Referati reja : Ta’limni tashkil etish shakllari

Ta’lim muassasalari oldida turgan vazifalari
Dars о‘quv ishlarining asosiy tashkiliy shakli hisoblanadi. Sinf-dars tizimi quyidagi mazmunga egadir:
Har qaysi sinf yoshi va bilim darajasiga kо‘ra bir xil bо‘lgan о‘kuvchilarning doimiy guruhiga ega bо‘ladi;
Dars jarayoni asosan 45 daqiqa javom etib, qat’iy jadval asosida olib boriladi;
Dars о‘qituvchi va о‘quvchilarning faoliyat birligida asoslangan bо‘lib, bevosita о‘qituvchi raxbarligida jamoa, guruhi va yakka tartibda olib boriladi;
Dars mashg‘uloti о‘tilayotgan va о‘zlashtirilayotgan materialning mazmuniga qarab turli xil metodlar yordamida olib boriladi hamda umumiy ta’lim tizimining bir qismi sifatida, albatta, tugallangan bilim beradi va navatdagi bilimlarni о‘zlashtirish uchun zamin yaratishga xizmat qiladi.
Darsda о‘qituvchi bilan о‘quvchining о‘zaro munosabat jarayoni shaxsiy aloqaga asoslanadi. О‘qituvchi darsda barcha о‘quvchilar faoliyatini nazorat qiladi, shuningdek, о‘quvchilarning о‘zaro aloqalari va nazoratini qо‘llabquvvatlab turadi. О‘qituvchining dars jarayonidagi faoliyati о‘kuvchilar tomonidan fan asoslarining о‘zlashtirilishi ularda zarur kо‘nikma va malakalarni hosil bо‘lishi uchun zamin yaratadi.
Bugungi kunda darslarni tashkil etishga nisbatan quyidagi didaktik talablar qо‘yilmoqda:Darsning maqsadi va vazifalarining aniqligi hamda pedagogik jihatdan
tо‘g‘riligi; Darsning ta’limiy, tarbiyaviy va shaxsni rivojlantiruvchan-lik vazifalarining birligi va uzviyligi; О‘qitishning yaxlit dars va uning ma’lum qismlari vazifalari hamda mazmuniga muvofiq keladigan, о‘quvchilarning bilish faolliklari va mustaqil faoliyatlarini ta’minlashga xizmat qiluvchi maqbul metodlarni tanlash; Mashg‘ulotlarning turli shakllari: jamoa, guruhli va yakka tartibdagi shakllarini maqbul ravishda qо‘shib olib borish; О‘qituvchining rahbarlik vazifasi bilan о‘quvchilar faol bilish faoliyatini birga olib borish; Darslarning о‘zaro uzviy va dialektik xususiyatga ega bо‘lishiga erishish; О‘quvchilarning yosh va psixologik xususiyatlarini inobatga olish; Darsda о‘quvchilarni о‘qitish va tarbiyalash uchun qulay shart-sharoit yaratish; Darslarni demokratik tamoyillar asosida tashkil etish; Darsda о‘quvchilar erkinligini ta’minlashga erishish.
Bir soatlik darsga mо‘ljallangan dastur о‘quv materiali mazmunini bayon qilish, didaktik maqsad va talablarga muvofiq tashkil etilgan mashg‘ulot turi dars turi deb yuritiladi. Boshqacha qilib aytganda, о‘quvchilarni bilim, kо‘nikma va malaka bilan qurollantirishda mashg‘ulotning asosiy qismini ishg‘ol qilgan ta’lim shakli u yoki bu dars turini tashkil etadi.
Test
1. Ta’limning tushunarlilik prinsipini mohiyatini ochib bering?
a) о‘quvchilarni yosh xususiyatlari qonuniyatlariga va о‘kuvchilarni
rivojlanish darajalarini ta’limiy jarayonni tashkil etish va amalga oshirishga
mos kelishiga asoslanadi.
b) ....bolalarni yosh xususiyatlari qonuniyatlariga va о‘kuvchilarni
rivojlanish darajalarini ta’limiy jarayonni tashkil etish va amalga oshirishga
mos kelishiga asoslanadi.
c) Ta’lim berishning muxim vazifalaridan biri mustaqil bilim olishga, malaka
va kо‘nikmalar ta’sir qilishga erishishdan iboratdir.
d) .....demak bu – kо‘rgazmali qurollarga tayanish, о‘quvchilar hissiy
bilishining barcha jihatlariga rahbarlik qilish va boshqarishdir.
2.Ta’limning ongliligi va faolligi prinsipi va uning mohiyati?
a) Bu ta’lim jarayonida asos qilib olingan qoida sifatida quyidagi uchta
muhim jihatini о‘z ichiga oladi:
- о‘quvchilar tomonidan о‘quv materiallarining ongli ravishda tushunilishi;
- о‘quv mashg‘ulotlariga ongli munosabatda bо‘lish;
- bilish faoliyatining shakllanishi.
b) Ta’lim berishning muxim vazifalaridan biri mustaqil bilim olishga, malaka
va kо‘nikmalar ta’sir qilishga erishishdan iboratdir.
c) ....bolalarni yosh xususiyatlari qonuniyatlariga va о‘kuvchilarni rivojlanish
darajalarini ta’limiy jarayonni tashkil etish va amalga oshirishga mos
kelishiga asoslanadi.
d) .....prinsipi о‘quvchilarni yosh xususiyatlari qonuniyatlariga va
о‘kuvchilarni rivojlanish darajalarini ta’limiy jarayonni tashkil etish va
amalga oshirishga mos kelishiga asoslanadi.
3. Ilmiy pedagogik adabiyotlarda ta’lim mazmunini
shakllantirishning quyidagi necha bosqichi o`z ichiga oladi?
a) 3 bosqich
b) 5 bosqich
c) 7 bosqich
d) 4 bosqich
Adabiyotlar
1. Ijtimoiy axborot ta'lim portali: www.ziyonet.uz.
2. Maktabgacha ta'lim vazirligi: www. mtv. uz.
3. Respublika bolalar kutubxonasi: www.kitob.uz.
4. «Maktabgacha ta'lim» jurnali: www.jlmt.uz.