Referat o’qituvchi: Ochilov Uyg’un Toshkent-2022 Reja: kirish: Monopoliya tushunchasi Monopoliya nima?

Sizda narxlar yoki mahsulotlar haqida ma'lumot yo'q. O'zingizning izlanishlaringiz bundan mustasno, ammo bu sizning raqobatingizga josuslik qilishda haqiqatan ham muammo bo'lishi mumkin.

Monopolistik raqobat misollarini tanlash juda ko'p. Darhaqiqat, bir nechta sohalar mavjud bo'lib, ular orasida ushbu turdagi raqobatdosh kompaniyalarni topishimiz mumkin.

Bunday misollardan biri Inditex. Zara, Massimo Dutti, Pull & Bear kabi taniqli do'konlarni o'z ichiga olgan moda kompaniyalari guruhi ekanligini siz allaqachon bilasiz ... Ularning barchasi bir xil narsalarga bag'ishlangan va bir xil takliflarni faqatgina farqlar bilan taqdim etadilar. ulardagi narxni belgilaydiganlar.

Boshqa misolni xohlaysizmi? Xo'sh McDonald's va Burger King. Ikkalasi ham xuddi shu narsaga, tezkor ovqatga bag'ishlangan, ammo ular bir xil bo'lsa ham, turli xil mahsulotlarga va har xil narxlarga ega. Bu ularni monopolistik raqobatga olib keladi, chunki ular har xil narxlarda farqlangan mahsulotlarni taklif qilishadi. Va bu erda biz tezroq ovqatlanish restoranlarini ko'proq joylashtirishimiz mumkin, chunki ko'pchilik shunga o'xshash menyularni taklif qiladi.

Uchinchi misol, umuman olganda, restoranlar bo'lishi mumkin. Ularning barchasi bir-biriga juda o'xshash menyularni taklif qilishadi (yoki biz gastronomiya turlari bo'yicha ham ajratishimiz mumkin) va ularning narxi ham turlicha bo'lib, bizni ushbu turdagi raqobatdosh deb o'ylashga majbur qiladi.

Yoki kukilar. Agar siz supermarketga kirsangiz va ushbu mahsulotning bo'limini ko'rsangiz, ularning ko'pi va barchasi har xil, har xil narxlarda ekanligiga amin bo'lasiz. Ammo ular xuddi shu narsani qilishadi: pechene tayyorlash.

Endi siz monopolistik raqobat haqida bir oz ko'proq ma'lumotga ega bo'lganingiz va misollarni ko'rganingiz uchun, ushbu turdagi kompaniyalarni haqiqiy hayotda aniqlash siz uchun qiyin emas. Aslida, bu yondashuv bilan bog'liq bo'lishi mumkin bo'lganlar ko'p. Yaxshi yoki yo'qmi? Bu allaqachon kompaniyaning o'ziga va ularning har birining afzalliklari va kamchiliklariga bog'liq bo'ladi.

XULOSA
Yuqoridagi ma’lumotlardan kelib chiqib xulosa qiladigan bo’lsam Monopoliya bu iqtisodiyotda o’z yakka hukumronligini o’rnatish demakdir.Bu holat iqtisodiyotda bir nechta noqulay vaziyatlarning vujudga kelishiga sabab bo’lishini ko’rishimiz mumkin bo’ladi.Mening fikrimcha monopoliya iqtisodiyotka hech qanday ijobiy ta’sir ko’rsatmaydi,aksincha iqtisodiyotning zararga kirishiga, raqobatning yo’q bo’lishiga va h.k larga o’z tasirini ko’rsatadi.Monopolistlar o’z mahsulotiga o’zi hihlagan narxni qo’yishi mumkin bu achinarli holat, o’ziga qo’yilgan narxga arzimaydigan tovarni sotib olishga majbur.Monopolistning vakolati shu qadar kattaki, raqobatchilarning paydo bo’lamsdan yo’q qila oladi.Bu juda achinarli holat hisoblanadi.Masalan:GM Uzbekistanning vakolati shu qadar kattaki deyarli iqtisodiy siyosatga o’z ta’sirini o’tkaza oladi.Eksport qilinayotgan mashinalarning chet eldagi narxini eshitib ‘shok’ holatga tushasan kishi.Monopoliyaga qarshi kurashish vazirligining ham qo’lidan hech narsa kelmadi!!! Mendagi “Monopoliya kuchlimi yoki davlat?” degan savol ochiq qolaversa kerak.

x