Реферат мавзулари

 
Ochiq va izolyatsiyalangan simlarning markalari va tavsiflari 
Simning 
markasi 
Nomi va konstruksiyasi 
Tomirlarning 
kesimi, mm
2 
A 
Ochiq sim, alyumineydan tayyorlangan, ko‘p tolali 
16-625 
AS
Ochiq sim, alyumineydan tayyorlangan, ko‘p tolali, o‘zagi 
ruxlangan simdan 
16-400 
ASU 
Shuning o‘zi 
120-400M 
M 
Ochiq sim, misdan tayyorlangan, 4,6 va 10 mm
2
kesimli,bir 
simli, 16 mm
2
va undan yuqori kesimlisi. Ko‘p simli 
4-400 
PRG 
Mis tomirli egiluvchan sim. Rezina izolyatsiyali, chirimaydigan 
paxta ipidan o‘rami bor 
0,75-400 
DPRG 
Egiluvchan sim ikki tomirli, rezina izolyatsiyali, paxta ipidan 
umumiy o‘rami bor 
0,5-10 
PRF,APRF 
Rezina izolyatsiyali, 2-3 tomirli, mis va alyuminiyli rezina 
qo‘shib to‘qilgan mato bilan o‘ralgan. Metall qobiqli 
1-4 

---

PRShP
PRTO 
Mis sim, rezina izolyatsiyali mato bilan o‘ralgan,tomirlari soni 
1-3;4-10;5-30 
Mis sim rezina izolyatsiyali, shimdirilgan va eshilgan paxta ipli 
1-95;1-10;1-2,5 
1-20 
APRTO 
PV 
Shuning o‘zi, Alyuminiy sim bir tomirli polivinilxlorid 
izolyatsiyali mis sim 
2,5-400;O.75-
95 
PPV
Mis sim. Egilmaydigan, 2-3 tomirli parallel yotqizilgan, 
polivinilxlorid plastikat bilan ajratilgan 
0,75-2,5 
PPGV 
Shuning o‘zi mis tomirli egiluvchan 
0,75-2,5 
APPV 
Shuning o‘zi alyuminiy tomirli 
2,5-6 
APV 
Polivinilxlorid izolyatsiyali alyuminiy sim 
2,5-120 
Kuchlanishi 1 kV gacha bo‘lgan havo liniyalarini montaj qilishda ishlatiladigan simlar 
Simning markasi 
Diametri,mm 
1 km simning 
og‘irligi, kg 
Qurilish uzunligi,m 
A-16 
5,1 
44 
6000 
A-25 
6,3 
68 
5500 
A-35 
7,5 
95 
4500 
A-50 
9 
137 
3500 
A-70 
10,6 
188 
2500 
A-95 
12.4 
266 
2000 
A-120 
14 
323 
1500 
AS-16 
5.4 
62 
3000 
AS-25 
6.6 
92 
3000 
AS-35 
8.3 
128 
4500 
AS-50 
9.9 
183 
3000 
AS-70 
11.6 
296 
2000 
AS-95 
13.9 
431 
1400 
AS-120 
15 
524 
1400 
PS-25 
6.8 
194 
1500-3000 
PMS-25 
7.8 
296 
1500-3000 
PS-35 
9.2 
396 
1500-3000 
PMS-35 
9.2 
396 
1500-3000 
PS-50 
11.5 
632 
1500-3000 
PMS-50 
11.5 
632 
1500-3000 
PS-70 
11.5 
632 
1500-3000 
PMS-70 
11.5 
632 
1500-3000 
PS-95 
12.6 
755 
1500-3000 
PMS-95 
12.6 
755 
1500-3000 
PSO-4 
4 
99 
500 
PSO-5 
5 
154 
240 
PSO-6 
6 
222 
230 
O‘ta o‘tkazgichlar. Gepero‘tkazgich materiallar. 

---

Ma’lumki, metallarning elektr o‘tkazuvchanligi temperatura pasayishi bilan kamayib 
boradi. Juda past 10 K temperaturalarda ba’zi metallarning qarshiligi nolgacha kamayadi. Bu
hodisa o‘ta o‘tkazuvchanlik hodisasi deyiladi. Uni 1911-yilda Golland olimi Kamerling – onnes
simobning elektr o‘tkazuvchanligini past temperaturalarda o‘lchab aniqlagan. Endilikda simobga 
o‘xshagan 27 ta o‘ta o‘tkazgich metall nometall qotishmalar ma’lum. Modda o‘ta o‘tkazgich 
holatga o‘tadigan temperatura o‘ta o‘tkazgichlik kritik temperaturasi T kr deyiladi. Magnit 
induksiyasini V kr desak, ba’zi materiallar uchun quyidagilar o‘rinli. 
Titan Tkr 0,4K Bkr 0,01Tl 
Niobiy 9,22 0,1944 
AI 1,19 0,0099 
Niobiy, AI, Ge qotishmasi 20,7 Tkr 
Niobiy 50% sirkon 50% 9,5 Tkr 
Qotishmalar uchun o‘ta o‘tkazuvchanlik temperaturasi eng baland bo‘ladi.O‘ta o‘tkazgich 
xolatida tashqi magnit maydoni ta’sir eta olmaydi.Paramagnit N =1 bo‘lgan modda o‘ta 
o‘tkazgich holatida diamagnit N =0 holatga o‘tib qoladi. O‘ta o‘tkazgich material ichida magnit 
induksiyasi B=0 bo‘ladi. 
Magnit maydoni o‘ta o‘tkazgichga ta’sir etsa o‘ta o‘tkazuvchanlik xususiyati yo‘qoladi.
Bunday o‘tkazgichlar birinchi tip o‘tkazgichlar deyiladi. Ikkinchi tip o‘ta o‘tkazgichlar uchun T 
kr yuqori bo‘ladi. Vkr yuqori bo‘ladi, qushimchalr kiritilsa, T kr oshadi. Ular ma’lum magnit 
kuchlanganligi H
1 
va H
2
oralig‘idagina o‘z o‘ta-o‘tkazuvchanlik xususiyatini yo‘qotadi.3-tip 
o‘ta-o‘tkazgichlar tuzilishining bir jinsli emasligi bilan 2–tip o‘ta-o‘tkazgichlardan farq qiladi. 3-
tip o‘ta-o‘tkazgichlarga NbSN
3
niobiy + qalay, NbTi – niobiy+ titan va NbZrTi niobiy + sirkon 
titanlar + kiradi. O‘ta-o‘tkazgichlar 20 Tl bo‘lgan magnit maydoni olish uchun solenoidlarda 
ishlatiladi. Albatta, ular sovitib, o‘ta-o‘tkazgich bo‘lsa, oladigan temperaturada shu holga 
erishadilar. O‘ta-o‘tkazgichlarni qo‘llash energiya isrofini kamaytiradi, o‘lchamlar kamayadi. 
O‘ta-o‘tkazgich qotishmalar diametri 0,2 -0; 4 mm bo‘lgan simlar shaklida ishlab chiqariladi. 
Ular emal-lak (poliamid asosida ) izolyatsiyasi bilan qoplangan holda ishlab chiqariladi. 
Gipero‘tkazgich yoki krio -o‘tkazgichlar past temperaturalarda juda kam elektr qarshikka 
ega bo‘ladi. Bunday temperaturalar suyuq vodorod 20,4K, suyuq neon 27,3K, va suyuq azot 
77,4 
Ktemperaturalar 
bo‘lib, 
bu 
temperaturalardan 
elektr 
qarshiliklar 
keskin 
kamayadi.Elektronlarning issiqlikdan sochilishi past temperaturalarda chegaralanadi. (kristall 
panjaralar tebranishi kamayadi). Bunda asosan kristallarning tozaligi muhim rol o‘ynaydi. 
Masalan: Al<99,99 9%, kumush Aq<99,99% Cu> 99,99% va h. Bular kuydirilgan- yumshoq 
holda ishlatiladi. Elektr o‘tkazuvchanligi ortadi. Ulardan katta zichlikda toklar o‘tkaziladi, 
chunki shunday qilinsa energiya kam yo‘qoladi va f.i.k. ortadi.