Referat risk va bank riski tushunchalari Tayyorladi: Boltayeva A
Download 355.25 Kb. Pdf ko'rish
|
risk va bank riski tushunchalari
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tayyorladi:Boltayeva A Tekshirdi:Boltayev T
- Risk 1.
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI “BANK HISOBI VA AUDIT” kafedrasi REFERAT Risk va bank riski tushunchalari Tayyorladi:Boltayeva A Tekshirdi:Boltayev T 2015-o’quv yili Risk 1. Risk – grekcha so’z bo’lib, kemalarni halokatga olib boruvchi va odamlarning o’limiga, mol-mulkining cho’kib ketishiga sabab bo’luvchi qoyani bildirib, “qoyalar orasidan shamol va boshqa to’siqlarga chap berib suzib o’tmoq” ma’nosini anglatadi. Bugungi kunda bu so’z “xavf ostida qolmoq” degan yangi ma’noda qo’llanilyapti. 1
Ushbu ta’rifda muallif risk tushunchasiga umumiy yondashib, uning tarixan kelib chiqish o’zagini bayon qilgan. Haqiqatdan ham, bugungi kunga kelib risk butunlay boshqa, ya’ni xavf-xatar, tavakkal degan ma’noda qo’llanilyapti.
ma’noni bildiradi. 2
Bu ta’rifda faqat risk so’zi va riskovat fe’lining lug’aviy ma’nolari keltirilgan. Ko’rib turganimizdek u ham birinchi ta’rifga o’xshash bo’lib, riskning tarixiy miohiyatini ifdalagan.
va iqtisodiy kategoriya bo’lib, u kishilar faoliyatida yoki tabiiy hodisalarda mumkin bo’lgan yo’qotishlar salmog’ini bildirgan hamda tarixan jamiyat rivojlanishi bilan odamlarning halokatdan qo’rqish darajasiga moslashib turgan. 3
Yuqoridagi ta’rifda ham riskka tarixan yondashilib, uning kishilik jamiyatining barchф bosqichlarida mavjud bo’lgani aytilgan. Aynan yo’qotishlar salmog’ining bildirgani bugungi kunda ham o’z ahamiyatini yo’qotmagan. Lekin shuni ta’kidlash lozimki, risk faqat yo’qotish ma’nosini bildiribgina qolmay, ayni paytda kutilmaganda foyda olish ehtimolini ham bildirishi mumkin.
qilish, biror ishni to’g’ri mo’ljallab ko’rmay qilish, dadillik, qat’iyat bilan ish tutmoq, ma’lum xatarga o’zini urish demakdir. 4
1
2
Банковские риски : учебное пособие / кол. авторов ; под ред. д-ра экон. наук, проф. О.И. Лаврушина и д-ра экон. наук, проф. Н.И. Вален цевой. - М.: КНОРУС, 2007. - 232 с (9 стр)
3 Sh.Abdullayeva, Bank risklari va kreditlash, T.:Moliya, 2002 yil. 304 b. (58-bet)
4
Даль В. Толковый словарь живого великорусского языка. М., 1980. Т. 4. С. 9
Muallif riskka bugungi kun naqtai nazaridan ta’rif berib, uni faqat xavf bilan bog’lagan. Vaholanki risk o’zida xavf bilan bir qatorda noaniqlik, yo’qotish xususiyatlarni ham namoyon etadi.
ehtimollar o’lchamidir. 5
Bu ta’rifda risk nafaqat yo’qotish ehtimoli, balki ana shu ehtimolning qiymat o’lchovi ekanligi ham aytilgan. Biroq doim ham bu ehtimolning qiymat o’lchovi mavjud bo’lavermaydi. Shu sababli yanda kengroq ta’rif berish maqsadga muvofiqdir.
umidida tavakkalchilik qilish, tavakkal qilmoq, xavfli ishga qo’l urmoq, рисковать fe’li esa xav-xatardan qo’rqmay ish qilish degan ma’noni bildiradi.(S. Ojegov) 6
Ushbu olim ham V. Dal singari risk tushunchasini faqat xavf bilan bog’lagan. Zarar ko’rish ehtimoli, noaniqlik ma’nolari chetda qolib ketgan. Chunki qanday qilib riskka borish emas, uning natijasi bizga ko’p jihatdan muhimdir.
esa xavf ostiga qoldirishga jur’at qilmoq. 7
Bu ta’rifda ham muallif riskka faqat xavf nuqtai nazaridan yondashib, uni xavfli ish qilish deb aytadi. Vaholanki, risk avvalo ijobiy natijani ko’zlab qilinadi. Shunday ekan uni faqat xavf deyish to’gri emas. Bundan tashqari aksariyat turmush tarzimizda risklaga duch kelamiz. Bu degani faqat xavf xatar bilan yonma-yon yuramiz degani emas.
bilish qiyin yoki mumkin bo’lmagan voqealar bilan bog’liq bo’ladi. 8
Risk haqida bildirilgan ushbu fikrda muallif yuqoridagilardan farqli ravishda uni noaniqlik bilan bog’laydi va oldindan ko’rish qiyin voqea sifatida ta’riflaydi. Darhaqiqat, risk oldindan aniq bilish mumkin bo’lmagan voqealar bilan bog’liqdir.
5
6
Y.Abdullayev, Bank ishi, O’quv qo’llanma, T.: Iqtisod-Moliya, 2010-yil, 532 b. (403-bet)
7 Sh.Abdullayeva, Bank risklari va kreditlash, T.:Moliya, 2002 yil. 304 b. 8
(26 стр.)
Aynan shu voqealarning oldindan baholangan natijasi bilan haqiqatdagi natijasi orasidagi farqda risk darajasi namoyon bo’ladi.
zarar ko’rish ehtimolidir. 9
Haqiqatdan ham risk bu rejalashtirilgan natija va haqiqatdagi natija o’rtasidagi farqda o’z ifodasini topadi. Ushbu farq salbiy yoki ijobiy bo’lishiga qarab ko’zlangan daromad ham ko’payishi va kamayishi mumkin.
natijasi birlashmasidir. 10
Bu ta’rif qisqa bo’lsa-da, riskning bugungi kundagi ma’nosini oldingilariga nisbatan kengroq ochib bergan. Chunki risk deganimizda yo’qotish yoki daromad ko’rish ehtimolinigina emas, uning (salbiy va ijobiy) natijasini ham tushunamiz. Risklarni o’rganishimizdan maqsad ham aynan shu natijani boshqarishdir.
olmaslik, qo’shimcha xarajatlar qilish xavfidir. 11
Muallif riskka korxona nuqtai nazaridan yondashib, uni resurslar bir qismining yo’qotilish yoki xarajat vujudga kelish xavfi deb tushuntiradi. Lekin buni aynan riskning o’zi emas, balki uning natijasi deyish maqsadga muvofiq bo’lar edi.
Download 355.25 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling