O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
SOG`LIKNI SAQLASH VAZIRLIGI
CENTRAL ASIAN MEDICAL UNIVERSITY
DAVOLASH ISHI YO`NALISHI
15-22 GURUH TALABASI
SHUKUROVA FOTIMA
Mavzu: Regenratsiya fermentlari faoliyating xilma xilligi. Noallel genlarning o'zaro ta'siri. Pleyotropiya
Qabul qildi: G`aniyev K.
Farg`ona 2023
Regenratsiya fermentlari faoliyating xilma xilligi. Noallel genlarning o'zaro ta'siri. Pleyotropiya
Reja:
- Komplementar irsiylanish
- Modifikator genlarning ta’siri.
Komplementar degan atama lotinchi complement to’ldiruvchi degan ma’noni anglatadi. Komplementar irsiylanishda belgini rivojlanishiga bir asosiy gen, ikkinchi to‘ldiruvchi gen ta’sir qiladi.
Komplementar irsiylanish
Allel bo’lmagan genlarning o’zaro ta’sirini epistatik xilida ham belgini rivojlantirishda ikkita gen qatnashadi. Mendel qonunlariga ko’ra dominant allelning retsessiv allel ustidan dominant bo’lishi kuzatildi.
Allel bo’lmagan genlar epistatik xili
Belgilarning rivojlanishiga allel bo‘lmagan genlar ta’siri o‘rganilganda e’tibor asosiy genlarga qaratilgan edi. Lekin organizm genotipida modifikator genlar ham uchraydi.
Modifikator genlar ta’sirida qoramollarda qora va oq yungning har xil miqdorda irsiylanishi
Pleyotropiya
Genlarning ko‘p tomonlama ta’siri – pleyotropiyada bir gen bir vaqtning ozida bir qancha belgilarning rivojlanishiga ta’sir ko‘rsatadi.
Ikki yoki undan ortiq genlarning bir belgini rivojlanishiga ko‘rsatgan ta’siri uch tipga ajraladi. Bular:
1. Komplementar irsiylanish
2. Epistatik irsiylanish.
3. Polimer irsiylanish
Sichqonlarda yungning sariq rangini ifoda qiluvchi gen ayni vaqtda gomozigota holatda letal xususiyatga ega ekanligi ham pleyotropiyga misol bo’ladi
Polimeriya
Allel bo’lmagan genlarning polimer tipi komplementar va epistazdan tubdan farq qiladi. Agar komplementar irsiylanishda belgi asosiy, to’ldiruvchi gen allellari ta’sirida paydo bo’lsa, epistazda belgiga bir allel gen bevosita, ikkinchi allel bo’lmagan gen bilvosita ta’sir qilsa, polimeriyada bir-biriga allel bo’lmagan genlar bir yo’nalishda belgiga ta’sir ko‘rsatib uni rivojlantiradilar.
Bug’doyning qizil va oq donli navlari chatishtirilsa, F1 avlodda donning qizil rangi dominantlik qiladi. Birinchi avlod duragay o’simliklar o’zaro chatishtirilgan taqdirda, ulardan hosil bo’lgan ikkinchi avlod duragaylarda 15/16 qizil, 1/16 oq donli bo’ladi
→
↓
P
F
1
gametalar
Do'stlaringiz bilan baham: |