Referati Tayyorladi: Ibrohimova Sh. Qabul qildi: Sobirov M. Mavzu: Multi dasturlash va multiprotsessorlash Reja

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT tEXNALOGIYALARI va KAMUNIKATSIYA rIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMAD AL-XORAZMIY NOMIDGI TOSHKENT AXBOROT TEXNALOGIYALARI UNIVERSITETI FARG’ONA FILIALI
“ TT VA KT” fakultet
“Telekomunikatsiya texnologiyalari” yo’nalishi
633-20 guruh talabasi:
Ibroximova Shoxsanamning
“Operatsion tizimlar” fanidan tayyorlagan Referati
Tayyorladi: Ibrohimova Sh.
Qabul qildi: Sobirov M.
Mavzu: Multi dasturlash va multiprotsessorlash
Reja:

1. 
   Asosiy qism
   

1. 
   Multitasking va multiprocessing
   

2. 
   Kirish
   

1. 
   Ko'p yadroli protsessor
   
2. 
   Dasturiy ta'minotni parallellashtirish
   
3. 
   Kompyuter arxitekturasida multithreading
   

3. 
   Xulosa
   
4. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

Multitasking va multiprocessing
Dastur - bu buyruqlar ketma-ketligi. Protsessor bir vaqtning o'zida faqat bitta buyruqni bajarishi mumkin.
Multiprocessing:
Multiprocessing ikki yoki bir nechta protsessorga ega bo'lgan tizimdir. Bunda tizimning hisoblash tezligini oshirish uchun protsessorlar qo'shiladi. Multiprocessing tufayli bir vaqtning o'zida bajariladigan ko'plab jarayonlar mavjud. Ko'p ishlov berish yana ikkita toifaga bo'linadi: simmetrik ko'p ishlov berish, assimetrik ko'p ishlov berish.
Multiprotsessing shuni anglatadiki, bir nechta jarayonlar bir vaqtda bajarilishi mumkin, ya'ni istalgan vaqtda bir nechta jarayonlar bajarilishi mumkin. Bitta protsessor tizimida bu mumkin emas, chunki protsessor bir vaqtning o'zida faqat bitta buyruqni bajarishi mumkin. Va bu buyruqni faqat bitta jarayon bilan bog'lash mumkin, shuning uchun bu erda siz bir vaqtning o'zida ishlaydigan bitta jarayon bilan taqqoslashingiz mumkin.
Ko'p vazifalar bir vaqtning o'zida ikki yoki undan ortiq jarayonni bajarishga qodir bo'lishni anglatadi.
Jarayonlar va ko'p vazifali, ko'p ishlov berish, iplar va ko'p ishlov berish kabi mavzular yangi boshlagan dasturchilar uchun qiyin bo'lishi mumkin. Maqolada juda akademik bo'lmasdan, oddiy tilda asoslar tushuntiriladi.
Jarayon va ko'p vazifalarni bajarish
Jarayon - bu dasturning bajariladigan nusxasi. Python dasturini ishga tushirishda jarayon yaratiladi. Dastur ishlayotganda, jarayon ishlaydi. Dastur o'z ishini tugatgandan so'ng, jarayon tugaydi.
Dasturlar ba'zi ma'lumotlar bilan ishlaydi va ma'lumotlar ba'zi o'zgaruvchilarda saqlanadi. O'zgaruvchilar xotirada. Shunday qilib, jarayon yaratilganda, operatsion tizim unga jarayon ishlatishi mumkin bo'lgan xotirani tayinlaydi.
Multidasturli xisoblash tizimlarida bir nechta jarayonni sevdaparallel qayta ishlash protsessorni bir jarayondan ikkinchisiga otkazish yordamida amalga oshiriladi. Bir jarayon bajarilguncha, qolganlari oz navbvtini kutadi. Korinib turibdiki xar bir jarayon minimum ikki xolatda bolishi mumkin:
Tizimda paydo bolayotgan xar qanday yangi jarayon tayyorlik xolatiga tushadi. Operatsion tizim rejalashtirishning biror bir algoritmidan foydalanib, tayyor jarayonlardan birini tanlab, uni bajarilish xolatiga otkazadi.
Bajarilish xolatida jarayon dasturiy kodini bevosita bajarilishi roy beradi. Jarayonning bu xolatidan uchta sabab boyicha chiqish mumkin:
OT bu jarayonning faoliyatini toxtatadi;
U oz faoliyatini ma’lum xodisa roy bermaguncha davom ettira olmaydi va OT uni “kutish” xolatiga otkazadi;
Xisoblash tizimida uzilish roy berishi bilan (masalan, bajarilishga ajratilgan vaqt tugashi bilan taymerdan uzilish) uni tayyorlik xolatiga o`tkaziladi.
Sizda bitta protsessor tizimi bor deb taxmin qilaylik. Bir vaqtning o'zida bir nechta fayllarni yuklashni va muharriringizda dastur yozishni xohlaysiz. Shunday qilib, yuklash mexanizmi va sizning muharriringiz ikkita alohida jarayondir. Ammo protsessor bir vaqtning o'zida faqat bitta jarayonning buyrug'ini bajarishi mumkin. Shunday qilib, u ikkita jarayon o'rtasidagi o'tishni qo'llab-quvvatlaydi va faqat bitta jarayon har qanday vaqtda amalda ishlaydi. Shunday qilib, ikkita jarayon bir vaqtning o'zida ishlayotganga o'xshaydi, ammo bunday emas. Shuning uchun bu erda ko'p ishlov berish amalga oshiriladi, ko'p ishlov berish emas.
Endi aytaylik, sizda ko'p protsessorli tizim mavjud. Shunday qilib, yuklab olish jarayoni bitta protsessorda va faylingizni tahrirlash jarayoni boshqa protsessorda amalga oshirilishi mumkin. Bunday holda, ikkala jarayon ham bir vaqtning o'zida amalga oshiriladi va shuning uchun ko'p ishlov berish haqida gapirish mumkin.
Multiprogramming:
Ko'p dasturlash bir vaqtning o'zida bajariladigan bir nechta jarayon bo'lib, protsessorda har doim bajarilishi kerak bo'lgan vazifalarni (kod va ma'lumotlar) tashkil qilish orqali protsessordan foydalanishni oshiradi. Buning maqsadi bir nechta ishlarni asosiy xotirada saqlashdir. Agar bitta ish kirish/chiqarish bilan band bo'lsa, CPU boshqa ishga tayinlanishi mumkin.
Jarayonni boshqarish jarayonni yaratish, jarayonni rejalashtirish, o'lik boshqaruv va jarayonni yakunlash kabi turli vazifalarni bajarishni o'z ichiga oladi. Operatsion tizim tizimda ishlaydigan barcha jarayonlarni boshqarish uchun javobgardir. Operatsion tizim resurslarni taqsimlash va jarayonlarni rejalashtirish orqali jarayonlarni boshqaradi. Jarayon kompyuterning qurilma xotirasida sodir bo'ladi va kompyuterning markaziy protsessoridan foydalanadi. Operatsion tizim kompyuter tizimidagi turli jarayonlarni sinxronlashtirishi kerak.
Jarayon bajarilishi kerak bo'lgan ko'rsatmalar to'plamidan iborat bo'lib, ular jarayon kodi deb ataladi. Jarayon qayta ishlanishi kerak bo'lgan ba'zi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Jarayonni bajarish uchun zarur bo'lgan resurslar jarayon komponentlari deb ataladi. Jarayon holati deb ataladigan muayyan vaqt jarayoni bilan bog'liq holat ham mavjud. Ushbu tushunchalar singari, operatsion tizimning jarayonlarni boshqarish jarayoni bilan bog'liq ko'plab tushunchalar mavjud. Ushbu tushunchalarning ba'zilari quyida keltirilgan.
Multi dasturlash va multiprotsessorlash
Ko'p yadroli protsessor - bu har biri dastur ko'rsatmalarini o'qigan va bajaradigan yadro deb nomlangan, ikkita yoki undan ortiq alohida ishlov berish birligi bo'lgan bitta integral mikrosxemadagi kompyuter protsessori. Ko'rsatmalar oddiy protsessor ko'rsatmalari (masalan, ma'lumotlarni qo'shish, ko'chirish va filiallarni qo'shish), lekin bitta protsessor bir vaqtning o'zida alohida yadrolarda ko'rsatmalarni bajarishi mumkin, bu esa ko'p qirrali yoki boshqa parallel hisoblash texnikasini qo'llab-quvvatlaydigan dasturlarning umumiy tezligini oshiradi. Ishlab chiqaruvchilar odatda yadrolarni bitta integral mikrosxemaga (chip ko'p protsessori yoki CMP deb nomlanuvchi) yoki bitta chip paketidagi bir nechta matritsaga birlashtiradilar. Hozirda deyarli barcha shaxsiy kompyuterlarda ishlatiladigan mikroprotsessorlar ko'p yadroli.