Referat tabiiy tilni qayta ishlash (Natural Language Processing) Tekshirdi: Abjalova M

TABIIY TILNI QAYTA ISHLASH SOHASIDA YARATILGAN DASTURIY TA’MINOTLAR

Dasturiy ta’minot	Yili	Yaratuvchilar	Tavsif
Jorjtaun tajribasi	1954	Jorjtaun universiteti va IBM	oltmishdan ortiq ruscha jumlalarni ingliz tiliga to'liq avtomatik tarjima qilish bilan shug'ullangan
STUDENT	1964	Daniel Bobrow	o'rta maktab algebrik masalalarini hal qila oladi
ELIZA	1964	Jozef Vayzenbaum	Rojeriyalik psixoterapevtning simulyatsiyasi, uning javobini bir nechta grammatik qoidalar bilan ifodalash.
SHRDLU	1970	Terri Vinograd	cheklangan lug'atga ega cheklangan "bloklar dunyolarida" ishlaydigan tabiiy til tizimi juda yaxshi ishladi
PARRY	1972	Kennet Kolbi	Suhbat boti
KL-ONE	1974	Sondhaymer va boshqalar	semantik tarmoqlar va ramkalar an'analarida bilimlarni ifodalash tizimi. Bu ramka tilidir
MARGIE	1975	Rojer Schank
TaleSpin (dasturiy ta’minot)	1976	Mihan
QUALM		Lehnert
LIFER/LADDER	1978	Hendrix	AQSh dengiz floti kemalari haqidagi ma'lumotlar bazasiga tabiiy til interfeysi.
SAM (dasturiy ta’minot)	1978	kullingford
PAM (dasturiy ta’minot)	1978	Robert Wilensky
Politics (dasturiy ta’minot)	1979	Karbonell
Plot Units (dasturiy ta’minot)	1981	Lehnert
Jabberwacky	1982	Rollo Karpenter	Chatbot"insonlarning tabiiy suhbatini qiziqarli, ko'ngilochar va kulgili tarzda taqlid qilish" maqsadini bildirgan.
MUMBLE (dasturiy ta’minot)	1982	McDonald
Racter	1983	Uilyam Chemberlen va Tomas Etter	tasodifiy ingliz tili nasrini yaratgan chatbot
MOPTRANs	1984	Lutinen
KODIAK (dasturiy ta’minot)	1986	Vilenski
Absity (dasturiy ta’minot)	1987	Xirst
Dr. Sbaitso	1991	Ijodiy labaratoriyalar
Watson (sun’iy intellekt dasturi)	2006	IBM	Xavfni qo'lga kiritgan savol-javob tizimi! 2011 yil fevral oyida eng yaxshi insoniy o'yinchilarni mag'lub etgan tanlov.
Siri	2011	Apple	Apple tomonidan ishlab chiqilgan virtual yordamchi.
Cortana	2014	Microsoft	Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan virtual yordamchi
Amazon Alexa	2014	Amazon	Amazon tomonidan ishlab chiqilgan virtual yordamchi.
Google Assistant	2016	Google	Google tomonidan ishlab chiqilgan virtual yordamchi.

XULOSA
Ushbu tabiiy tilni qayta ishlash bo'yicha referatda biz uning asoslari, tarkibiy qismlari, afzalliklari, kutubxonalari, atamalari, vazifalari va ilovalari haqida ham gaplashdik. Bundan tashqari, .biz tabiiy tilni qayta ishlash tizimi ta'rifi, AI tabiiy tilni qayta ishlash va tabiiy tilni qayta ishlash bo’yicha misollarni muhokama qildik. Shu bilsn birgalikda biz tabiiy tilni qayta ishlash (NLP)ning tarixiga ham nazar solib chiqdik. Uning rivojlanishi uchun qilingan izlanishlar va tadqiqotlar haqida ham bilib oldik. Mana bugun ushbu qilingan izlanishlar natijasi o’laroq ko’plab dasturiy ta’minotlar yaratildi. Albatta, biz ushbu dasturiy ta’minotlarga duch kelganmiz, qolaversa, ulardan foydalanib ham ko’rganmiz. Ushbu kashfiyotlar kundalik hayotimizni ozmi-ko’pmi o’zgartirdi. Shunday ekan biz INSONLAR izlanishlar va yaratishdan to’xtamasligimiz kerak


Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   "SEM1A5 - Part 1 - A brief history of NLP" Retrieved 2010-06-25.
   
2. 
   Hutchins, J. (2005)
   
3. 
   Roger Schank 1969, A conceptual dependency parser for natural language Proceedings of the 1969 conference on Computational linguistics, Sang-Saby, Sweden, 1-3 betlat
   
4. 
   Woods, William A (1970). "Transition Network Grammars for Natural Language Analysis". Communications of the ACM 13 (10): 591–606 [1]
   
5. 
   McCorduck 2004, 286-bet, Crevier 1993, 76−79-betlar, Russell & Norvig 2003, 19-bet
   
6. 
   McCorduck 2004, 291–296-betlar, Crevier 1993, 134−139-betlar
   
7. 
   Janet L. Kolodner, Christopher K. Riesbeck; Experience, Memory, and Reasoning; Psychology Press; 2014 qayta nashr
   

Internet resurslar:

1. 
   https://mildaintrainings.com/blogs/nlp-natural-language-processing-tutorial-get-started-nlp/
   
2. 
   https://www.bbntimes.com/technology/history-of-natural-language-processing-and-its-direction-for-growth