Referat o’qituvchi: Ochilov Uyg’un Toshkent-2022 Reja: kirish: Monopoliya tushunchasi Monopoliya nima?

Kartel - bitta sanoat tarmog'idagi bir necha korxonalarning uyushmasi bo'lib, uning ishtirokchilari ishlab chiqarish vositalari va mahsulotlariga o'z mulkiy egaligini saqlab qoladi, yaratilgan mahsulotlarni sotish esa, kvota, ya'ni mahsulot ishlab chiqarish umumiy hajmidagi har bir ishtirokchining ulushi, sotish narxlari, bozorlarning bo'lib olinishi va h.k, bo'yicha kelishuv asosida amalga oshiriladi.

Sindikat — bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi bir necha korxonalarning birlashmasidir.Bunda ishlab chiqarish vositalariga mulkchilik birlashma ishtirokchilarining o'zida saqlanib qolgani holda, ular tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulot maxsus tashkil etilgan yagona sotish tashkiloti orqali amalga oshiriladi.

Trest - ishlab chiqarish vositalari va tayyor mahsulotga birgalikdagi mulkiy egalikni ta'minlovchi ishlab chiqaruvchilarning yuridik shaxs ko'rinishidagi birlashmasi.

Konsorsium - tadbirkorlarning yirik moliyaviy opera- siyalarini birgalikda amalga oshirish maqsadida birlashuvi (masalan, yirik miqyosli loyihalarga juda kata miqdorda va uzoq muddatli kredit berish yoki investitsiyalar qo'yish).

Konsern— rasmiy jihatdan mustaqil bo'lgan, ko'p tarmoqli korxonalar (sanoat, savdo, transport va bank kabi turli soha korxonalari)ning majmuini o'z ichiga oluvchi birlashma. Odatda, bunday birlashma ma'lum ishlab chiqarish faoliyatini bosqichma-bosqich ravishda amalga oshirish uchun zarur bo'lgan turli soha korxona va tashkilotlaridan tuziladi. Bunda bosh tashkilot qolgan ishtirokchilar faoliyati ustidan moliyaviy nazorat olib boradi. Hozirda sun'iy monopoliyalarning sanab o'tilgan shakllari orasida konsernlar keng tarqalgan.
Monopolistik raqobat
Oddiy tarzda, biz sizga monopolistik raqobat - bu kompaniyalar ko'plab raqobatchilarga ega bo'lgan raqobat deb aytishimiz mumkin; Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, xuddi shu narsani sotadigan ko'plab kompaniyalar mavjud, garchi ular biroz farq qiladigan mahsulotlar bilan.
Boshqacha qilib aytganda, bu a ko'plab sotuvchilar mavjud bo'lgan raqobat, bu erda mahsulot narxiga ma'lum bir ta'sir ko'rsatiladi, lekin ular o'z mahsulotlarini juda kam farq qiladilar. shunda biri bilan boshqasi o'rtasida katta farq bo'lmasligi uchun.
Narxning o'zi bozorda ajralib turish uchun sotuvchilar o'ynaydigan nozik o'zgarishlar bilan belgilanadi.
Endi siz monopolistik raqobatni biroz ko'proq tushunsangiz, uni belgilaydigan xususiyatlar nimani anglatishini bilishingiz kerak. Avvalo, bozorda ko'plab kompaniyalar mavjudligi; ularning har biri o'z qarorlarini mahsulotga, uni ishlab chiqarishga, narxni belgilashga va boshqalarga asoslanib qabul qiladi. Ular haqiqatan ham sizning biznesingizni boshqaradi, ammo ular umumiy bozorga ta'sir qilmaydi.
Yana bir xususiyat - bu haqiqat kompaniyalar bir hil bo'lmagan mahsulotlarni taklif qilishadi. Endi bular bir-biriga o'xshash bo'lishi mumkin, ammo ularni ajratib turadigan ba'zi elementlar mavjud. Masalan, ikkita restorani tasavvur qiling. Xatlarida ikkita kroket idish bor, lekin ularni taqdim qilayotganda, biri va boshqalari buni turli xil xom ashyolardan, ularni pishirish usullaridan va hokazolardan tashqari, ma'lum bir tarzda bajaradilar. Ular bir xil yoki o'xshash mahsulotlar bo'lsa ham, farqni keltirib chiqaradigan narsa.
Kompaniyalar o'z mahsulotlarining narxlarini belgilaydilar. Va ular buni avvalambor ularni boshqa raqobatchilardan farq qiladigan tafsilotlar haqida o'ylash orqali qilishadi.
Nihoyat, siz buni bilishingiz kerak monopolistik raqobatda bozor yopiq emas; Ya'ni, kompaniyalar qolgan kompaniyalarni tark etgani uchun hech qanday muammosiz va jarimasiz kirib, chiqib ketishlari mumkin. Boshqacha qilib aytganda, kirish yoki chiqishda hech qanday to'siqlar yo'q, shuning uchun ham kompaniyalar soni ko'proq.