisobi’’ fanidan
REFERAT
Mavzu: Xisoblashish schyoti va uni ochish tartibi
Tayyorladi: Omonov Sherzod HBA-82 guruh talabasi
Tekshirdi; dots.Ochilov Ilyos

Toshkent-2022

Reja:
1 . Xisoblashish schyoti, uni ochish tartibi va bajaradigan vazifasi. YUridik shaxs, ya’ni mustakil balansga, Nizom va Ustaviga ega bulgan sub’ektlar banklarda uzlarning xisoblashish schyotini (5110 – «Xisoblashish schyoti) ochish xukukiga egadirlar. CHunki vaktincha foydalanishdan chetga chikarilgan pul mablaglarini saklash va ularning tizimli va doimiy nazoratni kuchaytirish lozim. Bank yoki boshka moliyaviy tashkilotlarning schyotlarini kullash pul mablaglarini ustidan nazoratlarni urnatishning muxim usulidir. Vaxolanki, banklarning schyotidan foydalanish bir nechta ustunliklarni ruyobga chikaradi:  Pul mablaglari banklarda maxsus jixozlangan xonalarda saklanadi, ya’ni jismoniy ximoyalangan buladi;  Pul mablaglari buyicha aloxida xisob bank tomonidan yuritiladi;  Pul mablaglarini boshkarish jarayonida ugirlik va tavakkalchilikning darajasini kamaytiradi; 38  Mijozlar bilan xisoblashish muomalalarini nakd pulsiz shaklida tulovlar va oluvlarni bevosita bankdagi ushbu schyot orkali amalga oshirish mumkin;  Pul emissiyasining darajasini, pirovard natijada uning sarfini kamaytirish imkoniyatiga ega bulinadi, chunki nakd pul kancha muomalada bulsa shuncha kup jismoniy eskiradi. Xujalik yurituvchi sub’ektlar xisoblashish schyoti ochayotganda, bankka kuyidagi xujjatlarni takdim etishlari lozim:  Xisoblashish schyotini ochish tugrisidagi ariza;  Ruyxatdan utkazilganligi xakidagi guvoxnoma;  Ustav va ta’sis shartnomasining notarial idora tomonidan tasdiklangan nusxasi;  Notarial idora tomonidan tasdiklangan imzolar va muxr belgilari tushirilgan ikki dona kartochka (1-imzo sub’ektning raxbariniki, 2-imzo bosh buxgalterniki);  Solik nazorti va Pensiya jamgarmasida ruyxatdan utkazilganligi tugrisidagi ma’lumotnoma. Xisoblashish schyotini ochish jarayonida sub’ekt bank bilan shartnoma tuzadi va yuridik shaxsning xisoblashishi schyotiga № beriladi. Kushma korxonalar esa yukorida kayd kilingan xujjatlardan tashkari bankka investitsiya loyixasini tasdiklovchi davlat kaydnomasining nusxasini xam topshirishi lozim. Bankda xisoblashish schyotini ochgandan keyin sub’ektlar doimiy ruyxatdan utganlik tugrisida guvoxnoma olish uchun kayd kilingan Ustav kapitalining 30% ini bankka kuyilganligi tugrisida tegishli bankdan tasdiknoma (spravka) olishi lozim. Bank ushbu Ustav kapitalini 30% ini xisoblashish schyotiga utkazgandan keyingina sub’ektga ushbu tasdiknoma (spravka) ni berish xukukiga ega. Xisoblashish schyotida sub’ektning vaktincha pul mablaglari, maxsulotni sotish, ishni bajarish va xizmatlarni kursatishdan olingan daromadlar, olingan uzok va kiska muddatli kredit va karzlar xisobiga olinadi va xisoblashishning asosiy kismi amalga oshiriladi:  Mol etkazib beruvchilar va pudratchilar biln xisoblashish;  Tulovlar buyicha byudjet bilan xisoblashish;  Ijtimoiy muxofaza tashkilotlari va davlat sugurta idoralari bilan xisoblashish;  Boshka debitor va kreditorlar bilan xisoblashish;  Mexnat xaki, moddiy yordam, mukofot, nafaka va shunga uxshash yunalishdagi tulovlar uchun nakd pullarni kassaga olish. Bu mablaglarni utkazish yoki nakd olish sub’ekt raxbarining topshirigi va roziligi bilangina amalga oshiriladi. Ayrim xollarda (konunga muvofik) bank sub’ektning roziligisiz kuyidagi majburiyatlarga tegishli mablaglarni xisoblashishga (inkasso tartibida) utkazishi mumkin:  Tulov muddati kelgan byudjetga bulgan karzlar;  Maxalliy va xujalik sudlarining ijro varaklariga asosan; 39  Kreditdan foydalanish foizi, muddati utgan kredit summasi va bank xizmati summasi. Kolgan barcha muomalalar sub’ekt raxbariyatining roziligi bilan tasdiklangan grafik asosida amalga oshiriladi, ya’ni bankka pul mablagining kelib tushishi va schyolarni tulovga kabul kilish vakti inobatga olinadi. YUridik shaxsning talab kilib olguncha depozit (xisob-kitob) schyotida pul mablaglari etarli bulmasa, Uzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1998 yil 12 fevralda ruyxatdan utkazilgan «Xujalik yurituvchi sub’ektlarning bank schyotlaridan pul mablaglarini chikarish tartibi tugrisida» gi yuriknomaga binoan birinchi navbatda byudjetga, pensiya fondiga va ish xakiga tulashni nazarda tutuvchi xujjatlar buyicha mutanosib tulanadi.